Genoeg betaalbare woningen bijbouwen, zorgen dat wijken niet achteruitgaan, onze huizen verduurzamen. Allemaal hard nodig en daar zijn woningcorporaties voor, maar het lukt nu al niet meer. En nu bevestigen drie ministeries dat corporaties er al over een paar jaar onvoldoende geld voor hebben. De Nederlandse sociale woningbouw is in gevaar. Nogal een heftige boodschap voor woningzoekenden en huurders. En een stevig signaal aan de politiek. Waar moeten al die mensen dan wonen?’ Dat zegt waarnemend Aedes-voorzitter Tonny van de Ven in reactie op het onderzoek naar de financiële mogelijkheden van woningcorporaties.
De conclusie van het onderzoek, dat is uitgevoerd in opdracht van de ministeries van BZK, EZK, Financiën en Aedes, is ondubbelzinnig. Een aantal woningcorporaties heeft al binnen vijf jaar onvoldoende geld om genoeg sociale huurwoningen te bouwen. Ook de verduurzaming van hun huizen is niet haalbaar.
En de situatie wordt nijpender: er komen snel steeds meer corporaties in problemen. Zelfs als ze allemaal financieel tot het uiterste gaan, komen ze samen tot 2035 zo’n 30 miljard euro tekort om te doen wat hard nodig is. Er worden 125.000 sociale huurwoningen te weinig bijgebouwd en 50.000 huizen kunnen nog niet worden verduurzaamd. De problemen zijn structureel, als er niets gebeurt lopen de tekorten daarna nog veel verder op. Onder die conclusies staan niet alleen de handtekeningen van Aedes, maar ook die van drie ministers.
Sociale huursector langzaam maar zeker afgebroken
Waarnemend Aedes-voorzitter Van de Ven: ‘Er wachten vandaag al veel te veel mensen op een betaalbaar huis. En als je geld over vijf jaar op is, kun je vandaag geen plannen maken voor huizen terwijl je weet dat mensen erop wachten. Frustrerend, we doen mensen tekort, die op ons moeten kunnen rekenen. Gezinnen met lagere inkomens. Studenten en starters die te lang bij hun ouders moeten wonen of een huis moeten delen. Ouderen die naar een aangepaste woning willen. Om hen gaat het. We vinden in Nederland dat iedereen in een goed en betaalbaar huis moet kunnen wonen. Maar dat lukt niet meer. Onze unieke sociale huursector wordt langzaam maar zeker afgebroken. Laten we dat gebeuren?’
Inkomsten en kosten uit balans
Ook over de oorzaken is het rapport helder. De investeringen van corporaties in nieuwbouw en verduurzaming zijn maatschappelijk cruciaal. Financieel leveren ze echter weinig op of er moet geld bij. De kosten stijgen harder dan de inkomsten, de huren van bewoners. Woningonderhoud en nieuwbouw worden steeds duurder. En corporaties zijn de laatste jaren steeds meer belasting gaan betalen. Met als grootste boosdoener de verhuurderheffing, die de sociale huursector inmiddels meer dan 10 miljard euro heeft gekost.
Politieke keuze voor goed wonen
Van de Ven: ‘Voordat de heffing werd ingevoerd, konden corporaties doen wat er nodig was. Maar die gaat nu rechtstreeks ten koste van onze investeringen. Terwijl die hard nodig zijn voor de mensen die op een huis wachten. Onze huren verhogen is geen optie, betaalbare huizen, daar zijn we juist voor. We sloten niet voor niks een Sociaal Huurakkoord met huurders. Het onderzoek laat zien dat ons financiële model niet meer houdbaar is en dat terugdraaien van die extra belastingen het snelst en meest helpt. Het probleem is structureel en vraagt om een structurele oplossing. Om een politieke keuze: hoe belangrijk vind je het dat iedereen in Nederland goed kan wonen? Het is tijd om kleur te bekennen. Voor veel woningzoekenden is het allang 12 uur geweest.’
Snel knopen doorhakken
Wat Aedes betreft, wordt het onderzoek daarom gevolgd door een onafhankelijke commissie onder leiding van een voorzitter met gezag in de politieke arena. Zo’n commissie moet concrete voorstellen formuleren over maatregelen om het probleem aan te pakken. Wat Aedes betreft moet zo’n commissie snel aan de slag: het probleem is urgent en het volgend kabinet zal knopen door moeten hakken. Dat moet al beginnen bij het opstellen van het volgend regeerakkoord.
Bron: Aedes
