Op 14 april jongstleden publiceerde de Nationale ombudsman een verkennend onderzoek ‘Zelfstandigen over de drempel’ over toegang tot schuldhulpverlening voor zelfstandigen. Gemeenten hebben een regierol in het voorkomen en aanpakken van schulden bij hun inwoners en ondernemers (als natuurlijke personen) vanuit de Wet gemeentelijke schuldhulpverlening (Wgs).
Het is ontzettend belangrijk dat ondernemers met schulden goede en passende ondersteuning krijgen en dat gemeenten daartoe in staat zijn én worden gesteld. Dit betekent dat gemeenten structurele middelen van het rijk willen ontvangen én inzetten voor een investerings- en kennisimpuls. Op die manier kunnen zij de schuldhulpverlening aan ondernemers verbeteren en integraal oppakken. Passende ondersteuning is mensenwerk en vraagt persoonlijke aandacht vanuit de gemeente aan de ondernemer. Het betreft een gezamenlijke opgave, waarin het rijk ook een essentiële rol speelt. De VNG behartigt de belangen van gemeenten en ondersteunt bij de gemeentelijke uitvoeringspraktijk.
Verkennend onderzoek ombudsman
De Nationale ombudsman onderzocht in hoeverre gemeenten zelfstandigen laagdrempelig toegang bieden tot schuldhulpverlening. En of gemeenten hierbij de uitgangspunten uit de eerdere rapporten ‘Een open deur?’ en het vervolgonderzoek van de ombudsman in acht nemen. Het onderzoek vond plaats onder tien gemeenten en heeft als doel om de uitgangspunten voor passende schuldhulpverlening aan zelfstandigen verder uit te werken.
Het rapport ‘Zelfstandigen over de drempel’ laat zien dat veel gemeenten hard werken aan de schuldhulpverlening aan zelfstandigen. Er bestaan echter ook grote verschillen tussen gemeenten. De ombudsman benadrukt het belang van toegankelijke dienstverlening en een heldere verantwoordelijkheidsverdeling. Hij beveelt gemeenten aan te investeren in kennis en verantwoordelijkheid te nemen voor de schuldhulp, ook bij uitbesteding aan externe partijen. De VNG herkent het geschetste beeld.
Meerwaarde lokale aanpak
De VNG benadrukt het belang van de lokale aanpak. Een belangrijke meerwaarde hiervan is de mogelijkheid om in te spelen op het ondernemersklimaat, lokale initiatieven en het bieden van maatwerk. Dit kan leiden tot verschillen tussen gemeenten die juist bijdragen aan ondersteuning op maat waarbij de inwoner centraal staat. Uitgangspunt vanuit de VNG daarbij is: de basis op orde aan lokale of regionale voorzieningen. Iedere ondernemer heeft recht op (schuld)hulp; een passende aanpak en (schuld)regeling, afgestemd op zijn situatie en mogelijkheden.
Toegang en kwaliteit schuldhulpverlening
Naar aanleiding van het eerdere onderzoek van de Nationale ombudsman stelde de VNG in 2021 samen met gemeenten uitgangspunten op over de toegang en kwaliteit van schuldhulpverlening. Bijvoorbeeld dat gemeenten een gesprek aanbieden en bekijken welke dienstverlening passend is wanneer inwoners of ondernemers zich melden met geldzorgen. En dat gemeenten op voorhand geen doelgroepen uitsluiten en oog hebben voor verschillende groepen in de schuldhulpverlening.
Voorkomen van toename ondernemers met schulden
De VNG ondersteunde gemeenten afgelopen jaar via het project Geldzaken en Ondernemers om toename van ondernemers met problematische schulden zoveel mogelijk te voorkomen. Bijvoorbeeld door de vele best practices en kennis en ervaringen van gemeenten te delen met andere gemeenten. Vanuit dit project zijn diverse webinars georganiseerd en handreikingen gepubliceerd, waaronder Handreiking Geldzaken en Ondernemers – Wat kan de gemeentelijke dienstverlening betekenen voor ondernemers met financiële problemen? En Vormgeving website financiële ondersteuning ondernemers – Adviezen voor het inrichten van de gemeentelijke website voor ondernemers.
Programma Verbinden Schuldendomein
De VNG ondersteunt gemeenten daarnaast in brede zin vanuit het programma Verbinden Schuldendomein. Denk hierbij aan de implementatie en uitvoering van de wetswijzigingen in het schuldendomein (waaronder de gewijzigde Wgs) via o.a. ondersteuningsproducten en (be)spreekuren. Vanuit dit programma is ook aandacht voor de uitgangspunten toegang en kwaliteit schuldhulpverlening en de regierol van gemeenten bij uitbesteding aan externe partijen. De leidraad Grip op schuldhulpverlening en andere ondersteuningsproducten rondom de Wgs zijn hier te raadplegen. Op dit moment voert de VNG een verkenning uit om een actueel beeld te krijgen over:
- De (schuld)hulpverlening aan ondernemers
- het bereik van ondernemers, de kansen, knelpunten, uitdagingen en
- wat gemeenten en schuldhulpverleners (verder) helpt de ondersteuning effectiever, sneller, kansrijker en uitvoerbaarder te maken.
Praat mee over toegankelijke schuldhulpverlening voor zelfstandigen
Op 11 mei van 10.00 tot 11:30 organiseert de VNG samen met de Nationale ombudsman een (be)spreekuur voor gemeenten over het onderzoek naar toegang tot schuldhulpverlening voor zelfstandigen. Daarin worden de bevindingen toegelicht, is ruimte voor vragen en kijken we samen vooruit hoe we schuldhulpverlening aan zelfstandigen kunnen versterken. Via deze link kunt u zich aanmelden.
Bron: Vereniging Nederlandse Gemeente
