De situatie rondom de schuldenproblematiek in Nederland is zowel in sociaal, economisch en maatschappelijk opzicht dramatisch te noemen. Het aantal huishoudens met risicovolle en problematische schulden schommelt al jaren rond de 1,4 miljoen en dat zal dit jaar met de coronacrisis zeker niet minder worden. Jaarlijks worden via de leden van de NVVK, de vereniging voor schuldhulpverlening en sociaal bankieren, rond de 90.000 personen aangemeld voor schuldhulpverlening. De totale kosten die de schuldenproblematiek met zich meebrengt bedragen naar schatting 11 miljard euro per jaar. In de whitepaper Duurzame oplossingen voor de schuldenproblematiek in Nederland wordt een oplossingsrichting beschreven, die concreet kan bijdragen aan een substantiële vermindering van de omvang van de schuldenproblematiek in Nederland. Dat vergt echter wel een andere kijk op het probleem en daarmee een aangepaste opzet en focus.
Download de whitepaper Duurzame oplossingen voor de schuldenproblematiek in Nederland
Huidige initiatieven schuldenproblematiek
Er zijn in Nederland tal van relevante private- en overheidsinitiatieven op het gebied van schulden. Denk bijvoorbeeld aan het Actieplan Brede Schuldenaanpak (Rijksoverheid), maar ook De Nederlandse Schuldhulproute, het Schuldenknooppunt (NVVK), Vindplaats voor Schulden (BKR), SchuldenLabNL, Schuldhulpmaatje, Schuldeiserscoalitie en vele andere initiatieven. Deze initiatieven hebben allen tot doel om de omvang van de schuldenproblematiek beheersbaar te maken of te verminderen en de burger met financiële problemen effectief te ondersteunen. Ondanks deze goede initiatieven en talloze publicaties moet ook geconstateerd worden, dat de omvang van de schuldenproblematiek in de loop der tijd niet significant is afgenomen. Dit laatste was een belangrijke reden voor de schrijvers om deze whitepaper te publiceren.
Lineaire structuur en focus op de achterkant
De schuldenproblematiek is in de praktijk een lineair proces. Het begint bij betalingsachterstanden en eindigt in het meest extreme geval in schuldsanering via de WSNP (Wet Schuldsanering Natuurlijke Personen). Wat de huidige situatie kenmerkt is dat de meeste tijd, inspanning en kosten besteed worden aan de achterkant van het proces. In het kort komt het hierop neer, dat we pas de put dempen als het kalf (de schuldenaar) al bijna verdronken is. De kunst wordt dus om de focus te verleggen naar de voorkant van het proces, waar de financiële schade nog overzichtelijk en beheersbaar is.
Leidende coalitie en gesloten circuit.
In de whitepaper wordt een pragmatische oplossing beschreven, waarbij de burger centraal staat maar zijn privacy zorgvuldig geborgd blijft. Door middel van een financiële APK app kan iedere Nederlands ingezetene op een veilige manier een volledig overzicht krijgen van zijn/haar financiële status. Door een koppeling met een nog te bouwen Landelijk Betalingsachterstanden Platform (LBP) heeft de burger continu in- en overzicht van eventuele betalingsachterstanden. Via autorisaties kan de burger zelf besluiten of hij/zij (delen) van zijn/haar financiële data met de betreffende afdeling van zijn/haar gemeente wil delen, zodat er tijdig gehandeld kan worden als de financiële situatie uit de hand dreigt te lopen. Dit gesloten circuit kan door middel van autorisaties en encryptie van data volledig veilig opgezet worden. Het hele project dient te worden aangestuurd door middel van een leidende coalitie, waarin de overheid (lokaal, landelijk), crediteuren van vaste lasten, schuldhulpverleners en de creditmanagement/incassosector vertegenwoordigd zijn.
Levend document
De whitepaper is een ‘levend’ document. Dat betekent, dat de inhoud in de tijd aangepast, aangevuld en verbeterd kan worden. Om die reden is op LinkedIn de groep “Welkom bij GIJS “opgericht. Mensen vanuit allerlei vakgebieden kunnen hier discussiëren over de oplossingen zoals beschreven in de whitepaper, maar er is ook volop ruimte voor andere ideeën en suggesties. Uiteindelijk gaat het erom, dat we in Nederland een integrale oplossing vinden die burgers in financiële problemen er bovenop helpt, maar – en minstens zo belangrijk – ook burgers ondersteunt om ernstige financiële problemen te voorkomen. Op die manier kunnen we gezamenlijk invulling geven aan de ideale oplossing om de omvang van de schuldenproblematiek in Nederland substantieel terug te brengen.
Bron: Marcel Wiedenbrugge, Marco van Katwijk
