Het Nibud ziet voor het tweede achtereenvolgende jaar dat de koopkracht voor bijna alle huishoudens stijgt. Voor komend jaar ziet het instituut kleine koopkrachtverschillen die bijna allemaal tussen – 0,5 en + 0,5% liggen.
Dit betekent dat een aantal huishoudens er wat op achteruitgaat, maar voor de meesten is er een lichte stijging. Dit blijkt uit berekeningen die het Nibud heeft gemaakt op basis van de Miljoenennota op Prinsjesdag 2016.
Met name bijstandsgerechtigden en AOW’ers in de plus
De koopkrachtstijging is maar klein waardoor velen deze verandering nauwelijks zullen merken. Wel is het Nibud blij met de vooruitgang voor huishoudens in de bijstand en met alleen een AOW-uitkering. Deze groepen gingen er in 2016 niet of nauwelijks op vooruit, terwijl zij het hard nodig hebben. De stijging in koopkracht is bij hen vooral te danken aan de verhoging van de zorg- en huurtoeslag. Ook pakt de combinatie van de verwachte inkomensstijging en de relatief lage prijsstijging gunstig uit. Het Nibud ziet koopkrachtdalingen van 24 euro tot stijgingen van 40 euro per maand.
Lagere inkomens in de plus
Huishoudens die een relatief laag inkomen hebben profiteren van de maatregelen die het kabinet van plan is te nemen. De lichte stijging komt doordat de zorg- en huurtoeslag in 2017 voor de laagste inkomens stijgen. Ook de ouderenkorting voor AOW-gerechtigden met een inkomen tot 36.000 euro stijgt.
In december constateerde het Nibud dat 27% van de mensen betalingsachterstanden hadden omdat ze hun vaste lasten echt niet meer konden betalen (Geldzaken in de praktijk, 2015). Het instituut is daarom blij met de geplande maatregelen van dit kabinet om de groep met de laagste inkomens tegemoet te komen in hun beperkte financiële ruimte.
Rooskleuriger beeld voor ouderen in 2017 dan in 2016
Gingen dit jaar de ouderen er nauwelijks op vooruit, nu ziet het Nibud meer plusjes. Ouderen met een AOW-uitkering en eventueel een klein aanvullend pensioen profiteren van de gestegen zorg- en huurtoeslag. Zo gaat een paar met AOW en een klein pensioen er bijna 30 euro per maand op vooruit. Alleen degenen met een hoger aanvullend pensioen leveren wat in. Deze ouderen hebben geen voordeel van de ouderenkorting die voor de lagere inkomens toeneemt (met ruim 100 euro per jaar).
Het Nibud heeft in opdracht van de ouderenbonden verschillende 65+-huishoudens doorgerekend. Deze berekeningen laten een uitgebreider beeld zien van de koopkrachtveranderingen (zie uniekbo.nl).
Vervroegd gepensioneerden krijgen het in 2017 juist wat moeilijker. Hun vroegpensioen neemt (nagenoeg) niet toe, terwijl voor hen niet dezelfde regelingen gelden als voor gepensioneerden, zoals de verhoogde ouderenkorting. Zij hebben dus geen inkomensstijging, maar krijgen wel te maken met de (lichte) prijsstijgingen. Zo levert een paar met vervroegd pensioen (alleenverdiener met prepensioen van 35.000 euro) iedere maand 19 euro in. Als zij de AOW-gerechtigde leeftijd bereiken, zal hun koopkracht waarschijnlijk weer toenemen.
Gezinnen en alleenstaande ouders paar tientjes vooruit
Gezinnen met lage inkomens profiteren van een verhoging van het kindgebonden budget. Daarnaast wordt de kinderopvangtoeslag verruimd. Dit leidt tot een koopkrachtstijging van 15 tot 40 euro. Alleen in de huishoudens waar maar 1 ouder werkt, is de koopkrachtstijging beperkt: van 1 tot 14 euro per maand. Dit komt doordat het steeds voordeliger wordt om allebei te gaan werken doordat de overdraagbaarheid van de algemene heffingskorting verder wordt afgebouwd.
Nibud Koopkrachtberekenaar
De nieuwste koopkrachtcijfers zijn verwerkt in de gratis Koopkrachtberekenaar die het Nibud heeft ontwikkeld. Met deze gratis tool kunnen huishoudens eenvoudig checken hoeveel hun koopkracht er in 2017 op voor- of achteruit gaat. Dit geeft een realistisch beeld van de verandering in koopkracht en kan aanleiding zijn om voorbereidingen te treffen om de huishoudportemonnee in balans te houden.
Voorbeeldberekeningen
In de bijlage hieronder vindt u de achtergronden bij deze voorbeeldberekeningen. En koopkrachtberekeningen voor 100 voorbeelden. De term koopkrachtontwikkeling staat voor de hoeveelheid goederen en diensten die met het netto inkomen kunnen worden gekocht in vergelijking met vorig jaar.
Bron: NIBUD
