Het leengedrag van koopstarters baart de Autoriteit Financiële Markten (AFM) zorgen. Hypotheekschulden zijn hoog, studieschulden worden regelmatig niet meegewogen en een deel van hen stapelt kredieten. Dat blijkt uit een analyse van de financiële gegevens van koopstarters.
In het kort
- Studieschuld wordt niet altijd opgegeven
- Deel koopstarters stapelt kredieten
- Onderzoek naar naleving hypothecaire leennormen loopt al
- Meer financieringsruimte koopstarters werkt averechts
Tussen de 20 en 40 procent van de koopstarters lijkt een hogere hypotheek te hebben dan strikt genomen verantwoord is volgens de wettelijke norm. Het gaat om bedragen tussen de €50.000 en €70.000. Omdat hypotheekverstrekkers gemotiveerd van de norm mogen afwijken en er bijvoorbeeld uitzonderingen zijn voor het verduurzamen van de woning, betekent dit niet dat in alle gevallen daadwerkelijk sprake is van overkreditering. De studie roept hier wel vragen over op.
Studieschuld wordt niet altijd opgegeven
Uit de verkenning blijkt dat in 2018 meer dan twee op de vijf koopstarters een studieschuld had. Van deze groep meldde 10 procent zijn studieschuld vermoedelijk niet aan de hypotheekverstrekker. Dat is wel verplicht. Recent consumentenonderzoek wijst erop dat dit probleem inmiddels groter is. Vooral voor koopstarters kunnen de gevolgen groot zijn, omdat zij over het algemeen financieel kwetsbaarder zijn. De AFM gaat met hypotheekverstrekkers in gesprek over een betere naleving van de al bestaande verplichting om studieschulden mee te wegen.
Deel koopstarters stapelt kredieten
Bijna één op de vijf had in 2018 naast een hypotheek ook een consumptief krediet. Omdat deze groep ook vaker een hoge hypotheek afsloot, nemen zij extra risico’s. Dit probleem lijkt inmiddels kleiner omdat de leennormen voor consumptief krediet in 2020 en 2021 zijn aangescherpt.
Onderzoek naar naleving hypothecaire leennormen loopt al
De AFM maakte gebruik van cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) over de jaren 2013-2018. Deze geven geen hard uitsluitsel of er sprake is van overkreditering, maar laten wel zien dat veel koopstarters alles uit de kast halen om een woning te bemachtigen. De AFM was al een onderzoek gestart naar de naleving van de hypothecaire leennormen door hypotheekverstrekkers. De uitkomsten van deze studie onderstrepen het belang hiervan.
Meer financieringsruimte koopstarters werkt averechts
De AFM blijft waarschuwen voor stimuleringsregelingen die koopstarters nog meer financieringsruimte geven. Dit drijft de huizenprijzen slechts op als het aanbod gelijk blijft. Daarmee wordt de afstand tot de woningmarkt voor koopstarters alleen maar groter en zullen zij zich steeds dieper in de schulden moeten steken.
Bron: AFM
