De positie van Rusland op de Europese gasmarkt is onverminderd sterk. Ondanks het streven van de Europese Commissie om minder afhankelijk te zijn van Russisch gas, zijn Europese landen de afgelopen jaren meer Russisch gas gaan importeren. Het dichtdraaien van de gaskraan in Groningen en een dalende gasproductie in het Verenigd Koninkrijk zorgen er bovendien voor dat de gasexport vanuit Rusland verder zal stijgen. Toch hoeft dit volgens Atradius geen negatieve gevolgen te hebben. Zo is Russisch gas relatief goedkoop en is de levering doorgaans betrouwbaar. Bovendien stelt de opkomst van LNG grenzen aan de prijs die Rusland kan vragen voor zijn gas. Dit concludeert Atradius in een onderzoeksnota waarin zij de vooruitzichten in de Europese gasmarkt schetst.
In de afgelopen jaren steeg in Europa de behoefte aan gas, terwijl de binnenlandse productie daalde. Sinds 2014 wordt deze stijgende vraag vooral gedreven door de economische groei en een hogere gasafname door de energiesector. Door dalende gasprijzen in combinatie met een sterke prijsstijging van kolen is gas in sommige delen van Europa in opkomst als energiebron. Tegelijkertijd neemt de gasproductie in Europa af. Deze daling komt vooral op het conto van Nederland en het Verenigd Koninkrijk. Zo besloot de Nederlandse regering in maart om de gaswinning uit het Groningenveld zo snel mogelijk af te bouwen en uiteindelijk volledig te beëindigen. Rusland – de grootste gasproducent in Europa – lijkt een logische kandidaat om in de Europese behoefte aan gas te voorzien.
Grotere afhankelijkheid Russisch gas maakt sommige landen kwetsbaar
Doordat de Nederlandse en Britse gasproductie terugloopt, gaan Europese importeurs op zoek naar andere leveranciers, zoals Rusland. Dit baart sommige Europese landen zorgen, omdat hiermee hun afhankelijkheid van Rusland toeneemt. Zo is de import van gas uit Rusland nu al goed voor zo’n 36 procent van de gasconsumptie in de Europese Unie. Deze afhankelijkheid kan landen kwetsbaar maken voor verstoringen in de bevoorrading van gas, bijvoorbeeld als gevolg van geopolitieke conflicten of tekortkomingen in de infrastructuur. Dit geldt volgens Atradius vooral voor landen in Oost-Europa en de Baltische Staten, die 80 procent of meer van hun gasbehoefte uit Rusland importeren.
Rusland heeft geen vrij spel
Hoewel de Russische dominantie in de Europese gasmarkt gehandhaafd blijft, hoeft dit volgens Atradius niet nadelig te zijn. “Een groter marktaandeel van Rusland in de Europese gasmarkt vertaalt zich niet automatisch in meer marktmacht. De groeiende beschikbaarheid van LNG stelt een maximum aan de prijzen die Rusland voor haar gas kan vragen”, benadrukt Theo Smid, econoom bij Atradius Nederland. “Bovendien heeft Rusland er zelf belang bij dat de bevoorrading aan Europa ongestoord verloopt. Europa is immers haar grootste afzetmarkt en goed voor maar liefst 90 procent van de gasexport uit Rusland”.
Bron: Atradius
