Volgens de Nederlandse banken is de vraag naar woninghypotheken in het derde kwartaal van 2017 gestegen (noot 1). Het aandeel van banken dat een toename in de vraag signaleert, is wel gedaald ten opzichte van het vorige kwartaal. De dalende tendens van dit aandeel, die vanaf het eerste kwartaal van 2016 zichtbaar is, zet zich dan ook voort. Dit blijkt uit de driemaandelijkse Bank Lending Survey (BLS), waarin de percepties van de in Nederland gevestigde banken over hun kredietverlening aan huishoudens en bedrijven in het eurogebied worden geïnventariseerd, evenals de acceptatiecriteria die zij daarbij hanteren. De antwoorden van de banken in de enquête worden gewogen naar hun marktaandeel in het betreffende marktsegment. De uitkomsten zijn uitgedrukt in per saldo gewogen percentages: de gewogen som van het aantal banken dat een stijging rapporteert minus de gewogen som van het aantal banken dat een daling aangeeft.
Toename van vraag hypothecaire leningen
In het derde kwartaal van 2017 meldt per saldo 53 procent van de Nederlandse banken een stijging in de vraag naar woninghypotheken. Als relevante factoren voor deze toename worden het betere vooruitzicht op de woningmarkt, het gegroeide consumentenvertrouwen en het algemeen (lage) niveau van rentetarieven genoemd. Deze 53 procent betekent een daling ten opzichte van het tweede kwartaal, waarin per saldo 72 procent van de banken nog een stijging in de vraag rapporteerde.
Vraag naar woninghypotheken groeit minder hard
De door banken geconstateerde groei van de hypotheekvraag laat de afgelopen kwartalen een neerwaartse tendens zien. Tussen het tweede kwartaal van 2015 en het eerste kwartaal van 2016 signaleerden vrijwel alle deelnemende banken een stijging van de vraag naar woninghypotheken. Vanaf dat moment vertoont het aandeel van banken dat een toename in de vraag rapporteert een dalende trend. Banken verwachten dat deze trend zich voortzet in het volgende kwartaal: voor het vierde kwartaal van 2017 voorziet per saldo 29 procent van de banken een stijging in de vraag naar deze vorm van krediet.
Een mogelijke verklaring van deze trend vormt een lager aanbod in de woningmarkt dat gekoppeld is aan de vermindering van het aantal afgesloten woningtransacties. Hierdoor is de vraag naar hypothecaire leningen bij banken minder sterk gestegen dan in afgelopen periodes het geval was. Bovendien is er daarnaast sprake van een toenemende rol van niet-bancaire kredietverstrekkers, zoals verzekeraars en beleggingsinstellingen, die ervoor zorgen dat de vraag naar woninghypotheken minder via banken hoeft te lopen.
Figuur 1: Wijzigingen in vraag naar woninghypotheken bij banken
(netto gewogen percentage banken die en stijging/daling van de kedietvraag melden)
Bron: Bank Lending Survey
Acceptatiecriteria voor woninghypotheken zijn versoepeld
Per saldo 48% van de banken geeft een versoepeling in acceptatiecriteria voor woninghypotheken aan in het derde kwartaal van 2017. De toegenomen concurrentie van andere banken en niet-banken en een lagere risicoperceptie worden genoemd als factoren die hierop invloed hebben gehad. Voor het vierde kwartaal van 2017 voorziet per saldo 5% van de banken een verscherping van de criteria voor hypothecaire leningen.
Bron: DNB
Noot 1: De gerapporteerde ontwikkelingen in de kredietvraag hebben betrekking op de behoefte van huishoudens aan financiering door een bank. Daarbij is het niet van belang of deze behoefte wel of niet tot een lening leidt. Het is dus mogelijk dat in een bepaalde periode de kredietvraag is gestegen, terwijl de kredietverstrekking is gedaald.
