Terwijl er zo langzamerhand overal paniek over de verspreiding van het coronavirus begint te ontstaan, reageren Nederlandse bedrijven in China vooralsnog opvallend rustig. Maar is dat ook terecht?
Sinds de uitbraak van het besmettelijke coronavirus ligt het leven niet alleen in een grote cirkel van 1500 (!) kilometer rond Wuhan stil – een plaats waarvan de gemiddelde Nederlander vóór de uitbraak van het virus misschien nog nooit had gehoord. Eigenlijk ligt zo langzamerhand het hele openbare leven stil. Alleen al omdat de Chinese overheid voor de zekerheid in heel China de ‘nieuwjaarsvakantie’ verlengde en burgers opriep zo min mogelijk te reizen. Maar ook omdat steeds meer Chinese dorpen en gemeenten besluiten hun gemeenschap ‘op slot’ te gooien. Op dit moment zijn de gevolgen daarvan nog wel te overzien. Maar hoe is dat straks? Wat als het nog weken of zelfs maanden duurt om het virus te bedwingen? Neem de regio Wuhan: dat is een van de grootste railknooppunten én de plaats heeft een van de grootste binnenhavens in China. Nu dat gebied is afgesloten, gaat er geen goederenverkeer meer in of uit. Hoe langer die situatie aanhoudt, hoe meer Chinezen daar zelf van gaan merken. Maar zelfs in Europa en Nederland zullen de gevolgen zichtbaar zijn. Zo’n 9 procent van onze import en doorvoer komt uit China. Als dat stokt, dan moet dat op zijn minst zichtbaar zijn op de kades van de containerterminals in de havens van Rotterdam en Amsterdam.
Nederlanders in China
Het Nederlandse Ministerie van Buitenlandse Zaken geeft (nog) geen negatief reisadvies af voor de regio Wuhan, maar ontraadt reizen ernaar toe als het niet noodzakelijk is. Het classificeert de rest van China als een gebied met ‘veiligheidsrisico’s’. Met de ongeveer 20 Nederlanders in het gebied zijn inmiddels gesprekken over terugkeer naar Nederland, zegt het ministerie van Buitenlandse Zaken.
Maar paniek? Nee, Nederlandse bedrijven met vestigingen in China zijn (nog) niet in paniek. AkzoNobel houdt zich op de vlakte over het effect dat het virus heeft op de bedrijfsvoering. ‘China is een belangrijke markt voor AkzoNobel en we hebben meerdere sites en kantoren door het hele land. Het welzijn van onze medewerkers en hun families heeft de hoogste prioriteit’, verklaart Hugo Stienstra van het verf en coatingsconcern. Scheepsbouwer Damen heeft één van de twee werven in de regio al voor Chinees Nieuwjaar gesloten. Over sluiting van de tweede werd nog getwijfeld, zei woordvoerder Rick van de Weg begin deze week. ‘Onze werf in Changde is sowieso al tot 3 februari gesloten in verband met het Chinese Nieuwjaar. De andere werf in Yichang draait wel door, zij het met lagere bezetting vanwege het nieuwjaarsreces.’
Coronavirus noopt tot thuiswerken
Ook bij advies- en ingenieursbureau Arcadis is het toch min of meer business as usual. Het bedrijf heeft een kantoor in Wuhan. De 40 werknemers werken nu vanuit huis, zegt woordvoerder Tim Preger. ‘Zij doen vooral berekeningen en maken rapporten. Dat kan goed met email en Skype. Ik had gisteren nog contact en begreep dat het leven tamelijk gewoon doorgaat. De supermarkten waren nog open, dat soort dingen. Wij hebben 1 Nederlandse in Wuhan en die blijft voorlopig nog.’
‘Wij krijgen geen vragen binnen van onze achterban’, weet Ellen Timmer van ondernemersvereniging evofenedex. De vereniging vertegenwoordigt 15.000 bedrijven die werkzaam zijn in logistiek en im- en export. ‘Dat betekent naar alle waarschijnlijkheid dat de informatie die ondernemers kunnen krijgen van de overheid en instanties als het RIVM adequaat is. Het is alleen niet leuk, natuurlijk.’
Nederlandse havens lijken veilig
Maar zoals gezegd zou de afsluiting van de Wuhan-regio op termijn invloed kunnen hebben op de doorvoer van goederen van en naar Nederland. Deltalinqs, de vereniging van bedrijven in het Rotterdamse havengebied, houdt daar wel rekening mee op basis van de analyse van onder andere het Havenbedrijf Rotterdam. De kans dat het coronavirus zich voordoet in de haven van Rotterdam wordt, zeker ook vanwege de incubatietijd (tijd tussen de besmetting van een patiënt en de eerste ziekteverschijnselen; red.), door de GGD Rotterdam als ‘uiterst klein’ ingeschat, schrijft het Havenbedrijf. Ook het Havenbedrijf Amsterdam treft nog geen extra maatregelen.
