De inflatie blijft hardnekkig. Als zondebok voor de bovengemiddelde inflatie van de afgelopen tijd wordt veelal naar voeding gewezen. Hoewel het eerder terecht was om voedsel als een van de belangrijkste boosdoeners te bestempelen, is dat al ruim een jaar niet meer zo. Andere goederen en diensten, zoals tabak, hebben recentelijk juist veel meer impact op de inflatie. Dit en meer meldt ING Research naar aanleiding van recent onderzoek.
Inflatie afgelopen tijd nog steeds hoog
De inflatie ligt al geruime tijd vrij hoog. De gemiddelde prijsstijging lag in januari op 3,3% en ook over heel 2024 konden we 3,3% hogere prijzen noteren, volgens de meest recente cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Dit terwijl het langjarig gemiddelde de afgelopen decennia iets boven de 2% ligt. Waar komt de grote prijsstijging het afgelopen jaar vooral vandaan? Daarbij wordt vaak, misschien wel te vaak, naar de prijzen van voedingsmiddelen gewezen.
Impact van voeding valt juist mee
Wat zorgt er dan werkelijk voor dat de inflatie recent zo hoog uitpakt? Daar heeft het CBS een mooie maatstaf voor: de impact. Zetten we die voor de belangrijkste categorieën op een rij dan geeft ons dat het antwoord op de vraag: welke producten en/of diensten dragen bovengemiddeld bij aan de inflatie en welke ondergemiddeld? Anders gezegd: welke zorgen voor een hogere inflatie, en welke drukken de inflatie juist?
Afgelopen jaar drukte de categorie voedingsmiddelen en alcoholvrije dranken de inflatie met -0,2%-punt. Dat betekent dat zonder voeding en alcoholvrije dranken de inflatie over 2024 nog 0,2%-punt hoger zou zijn uitgepakt. Zo bezien, ligt het niet voor de hand om de schuld van de hoge inflatie zomaar op het bordje van voedselprijzen te schuiven. Simpelweg, omdat die prijzen in 2024 juist minder dan gemiddeld zijn gestegen.
Andere boosdoeners
Waar zitten de grootste boosdoeners dan wel? Daarvoor moeten we kijken naar de categorieën met bovengemiddeld grote prijsstijgingen. Dan blijkt dat onder meer de prijsontwikkeling in de horeca en ook die van alcoholhoudende dranken en tabak een flink inflatie-verhogende impact hadden. Kijken we nog een laag dieper, dan blijkt dat laatste volledig te wijten aan de enorme prijssprong die tabak recent heeft gemaakt.
Zoomen we in op de impact van verschillende categorieën levensmiddelen en tabak (veelal aangeduid als ‘de boodschappen’) dan zien we dat niet voeding, maar juist andere items – met name tabak – bovengemiddeld hard in prijs zijn gestegen.
Inflatie afhankelijk van consumptiepatroon
Afhankelijk van wat een consument allemaal koopt, zal ook de inflatie waarmee hij te maken heeft variëren. Een voorbeeld daarvan zien we bij ‘de boodschappen’: daar waar voor niet-rokers hun boodschappeninflatie (‘eten en drinken’) lager dan gemiddeld is, zullen consumenten die rokendat toch anders beleven.
Verder is het goed om ons te realiseren dat voeding wel gewoon duurder is geworden, het afgelopen jaar. Die prijsstijging (+1,1%) is in vergelijking met veel andere producten en diensten relatief bescheiden, maar komt wel bovenop eerdere grote stijgingen, van ruim boven de 10% per jaar.
Voedselprijzen weer harder omhoog
Dit jaar lijken we wederom op relatief hoge inflatie af te stevenen. Voor 2025 verwacht ING Research op dit moment een inflatie van 3,3%. Onder meer flinke huurstijgingen en stijgende loonkosten zorgen ervoor dat de prijzen harder oplopen dan normaal gesproken (zo’n 2%) het geval is. Daarnaast houden we voor dit jaar rekening met oplopende voedingsinflatie. Zo is de afgelopen tijd de zogenaamde FAO-food price index steeds verder opgelopen. Dat is meestal een signaal dat we uiteindelijk ook hogere voedselprijzen op ons bordje krijgen. Het is heel goed mogelijk dat die dit jaar de inflatie niet meer naar beneden trekken.
Bron: ING Research
