Staatssecretaris Van Ark, minister Dekker van Rechtsbescherming en staatssecretaris Snel van Financiën waren uitgenodigd voor het overleg Schulden en Armoede van 14 februari. Het kabinet haalde de angel uit het debat met een brief aan de Kamer waarin maatregelen staan over de beslagvrije voet.
Per 2021 moet er een definitieve regeling komen om de beslagvrije voet te respecteren en tot die tijd wordt een aantal tussenmaatregelen genomen. De Kamer verwelkomde deze stappen, maar constateerde ook dat de overheid de grootste veroorzaker van problemen is. Doordat het belangrijkste knelpunt uit de weg was verliep het debat in een gemoedelijker sfeer.
De VNG had gezamenlijk met Divosa, NVVK, Sociaal Werk Nederland en de LCR aandacht gevraagd voor diverse aandachtspunten.
Toeslagenstelsel
Kamerleden wezen het kabinet opnieuw op de negatieve kanten van het toeslagensysteem. Er loopt nu een Interdepartementaal beleidsonderzoek (IBO) naar het toeslagenstelsel die oplossingen moet aanreiken op de korte en lange termijn, binnen en buiten de huidige wet- en regelgeving.
Quick wins worden voor de zomer verwacht. De fundamentele discussie moet gevoerd worden in een volgend kabinet.
Basisnorm voor schuldhulpverlening
In navolging van de Ombudsman wil een meerderheid in de Kamer dat er een ‘basisnorm voor schuldhulpverlening’ komt. Daarmee wil de Kamer een einde maken aan de verschillen tussen gemeenten en wordt het voor burgers duidelijk op welke minimale dienstverlening zij kunnen rekenen. Gemeenten kunnen binnen die norm zelf bepalen hoe zij het aanbod en de kwaliteit van de dienstverlening en professionals organiseren.
Gemeenten werken al aan bestuurlijke uitgangspunten, een kwaliteitskader en aan een gezamenlijke visie op sociaal incassobeleid. SZW-staatssecretaris Van Ark is hier enthousiast over en wil afwachten wat er ontwikkeld wordt. Zij ziet dat er door deze partijen geïnvesteerd wordt in de kwaliteit van de schuldhulpverlening, o.a. door het ondersteuningsprogramma Schouders Eronder.
Van Ark wil daarom Divosa, VNG en NVVK de gelegenheid bieden eerst zelf met een voorstel te komen.
Boeteverhoging
De Kamer was het met minister Dekker van Rechtsbescherming eens dat mensen die een overtreding begaan, hun boete moeten betalen. Maar vrijwel alle Kamerleden vinden ook dat de automatische en snelle verhoging van boetes door het CJIB mensen met financiële problemen te hard raakt. Raemakers (D66) hield de minister voor dat 83% van de mensen die na de tweede verhoging niet betalen simpelweg het geld niet hebben om de oorspronkelijke boete te betalen.
Het verhoogde bedrag in termijnen afbetalen vond de Kamer geen oplossing, net zo min als inzet van het breed moratorium waar De Lange (VDD) op hamerde. Raemakers kreeg op voorhand bijval voor de motie die hij aankondigde om via een ‘noodstopprocedure’ verhogingen (en dus zinloos oplopende schulden) te voorkomen.
Breed Moratorium
Gemeenten blijken het instrument Breed Moratorium nauwelijks in te zetten. Het moratorium biedt schuldenaren en schuldhulpverleners even rust om de financiële situatie van bewoners te stabiliseren. Van Ark gaat onderzoeken waarom dit instrument in de praktijk niet werkt en gaat hierover met de VNG in gesprek.
Kinderen in armoede
De bestuurlijke afspraken met de VNG over de ambitie rondom kinderen in armoede stellen de Kamer niet gerust. SZW-staatssecretaris Van Ark wilde echter niet zover gaan dat zij gemeenten een minimaal kindpakket of harde prestatiedoelen wil voorschrijven.
Eerst wil zij kijken wat het ondersteuningsprogramma van Divosa, VNG en de Kinderombudsman oplevert. Binnenkort gaat Van Ark in gesprek met de VNG over een reductiedoelstelling en de definitie van armoede.
Clustering Rijksincasso
Minister Dekker meldde dat de grootste rijksincassopartijen zoals UWV vanaf het einde van het jaar hun vorderingen via het CJIB zullen laten lopen. Hierdoor wordt het gemakkelijker om via één deurwaarder beslag te laten leggen. Wanneer de Belastingdienst aansluit is nog niet bekend.
Schuldenbewind
Ook de kwaliteit van bewindvoerders kwam ter sprake. In de Kamer is er breed draagvlak om goede kwaliteitseisen te hanteren en een beter toezicht hierop. Dit is ook één van de aandachtspunten uit de wetsevaluatie. Voor de zomer komt er een beleidsreactie op de evaluatie van de wijzigingen in de wet.
Momenteel ligt er een aangepast wetsvoorstel van het adviesrecht gemeenten bij schuldenbewind voor bij onder andere de VNG.
Schuldhulpverlening aan zelfstandigen
In antwoord op vragen van de Kamer bevestigde Van Ark nogmaals dat gemeenten zelfstandigen niet mogen uitsluiten van schuldhulpverlening. Ze wil dit ook met de VNG bespreken. De huidige Memorie van Toelichting (MvT) voedt de onduidelijkheid hierover. Bij de aanpassing van de Wet gemeentelijke schuldhulpverlening zal de staatssecretaris in de MvT de onduidelijkheid wegnemen.
Vroegsignalering
Staatssecretaris Van Ark benut de wijziging van de Wet gemeentelijke schuldhulpverlening (Wgs) meteen om gegevensuitwisseling gemakkelijker te maken. De wet staat gemeenten in de toekomst expliciet toe om bijvoorbeeld vroegtijdig informatie over huurachterstanden te ontvangen van woningcorporaties en andere partijen waarmee gemeenten samenwerken. Binnenkort wordt de wijziging van de Wgs voorgelegd in een internetconsultatie.
Er is een VAO aangevraagd.
- Aandachtspunten AO 14 februari Armoede en Schulden
- Lobbymemo VNG (15 februari 2019)
- NVVK-bericht (“Staatssecretaris blij met NVVK-initiatief landelijke ‘basisnorm'”, 15 februari 2019)
Bron: VNG
