Het Nibud ziet dat huishoudens in 2019 meer dan de helft van hun inkomen kwijt zijn aan de vaste lasten*. Een huishouden met een modaal inkomen en een gemiddelde huur is net iets meer dan 55 procent van het netto inkomen aan de vaste lasten kwijt. En iemand op bijstandsniveau net iets meer dan 50 procent.
Dit blijkt uit cijfers die het Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting (Nibud) op een rij heeft gezet voor het Nibud Budgethandboek 2019. Een jaarlijks terugkerend naslagwerk over de gemiddelde inkomsten en uitgaven van particuliere huishoudens.
Idealiter zou een huishouden niet meer dan helft van zijn inkomen kwijt moeten zijn aan de vaste lasten. Tien jaar geleden lag het percentage gemiddeld 5 procent lager dan nu. Hoe meer mensen kwijt zijn aan de vaste lasten hoe planmatiger ze met hun geld moeten omgaan en hoe minder er overblijft voor voeding en andere noodzakelijke uitgaven.
Meer dan 40 tot ruim 65 procent op aan vaste lasten
Hoe hoger het inkomen, hoe lager het aandeel dat op gaat aan de vaste lasten. Zo is een huishouden met een inkomen van 1,5 keer modaal en een gemiddeld koophuis net iets minder dan 45 procent van zijn inkomen kwijt aan de vaste lasten. Tien jaar geleden was dat nog net iets minder 40 procent. Onderstaande grafiek toont hoe hoog het aandeel vaste lasten is voor de verschillende inkomensgroepen.
Tabel
Uitleg tabel:
Bijstandsniveau voor 2019 is netto €1.124,- (met vakantietoeslag en zorgtoeslag), netto modaal inkomen is € 2.252,-, anderhalf modaal is € 3.378,- .
Gemiddelde huur is € 580 excl. huurtoeslag en service kosten. Anderhalf keer gemiddelde huur is 900 euro, excl. huurtoeslag en service kosten.
Gemiddelde bruto hypotheek is € 610,- Anderhalf keer gemiddelde bruto hypotheek is € 915,-.
U kunt hier de factsheet Nibud Vaste lasten 2019 downloaden, met daarin voor verschillende inkomensgroepen en huishoudtypen het budgetaandeel dat huishoudens gemiddeld kwijt zijn aan de vaste lasten.
Hogere kosten voor wonen, energie en zorgverzekering
Het Nibud ziet dat er de afgelopen tien jaar niet eerder zo’n groot deel van het budget is opgegaan aan de vaste lasten. Dit dwingt huishoudens zeer kritisch te zijn en goed op hun uitgaven te letten. En het verklaart volgens het Nibud ook waarom zoveel huishoudens achterlopen met het betalen van de rekeningen van de zorgverzekeraar, energie en huur of hypotheek.
In het Nibud onderzoek Financiële Problemen 2018 werd duidelijk dat het percentage huishoudens dat de huur of hypotheek niet altijd op tijd kan betalen is gestegen met zeven procent, van 12 procent in 2012 naar 19 procent in 2018.
Meer dan 60 procent aan vaste lasten zorgwekkend
Het Nibud maakt zich zorgen om huishoudens die meer dan 60 procent kwijt zijn aan de vaste lasten. Idealiter is een huishouden niet meer dan de helft van zijn inkomen daaraan kwijt, uiteraard afhankelijk van het inkomen en de woonsituatie. Na aftrek van de vaste lasten is de rest van het inkomen nodig voor de reserveringsuitgaven, huishoudelijke uitgaven en sociale participatie. Hieronder vallen posten als voeding, kleding, inventaris, onderhoud van de woning en vrijetijdsuitgaven.
Druk op portemonnee is groot
Arjan Vliegenthart: “Iemand met een modaal inkomen met een huurhuis (gemiddelde huur) houdt gemiddeld 875 euro per maand over voor voeding, kleding en onderhoud en inventaris. Dit is iedere maand behoorlijk plannen. Het verklaart voor ons, waarom zoveel mensen (bijna 40 procent) moeite hebben met rondkomen en het niet lukt om te sparen. De druk op de portemonnee is ontzettend groot. Zodra er in dit huishouden extra kosten komen, door bijvoorbeeld hogere zorgkosten betekent dit financiële stress.
Het Nibud adviseert huishoudens planmatig met hun geld om te gaan door jaarlijks een begroting te maken, dit kan aan de hand van het Nibud Persoonlijk Budgetadvies. Ook is het belangrijk om jaarlijks te checken of men wel gebruik maakt van alle tegemoetkomingen. Dit kan op de website Berekenuwrecht.
Daarnaast adviseert het Nibud beleidsmakers meer begrip te tonen voor de maandelijkse financiële stress die huishoudens kunnen ervaren om rond te komen. Gemeenten doen er goed aan om bijvoorbeeld regelmatig in kaart te brengen of hun tegemoetkomingen wel terecht komen bij de huishoudens die ze het meest kunnen gebruiken. Ook kunnen gemeenten veel bereiken door met behulp van het Nibud Budgethandboek 2019 inwoners advies op maat te geven.
Onmisbaar naslagwerk
Dit jaar verschijnt de 36e editie van het Nibud Budgethandboek. Het Budgethandboek is het standaard naslagwerk voor professionals die consumenten adviseren over hun financiën. Jaarlijks actualiseren de experts van het Nibud het boek op basis van de nieuwe wet- en regelgeving.
Het boek bevat informatie over inkomsten, uitgaven, bestedingspatronen en regelingen voor verschillende typen huishoudens. Het gaat dieper in op budgetthema’s als kosten van kinderen, echtscheiding, zorg en schulden. Het Nibud heeft dit jaar aan het boek een interactieve module toegevoegd waarmee de begrotingen online te raadplegen zijn en altijd up to date.
*vaste lasten:
Onder vaste lasten verstaat het Nibud uitgaven aan: huur/hypotheek, gas, elektriciteit, water, lokale lasten, telefoon, televisie, internet, verzekeringen, onderwijs, kinderopvang, vervoer.
Bron: Nibud
