De overheid gaat onterecht teveel uit van de zelfredzaamheid van burgers bij de gemeentelijke schuldhulpverlening. Minder zelfredzamen lopen tegen drempels op voor- en tijdens het schuldhulpverleningstraject en vallen buiten de boot.
Dit concludeert de Nationale ombudsman, Reinier van Zutphen, in zijn rapport ‘Burgerperspectief op schuldhulpverlening‘. Onvoldoende zelfredzaamheid is juist vaak één van de redenen waarom mensen in grote financiële problemen terechtkomen. Van Zutphen: ‘Er is een illusie van zelfredzaamheid. Burgers die niet aan de standaard voldoen, staan buitenspel.’ De ombudsman adviseert de staatssecretaris van Sociale zaken en Werkgelegenheid de ervaringen van burgers mee te nemen in de evaluatie van de Wgs en om in gesprek te gaan met gemeenten en de knelpunten weg te nemen.
Het onderzoek van de ombudsman maakt de knelpunten zichtbaar die burgers ervaren als zij een beroep doen op de gemeentelijke schuldhulpverleningstraject. Zo ervaren zij drempels voor toelating tot het traject: is iemand zelfstandig ondernemer of in het bezit van een eigen woning, dat kan reden zijn niet toegelaten te worden. Daarnaast is er weinig maatwerk: voldoet iemand niet aan de eisen voor een schuldregeling, dan wordt te weinig gekeken naar een passend alternatief. Ook ervaren mensen de dienstverlening als onvoldoende: doorlooptijden zijn lang, de bereikbaarheid slecht of mensen krijgen geen formele afwijzing van hun schuldhulpaanvraag waardoor rechtsbescherming in het gedrang komt. Tot slot gaat de overheid te vanzelfsprekend uit van zelfredzaamheid van mensen: een illusie. Onvoldoende zelfredzaamheid is juist vaak één van de redenen waarom mensen in grote financiële problemen terechtkomen.
Neem drempels weg
Reinier van Zutphen: ‘De overheid moet zich realiseren dat de knelpunten ook een risico vormen voor de burger en een effectieve aanpak van de schuldenproblematiek in de weg staan.’ De ombudsman pleit in zijn onderzoek onder andere voor meer en eerdere ondersteuning van minder zelfredzamen voor en tijdens het schuldhulpverleningstraject, zowel voor maatwerkoplossingen en voor kortere doorlooptijden. Om dit te realiseren moeten gemeenten beschikken over voldoende wettelijke instrumenten en financiële middelen. De ombudsman roept de staatssecretaris van Sociale zaken en Werkgelegenheid op hierover in gesprek te gaan met gemeenten.
Achtergrond
De schuldhulpverlening ondersteunt mensen bij het oplossen van hun problematische schulden. Op 1 juli 2012 is de Wet gemeentelijke schuldhulpverlening (Wgs) in werking getreden, die de zorgplicht van gemeenten op dit gebied vastlegt. Mensen kunnen aanspraak maken op schuldhulpverlening, als ze voldoen aan de gestelde eisen. Binnen vier jaar na de inwerkingtreding van de Wgs moet deze worden geëvalueerd. Daarom is recent in opdracht van het ministerie van SZW een evaluatieonderzoek uitgevoerd. De Nationale ombudsman ontvangt geregeld klachten van mensen met problematische schulden, die niet weten hoe het verder moet of waar ze terecht kunnen. Deze klachten en de evaluatie van de Wgs, waren de aanleiding voor het onderzoek van de ombudsman. Hij vindt het belangrijk dat het ministerie de ervaringen van burgers -het ‘burgerperspectief’- meeneemt in de evaluatie.
Bron: www.nationaleombudsman.nl
