Ondanks de vele inspanningen om een leven lang leren te bevorderen neemt deelname aan opleidingen, cursussen en trainingen de laatste jaren niet of nauwelijks toe. De onderliggende redenen blijken divers. Veel werkenden hebben geen duidelijk beeld van de veranderingen op de middellange termijn in hun werk en de betekenis daarvan voor hun eigen competenties. Zij missen hierdoor de urgentie om te blijven leren. Tegelijkertijd ervaart een deel van de werkenden diverse belemmeringen om aan scholing deel te nemen. Dit wordt duidelijk uit het SCP-rapport Grenzen aan een leven lang leren (PDF, 194 pagina’s) dat vandaag is gepubliceerd.
Geen gevoelde scholingsurgentie
Werkenden hebben over het algemeen het gevoel dat zij hun huidige taken goed kunnen uitvoeren, en hiervoor geen extra scholing nodig hebben. Slechts weinigen hebben het gevoel dat zij competenties tekort komen voor hun dagelijkse werkzaamheden. Weliswaar meent meer dan de helft van de werkenden dat zich in hun baan bepaalde veranderingen zullen gaan voordoen die het noodzakelijk maken om zich bij te scholen, maar dit leidt slechts bij een deel tot een concrete deelname aan scholingsactiviteiten. Er wordt maar beperkt vooruit gekeken; vaak besluiten werkenden pas om zich verder te scholen wanneer zij concreet uitzicht hebben op ander werk of wanneer zij de overstap naar een andere baan al hebben gemaakt. Zeker in beroepen waarin zich geen al te grote veranderingen voordoen, of waarin deze zich wat meer geleidelijk voltrekken, weten de meeste werkenden zo tijdig in te spelen op de eisen die aan hen gesteld worden.
Ervaren belemmeringen
Dat geldt echter niet voor iedereen. Ongeveer een kwart van de volwassenen wil graag een opleiding, cursus of training volgen, maar ervaart daarbij belemmeringen. De belemmeringen om van scholing af te zien zijn divers. Zo zijn familie- of gezinsverplichtingen de meest voorkomende reden om minder aan scholing deel te nemen. Soms vormt de zorg voor kinderen en gezin een reden om geen scholing te volgen, maar vaker is het reden om van een extra opleiding of cursus af te zien, of om scholing uit te stellen. Daarnaast worden werkverplichtingen, persoonlijke omstandigheden, kosten of gebrek aan ondersteuning vanuit de werkgever ervaren als belemmering.
Bijscholing in plaats van verbreding
Ten slotte maakt het onderzoek duidelijk dat veel scholing vooral betrekking heeft op bijscholing. Daardoor treedt concentratie van een beperkte set bestaande vaardigheden op, in plaats van de benodigde verbreding en verdieping van kennis en vaardigheden.
Mogelijkheden en maatwerk
Het is van groot belang dat de deelname van werkenden aan opleidingen, cursussen en trainingen de komende jaren toeneemt. Een leven lang ontwikkelen vraagt om het faciliteren van tijd en geld voor ontwikkeling en om maatwerk in scholingsvoorzieningen. Door rekening te houden met de diverse verschillen en ervaren belemmeringen kan iedereen de kans krijgen zich te blijven ontwikkelen.
Over het onderzoek
Deze publicatie combineert kwalitatieve en kwantitatieve gegevens voor het identificeren van belemmeringen bij het volgen van scholing.
Bron: SCP