Bekijk ook deze uitzending over de uitbraak van het coronavirus
Chinese toeristen annuleren nog niet massaal
Of er nu ook minder Chinese toeristen naar Nederland komen? De toeristische sector kijkt de situatie nog even aan. Volgens de cijfers van het CBS deden vorig jaar 380.000 Chinese toeristen Nederland aan. Tot nu toe zijn er weinig tot geen annuleringen, zegt Elsje van Vuuren van NBTC Holand Marketing, die regelmatig contact houdt met reisorganisaties. ‘Hoe dat verloopt is natuurlijk heel afhankelijk van de lengte van het reisverbod dat de Chinese overheid heeft ingesteld’, zegt Van Vuuren. ‘Het is ook nog vroeg in het jaar, meestal komen Chinezen in maart, april.’
En dan zijn er ook nog bedrijven die juist méér handel drijven met China sinds de uitbraak van het virus. Philips bijvoorbeeld, een bedrijf dat overigens met gemengde gevoelens naar de uitbraak kijkt. Zelf heeft het zo’n 8.000 mensen werken in Chinese vestigingen die nu stil liggen. Aan de andere kant heeft de Chinese overheid bij het Eindhovense bedrijf aangeklopt voor medische apparatuur. Een opsteker, zei ceo Frans van Houten tijdens de presentatie van de jaarcijfers over 2019, maar hij garandeert niet dat dit eventuele verliezen goed gaat maken. Groothandels kunnen de stijgende vraag naar mondmaskers, overalls, brillen, handschoenen, haarnetjes en overschoenen amper bijbenen. Dat blijkt uit een rondvraag van het ANP bij drie groothandels en twee producenten.
Wat gebeurt er als het allemaal voorbij is?
Maar wat als de uitbraak niet binnen enkele weken onder controle is? ‘Als de crisis voorbij gaat, doen we op kantoor de lichten en servers weer aan en dan gaan we weer aan het werk’, zegt Tim Preger van Arcadis. ‘Maar wij zijn dan ook geen maakbedrijf.’ Ook de werf van Damen kan na het reces verder waar het gebleven was, zegt Rick van de Weg. ‘We kunnen meteen volledig operationeel aan de slag. Er is geen ‘downtime’ vanwege de herstart zoals vaak in de petrochemische industrie het geval is.’
Voor die petrochemische industrie en sommige maakbedrijven kan het gecompliceerder liggen. Een productielijn die enkele weken stil ligt, kan niet altijd meteen volop aan het werk. Vaak moet er eerst onderhoud gepleegd worden, wat tot extra vertraging kan leiden. En dan moeten de achterstallige exportorders geleverd worden. ‘We hebben al klanten gehad die containerruimte op zeeschepen willen ruilen voor containers op treinen’, zei Erik Groot Wassink van transportonderneming Nunner Logistics deze week tegen de NOS. Want de trein is dan sneller dan een schip. Maar ondanks dat voordeel, verwacht hij dat het bedrijf een financiële knauw oploopt. Hoe groot de schade zal zijn voor al die bedrijven… dat is nu nog koffiedik kijken.
Waar kun je terecht als je meer wilt weten?
Het coronavirus lijkt, met wat er nu bekend is, niet zo heel besmettelijk. In China zijn relatief niet heel veel familieleden van patiënten ziek geworden. Daarom lijkt het er op dat de ziekte niet makkelijk van mens op mens overdraagbaar is. De variant in Wuhan van de grote coronavirusstam is onbekend, er is geen vaccin voor en dat maakt de uitbraak zorgwekkend. De Wereld Gezondheidsorganisatie (WHO) houdt dit goed in de gaten.
Reizigers die recent zijn teruggekeerd uit Wuhan en longklachten hebben gekregen, krijgen het advies om telefonisch contact op te nemen met de huisarts. De WHO heeft aangegeven dat er vooralsnog geen aanvullende maatregelen voor reizigers naar China nodig zijn. In het algemeen geldt het advies voor reizigers om markten met levende dieren te vermijden en om algemene hygiënemaatregelen te nemen.
Wie vragen heeft kan zich het beste wenden tot het RIVM of het Landelijk Coördinatiecentrum Reisadviezen (LCR). Een reisadvies voor het gebied staat ook op de website van het ministerie van Buitenlandse Zaken. Ook de vestigingen van de GGD kunnen informatie geven.
