De NVVK is voorstander van het afschaffen van de bestuursrechtelijke premie voor wanbetalers bij ziektekostenverzekeraars. In de Tweede Kamer strandde een voorstel daarvoor. Op 15 februari komt het onderwerp terug, in de vorm van een amendement om de premieopslag te verlagen van 20% naar 10%.
Wie zes maanden betaalachterstand heeft bij zijn zorgverzekeraar, wordt overgedragen aan het CAK. Die brengt een 20 % hogere premie in rekening. Dat duurt tot het moment dat de betrokkene een betalingsregeling met de eigen zorgverzekeraar heeft, of dat de zorgverzekeraar heeft ingestemd met een schuldregeling.
CU-Kamerlid Bikker diende samen met GroenLinks/PvdA-Kamerlid Klaver een amendement op de begroting van het ministerie van Volksgezondheid in om de bestuursrechtelijke premie te verlagen. Voor 2024 is de premie vastgesteld op 175,20. Mogelijk gaat daar dus nog 17,52 vanaf.
Verergering bestaande problemen
Bikker en mede-indiener Klaver motiveren hun amendement onder andere met een verwijzing naar de Raad voor de Rechtspraak. Die spreekt over de premieverhoging als een buikpijndossier. ‘Onze rechters en medewerkers zien waar het recht in de dagelijkse praktijk knelt, waar processen vastlopen en waar onrechtvaardigheid het rechtssysteem binnendringt’, aldus de Raad in 2022. Mensen worden ‘verder het moeras in getrokken’ en de premieopslag zorgt voor ‘het oplopen van bestaande problemen’.
Bureau AEF deed voor het ministerie recent onderzoek naar het effect van de opslag. De opslag, blijkens het onderzoek, werkt inderdaad schuldenverhogend voor de mensen die wel willen, maar het niet kunnen betalen.
Niet erg effectief
Het onderzoeksbureau schrijft: ‘Deze maatregel is – voor zover dat te achterhalen valt – niet of nauwelijks specifiek effectief voor mensen die niet willen betalen, en heeft grote nadelige gevolgen voor mensen die dat – om wat voor redenen dan ook – niet kunnen. Het risico wanneer stimulerende effecten uitblijven is dat personen in de wanbetalersregeling door de bestuursrechtelijke premie vooral boete doen. Dit was expliciet niet de bedoeling achter deze maatregel’ (pagina 52 van het onderzoek).
Schrijnende situaties
Wanbetalers bevinden zich vaak in de laagste inkomensgroepen. Ze kúnnen simpelweg niet betalen. De hogere premie werkt daardoor enkel schuldenverhogend. Het CAK, dat de regeling zelf uitvoert, wijst hier nadrukkelijk op haar jaarlijkse publicatie Stand van de Uitvoering
Niet maatschappelijk verantwoord
“De opslag bij de regeling wanbetalers past naar onze mening niet meer bij maatschappelijk verantwoord innen en oplossen van schulden. De opslag werkt verdere schulden in de hand, vooral bij burgers die zich in de laagste inkomensgroepen bevinden. De opslag is bedoeld als prikkel om terug te keren naar het normale premieregime. Voor de laagste inkomens is deze prikkelende werking nooit aangetoond” schrijft het CAK.
“Het doel van deze regeling is het financieel bijdragen aan het zorgstelsel met bijzondere instrumenten. Dat doen wij door middel van inhouding van premie op het inkomen. Of door het inhouden (omleiden) van de zorgtoeslag. Op deze manier dragen burgers in deze regeling bij aan het stelsel en is de solidariteit geborgd’, aldus het CAK. De uitvoeringsorganisatie spreekt over ‘knelpunten die ons belemmeren in het uitvoeren van onze opdracht. Burgers zijn onbedoeld de dupe hiervan. Met soms schrijnende situaties tot gevolg”.
Verlaging is eerste stap
Bikker en Klaver noemen het amendement “een eerste stap naar een sterk verbeterde regeling”. Ze vragen in het amendement om de verlaging niet alleen dit jaar door te voeren maar ook in 2025, 2026 en 2027. Volledige afschaffing van de bestuursrechtelijke premie blijft hun einddoel.
Bron: NVVK
