Vanaf de voorhistorische tijden tot heden hing het goed functioneren van een groep mensen af van persoonlijke communicatie tussen de individuen die er deel van uitmaakten. Niettemin bestond ook de behoefte aan de mogelijkheid berichten uit te wisselen die tijd en ruimte konden overbruggen. De oude Perzen beschikten over torens die als een soort "roepzender" functioneerden: erbovenop stonden mannen om berichten van de ene toren naar de andere te schreeuwen. De Romeinen exploiteerden een uitgebreid ordonnanssysteem. Tussen 1305 en het begin van de negentiende eeuw onderhield het Duitse vorstenhuid Taxis een ponyexpres voor heel Europa.
De noodzakelijke informatie voor een economische vorm van productie in het Agrarische Tijdperk was betrekkelijk simpel en van iemand in de buurt te verkrijgen. De economie in het Industriële Tijdperk steunt daarentegen op een grondige coördinatie van werk dat op verschillende plaatsen wordt verricht. Naast grondstoffen moeten ook grote hoeveelheden informatie zorgvuldig worden verspreid. Naarmate de Industriële revolutie aan kracht won, begon elk land dan ook een eigen postdienst in te stellen. Het postkantoor was een uitvinding van groot sociaal nut die van veel inventiviteit getuigt. Na het christendom moet het postkantoor worden beschouwd als de steunpilaar van onze moderne beschaving.
In de negentiende eeuw werden de telefoon en telegraaf uitgevonden om een deel van de informatiestroom over te nemen. De geïndustrialiseerde samenlevingen vereisten middelen die een capaciteit bezaten voor goedkoop, snel en betrouwbaar overbrengen van boodschappen aan grote aantallen mensen tegelijk. Via de post kon een en hetzelfde bericht aan miljoenen geadresseerden tegelijk worden verzonden, maar dat ging niet snel genoeg. De leemte tussen telefoon en post werd door de massamedia ingevuld. In alle industriële samenlevingen, zowel kapitalistische als socialistische, ontstond een hecht doortimmerde infosfeer architectuur als fundament van de maatschappij.
Sinds het begin van de 21ste eeuw is ons communicatiegedrag door de nieuwe media (internet en mobiele telefoon) in een hoog tempo veranderd. We bevinden ons momenteel in een overgangsperiode tussen de oude en nieuwe media. Het grote voordeel van internet is dat het aantrekkelijke elementen van veel verschillende media combineert. Het is er altijd, je kunt er informatie zoeken, entertainment vinden, vrienden ontmoeten en je kunt je zelf laten zien. Maar de belangrijkste troef is dat internet interactief is. Je zit als gebruiker zelf aan de knoppen. Je kunt zelf bepalen wat je ziet of zoekt. Wij e-mailen, sms'en en bellen naar elkaar op ieder moment als ons dat uitkomt, in de bus, in de auto, op het werk en in de supermarkt. Wij zijn een integraal onderdeel geworden van een menselijk netwerk dat wij zelf vormgeven.
In de afgelopen eeuwen is de maatschappij veranderd van een agrarische naar een industriële samenleving. Wij leven momenteel in een transitoperiode die een gevolg is van de overgang van het Industriële Tijdperk naar het Kennis en Innovatietijdperk.
Deze overgang is uniek omdat een vergelijkbare omwenteling maar liefst 160 jaar geleden plaats vond. De fundamentele veranderingen die hiervan een gevolg zijn leiden tot duidelijke fricties in de maatschappij. De ontwikkelingen in de afgelopen decennia hebben bijvoorbeeld een wisseling van de macht zichtbaar gemaakt in de regiefunctie. Men neemt de regie over het leven in eigen handen, accepteert niet langer de regie die anderen op dit gebied voeren. Waar jonge mensen hun leven en gedrag, denken, doen en handelen hebben aangepast aan de technologische mogelijkheden, zien ouderen deze technologische mogelijkheden als een onderdeel van hun bestaande gedrag. Ze moeten alleen maar leiden tot meer gemak en efficiency. Maar aangezien de jeugd de toekomst heeft, zullen we met zijn allen door dit complexe transformatieproces vol met crises, kansen en bedreigingen heen moeten.
Historici hebben erop gewezen dat Nederland tijdens de Industriële Revolutie een positie in de achterhoede innam. De ontdekkingen en innovaties die na 1850 de wereld (ook) fundamenteel veranderden, ontstonden buiten Nederland en werden hier relatief langzaam en op kleine schaal ingevoerd. Die fout moeten we niet nog eens maken. Laat daarom de sluiting van het laatste Postkantoor een waardig en bewust omkeerpunt zijn in ons denken, doen en handelen gericht op een nieuwe werkelijkheid waar dus het oude vertrouwde postkantoor niet meer in past.
Bron: www.creditexpo.nl
