Het zit blijkbaar in de menselijke genen gebakken dat in tijden van crises en tegenslagen allerlei muren worden opgetrokken om het eigen belang te beschermen. Een van de grootste oorzaken van de grote depressie, zo'n 80 jaar geleden, was de Smoot-Hawley Tariff Act uit 1930. Deze wet verhoogde de invoerrechten op agrarische producten drastisch teneinde de Amerikaanse boeren te beschermen. Hiermee loste de toenmalige president Hoover een verkiezingsbelofte in om de Amerikaanse boeren te helpen.
Probleem is echter dat het begint bij 1 sector en spoedig volgen er meer. Door het verhogen van de Amerikaanse invoerrechten, gingen die in Europa uiteraard ook omhoog. Deze zinloze spiraal zorgde er voor dat de Europese export naar Amerika daalde met 72% en de Amerikaanse export naar Europa slonk naar 68%. Uit deze tariefoorlog kwamen er geen winnaars uit de strijd.
Keer op keer hebben economen politici erop moeten wijzen dat protectionisme geen oplossing is, en als het al iets oplost is het slechts van korte duur. De vorige Amerikaanse president George Bush beloofde de staalarbeiders tijdens de verkiezingen van 2000 dat hij als president de invoerheffingen op staal zou optrekken. Deze belofte leverde Bush de overwinning op in de staten met grote concentraties staalarbeiders. In 2002 was het zover en stegen de heffingen met 20%. De opluchting van de staalindustrie was van korte duur, want in een mum van tijd verhoogden de Europeanen de invoertarieven op US$ 2,2 miljard aan Amerikaanse producten. De regering Bush moest onder deze druk en een dreigende terechtwijzing door de WTO de verhoging van de invoerheffingen ongedaan maken.
Helaas leert men slecht van de geschiedenis aangezien de Amerikanen de tarieven op Chinese autobanden fors heeft opgetrokken. In dit eerste jaar zijn de tarieven met 35% verhoogd, de verhoging wordt volgend jaar terug gebracht naar 30% en in het derde jaar naar 25%. Volgens de Amerikaanse vakbonden hebben de Chinezen autobanden gedumpt en heeft dit 7000 banen gekost. De Chinezen daarentegen beweren weer dat vele duizenden Chinezen hun baan zullen verliezen als de VS niet op hun beslissing terug komen. Hoe het ook verder gaat, als de Obama niet inbindt, zullen de Chinezen autoonderdelen en kip uit de VS zwaarder gaan belasten. Deze sector is ongeveer even groot als de autobandenbusiness. Uiteraard hebben de Chinezen boter op hun hoofd, want onlangs floot de WTO hun terug omdat ze ten onrechte eisten dat autoonderdelen voor minimaal 40% uit Chinees materiaal moest bestaan of het dubbele aan invoerrechten tegemoet konden zien.
Het griezelige van de zaak is dat de regering van Obama weinig opties heeft om de Amerikaanse bevolking te laten zien dat het de Amerikaanse industrie kan beschermen.
De steunmaatregelen voor de economie vragen miljarden, de Amerikaanse regering wil meer militairen sturen naar Afghanistan sturen en Obama wil de gezondheidszorg hervormen. Om de bevolking achter zich te houden zal hij bij tijd een wijle zijn tanden moeten laten zien. Ruim 80% van het handelstekort, naast de importen van olie, wordt veroorzaakt door de handel met China. Het land houdt al jaren hun munt kunstmatig laag om zo de exporten naar het buitenland, en met name naar de VS, op peil te houden.
Waarschijnlijk zullen de Amerikanen en Chinezen de handelsruzie wel bij leggen. Per slot van rekening komt de G20 binnenkort weer bij elkaar en wel in de VS. Het laatste dat de regering Obama zou willen is dat de top overschaduwd wordt door een handelsruzie. Dit jaar heeft de WTO tien keer uitspraak gedaan en in 7 gevallen betrof het China of de VS of beiden. Vaker worden de verschillen van mening in de afkoelingsperiode van 60 dagen, die volgt op het indienen van een klacht bij deze Wereldhandelsorganisatie, bijgelegd.
Naar mate het economisch moeilijker wordt zie je meer protectionisme opduiken. Zo is er een nieuwe Amerikaanse klimaatwet in de maak die alleen Amerikaanse staatssteun geeft aan auto's die ontwikkeld en geproduceerd zijn in de Verenigde Staten. De bewoording is dermate dat het buitenlandse autofabrikanten uitsluit van Amerikaans overheidsgeld. Ook hierover zal wel weer een klacht bij de WTO volgen.
Natuurlijk proberen de Europese overheden hetzelfde. De Duitse overheid pompt miljarden in Opel hetgeen waarschijnlijk ten koste gaat van de Belgische vestiging. Uiteraard trekken de Belgen alleen hun portemonnee als de herstructureringsgolf hun deur voorbij gaat.
En de Fransen draaien hun hand er niet voor om het Franse belang te laten prevaleren.
Gelukkig hebben we op Europees niveau mevrouw Neelie Smit die de zaakjes in de gaten houdt en op wereldwijd niveau de WTO, want het verhogen van invoerrechten is absoluut een heilloze en uiteindelijk voor de economie een dodelijke vorm van protectionisme.
Door: Michael Toorop, Managing Partner Persist Global Wealth Management.
Dit artikel is eerder verschenen op de website PLUSPOST.
Bron: www.pluspost.nl
