Gezinnen die vrijwillig aflossen op hun hypotheekschuld zijn beter bestand tegen de gevolgen van een stijging van de rente. Bij een renteverhoging van 2,5 procentpunt zijn ze over een periode van tien jaar gemiddeld tussen de 150 en 350 euro per jaar minder kwijt aan extra rentekosten. Door de lage spaarrente zijn vrijwillige aflossingen, terugbetalingen op een bestaande hypotheek bovenop de contractuele verplichtingen, profijtelijk.
Vrijwillige aflossingen blijven hoog
DNB heeft onderzoek gedaan naar het effect van vrijwillige aflossingen op de weerbaarheid van gezinnen tegen renteschokken. Aanleiding voor het onderzoek is de aanhoudende populariteit van het doen van vrijwillige aflossingen (zie figuur 1). Deze populariteit heeft o.a. te maken met de lage rente. Gezinnen zien hun spaargeld weinig renderen en kiezen ervoor om vrijwillig af te lossen. De gemiddelde rente op bestaande hypotheken is in het tweede kwartaal van 2018 gelijk aan 3%. Omdat dit hoger is dan de rente op een spaarrekening, is het aantrekkelijk om vervroegd af te lossen. Men verliest hierdoor een deel van de hypotheekrenteaftrek, maar die was al gedaald vanwege de lagere hypotheekrentes.
Vrijwillige aflossingen verkorten balansen gezinnen en verlagen renterisico
Vrijwillige aflossingen verlagen het risico dat gezinnen lopen als de rente op enig moment in de toekomst omhoog zou gaan. Onderzoek van DNB op basis van Nederlandse hypotheekgegevens in 2016 laat dat zien. Hierbij is een voorspelling gemaakt van de situatie in 2021 met en zonder vrijwillige aflossingen als de rente zou stijgen met 2,5% punt. Figuur 2 laat zien dat het grootste effect van een renteschok wordt waargenomen in het eerste jaar na de schok. Dit komt doordat een relatief groot aantal gezinnen een hypotheek heeft waarbij de rente ieder jaar wordt herzien. In euro’s loopt de rentebesparing als gevolg van de vrijwillige aflossingen op van ruim 150 euro in het eerste jaar tot 350 euro in het negende jaar na de renteverhoging.
Vrijwillige aflossingen doen de blootstelling aan risico’s van Nederlandse gezinnen dalen. Maar hun macro-economisch effect is niet alleen positief, aangezien deze de groei van consumptie, en daardoor van de hele economie, deels remmen.
Bron: DNB
