De mate waarin financiële instellingen in de toekomst gegevens over klanten met elkaar mogen combineren, bepaalt de toekomst van de financiële sector. De vraag is in welke mate dit vanuit privacy-oogpunt toegestaan zal worden. Ook de mate van coördinatie binnen Europa zal zijn stempel drukken op hoe de financiële sector eruit gaat zien. Op basis van deze twee factoren onderscheidt het Centraal Planbureau (CPB) vier mogelijke toekomstscenario’s. Zo is het in de toekomst mogelijk dat het financiële systeem wordt gedomineerd door nationale banken; door grote Europese banken; door (eenvormige) grote internationale technologiebedrijven of door een diversiteit aan technologiebedrijven.
Beleidsmakers bij de overheid hebben invloed op de weg die we in Nederland op gaan. De scenario’s bieden inzicht in nieuwe vragen die op beleidsmakers af komen en bieden handvatten voor antwoorden, zoals nieuwe vormen van toezicht. Dat staat in het vandaag verschenen onderzoek ‘De toekomst van de Nederlandse financiële sector’ van het CPB.
Onder de verzamelnaam FinTech ondernemen nieuwe en bestaande bedrijven in verschillende delen van de financiële sector vernieuwende activiteiten en diensten, waarbij het opslaan en interpreteren van grote hoeveelheden data over bedrijven en personen centraal staat. De vraag is hoe dit de financiële sector zal veranderen. Hoewel de functies die banken hebben in de economie zullen blijven bestaan, verschilt het per scenario wie deze functies in de toekomst gaat vervullen. Aan de ene kant kunnen FinTech bedrijven banken langzamerhand verdringen. Aan de andere kant kunnen banken FinTech bedrijven ook absorberen. De opkomst van FinTech biedt banken immers ook kansen om hun dienstverlening te verbeteren en kosten te drukken.
Hoe financiële instellingen de nieuwe mogelijkheden die FinTech biedt gaan gebruiken, hangt af van de privacywetgeving, van belemmeringen voor nieuwe toetreders als gevolg van streng bankentoezicht, maar ook van de verwachtingen van consumenten over hoe financiële instellingen met hun gegevens omgaan. Daarnaast is de vraag hoe nieuwe risico’s het financiële systeem veranderen. De opkomst van technologiebedrijven in het financiële systeem kan ervoor zorgen dat financiële schokken buiten het traditionele financiële systeem belangrijker worden. Denk aan het wegvallen van een cruciale IT-component in de financiële waardeketen, maar ook aan cyberaanvallen die essentiële functies uitschakelen en zo het vertrouwen in financiële instellingen ondermijnt.
Ook de Europese coördinatie van financiële markten zal zijn stempel drukken op hoe de sector eruit gaat zien. Politieke steun voor (verdergaande) Europese coördinatie is niet vanzelfsprekend. De vraag is verder hoe Europees toezicht risicozoekend gedrag van banken kan inperken en kan voorkomen dat de financiële sector zich aan toezicht onttrekt. Als de Europese coördinatie afneemt en er meer nationaal beleid is, zal beleidsconcurrentie tussen landen toenemen en de verschillen in toezicht groeien en daarmee ook de mogelijkheden om onder dit toezicht uit te komen.
Het CPB publiceert regelmatig scenariostudies met als doel het beleid op lange termijn te ondersteunen. Een scenariostudie is geen voorspelling en het CPB spreekt geen voorkeursvariant uit.
Lees naast de Policy Brief 2016/16 ook het bijbehorende achtergronddocument.
