De Rechtspraak wil bij alle rechtbanken schuldenfunctionarissen inzetten, die mensen met schulden snel in contact brengen met hulpverleners bij de gemeente. De Rechtspraak hoopt zo bij te dragen aan een oplossing van schuldenproblematiek. In de praktijk blijkt dat mensen met schulden vaak niet weten welke hulp er beschikbaar is en hoe ze daar een beroep op kunnen doen. Een proef met schuldenfunctionarissen bij meerdere rechtbanken heeft uitgewezen dat deze aanpak vruchten afwerpt.
Veel mensen met financiële problemen – bijvoorbeeld als gevolg van een echtscheiding, verlies van werk of gezondheidsproblemen – komen voor de rechter als ze hun rekeningen niet meer kunnen betalen. Traditioneel doet de rechter uitspraak in een zaak en daar blijft het bij, maar de ervaring leert dat mensen met schulden telkens terugkomen; ze hebben misschien een betalingsregeling voor de huur getroffen, maar kunnen vervolgens de zorgverzekering of energiekosten niet betalen. Rechters zoeken al jaren naar manieren om die cirkel te doorbreken, wat in 2019 resulteerde in het Visiedocument schuldenproblematiek en rechtspraak (pdf). Een van de aanbevelingen was: experimenteer met het aanstellen van schuldenfunctionarissen, die fungeren als tussenpersoon tussen de rechtspraak en de gemeentelijke schuldhulpverlening.
Pilots
Bij de rechtbanken Den Haag, Rotterdam en Limburg hebben gerechtsjuristen en mediationfunctionarissen de afgelopen jaren de taak van schuldenfunctionaris op zich genomen. Zij worden gewaarschuwd als een rechter vermoedt dat de gedaagde in een zaak problematische schulden heeft – ook al gaat de zaak daar misschien niet over – en nodigen diegene uit voor een gesprek om te onderzoeken wat er speelt en welke hulp er nodig is. Vervolgens leggen ze meteen contact met de gemeente, die binnen een paar weken een afspraak inplant. Op die manier zijn in 2 jaar tijd 188 mensen doorverwezen. Driekwart was niet bekend bij de gemeenten, die verantwoordelijk zijn voor hulp aan mensen met schulden. Een (extern) evaluatierapport concludeert dan ook dat ‘de rechtbank door inzet van schuldenfunctionarissen bijdraagt aan een waardevolle signalering van mensen met schulden’.
Rechtsgelijkheid
Inmiddels hebben ook de rechtbanken Amsterdam en Gelderland schuldenfunctionarissen aangesteld, maar de overige 6 rechtbanken nog niet. Met het oog op rechtsgelijkheid en rechtszekerheid vinden de Raad voor de rechtspraak en de rechtbankpresidenten het belangrijk dat deze ondersteuning in het hele land wordt aangeboden. Wanneer dat geregeld zal zijn, is nog niet bekend. Dat hangt ook af van de mogelijkheden die gemeenten zien om hierin samen te werken.
Bron: Rechtspraak.nl
