De toenemende invloed van China in Afrika is een belangrijke geopolitieke verandering in de 21ste eeuw. Afrika is na de VS de grootste handelspartner van China. Circa één miljoen Chinezen zijn inmiddels in Afrika werkzaam. De Chinezen vestigen zich op het platteland en verdienen niet of nauwelijks meer dan de gemiddelde Afrikaan. Deze Chinese "kolonisatie " komt bij de Afrikanen beter over dan de westerse "hulp" troepen, die in dure hotels in grote steden of in ommuurde villa`s in dure buitenwijken verblijven en in opvallende auto`s rondrijden.
Wat opvalt in de Chinese- Afrikaanse relaties, is de nabootsing van verschillende koloniale strategieën die opgang deden in het Europa van de zestiende tot de twintigste eeuw.
China neemt "nuttige" strategieën uit de Europese periode van Afrikaanse overheersing over. Het probeert het goede te behouden en het slechte – voor de Chinezen: inmenging in binnenlandse aangelegenheden – te vermijden. China herhaalt vooral eigen experimenten uit eigen land, die honderd miljoenen Chinezen zonder ontwikkelingshulp in recordtijd van de armoede hebben bevrijd. China wil in de keten van grondstof tot eindproduct steeds meer fasen controleren. De strategie daartoe is:
Ten eerste, meer hulp en leningen voor Afrika. Behalve dat China de hulp aan Afrika in drie jaar heeft verdubbeld, waardoor China in inmiddels de belangrijkste donor in Afrika is geworden, werd gedurende het Afrika-China Forum ook toegezegd dat er vijf miljard US dollars extra aan zachte leningen zal worden verstrekt (in totaal tien miljard US dollar per jaar; Financial Times, 6 februari 2007).
Ten tweede bevordert China de handel met investeringen in Afrika. Daarvoor zullen nog vijf economic and trade cooperation zones in Afrika worden gebouwd, vergelijkbaar met de twee die in Zambia al bestaan. Het derde element is schulden kwijt schelden. China zal de schulden van de armste en zogenaamde minst ontwikkelde landen in Afrika, voor zover die geen diplomatieke relaties met Taiwan onderhouden, kwijtschelden. Vervolgens zijn de invoertarieven voor Afrikaanse producten in China verlaagd om het voor Afrika makkelijker te maken naar China te exporteren.
De economische modernisering van China is voor een belangrijk deel te danken aan de opleidingen en de selectie op basis van kennis en kunde van de top (ambtenaren) van de Chinese Communistische Partij. Hetzelfde systeem kan volgens de Chinezen de Afrikaanse landen uit het slop van corruptie en mismanagement trekken.
Het recente Nederlandse rapport van de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) is eerder een verantwoording van het (koloniale) verleden dan een grondige analyse van de wereld in de 21ste eeuw. Het wordt daarom hoogtijd dat het kabinet Rutte onze ontwikkelingshulp eens echt op de "schop"neemt.
Een Europese strategie voor Afrika is eveneens geen overbodige luxe: de Wereldbank schat de markt voor infrastructuurwerken in Afrika in het komende decennium op 930 miljard dollar. Kapitaal dat zonder Europese interventie regelrecht naar China verdwijnt.
Het blijkt een mythe dat Chinese bouwbedrijven aan de lopende band Afrikaanse contracten binnenhalen omdat zij goedkoper of efficiënter zijn. Wel heeft Europa dringend behoefte aan nieuwe business- en financieringsconcepten om de Chinezen met dezelfde wapens te bestrijden.
Doordat er geen concurrentie is van Amerikaanse of Europese bedrijven strijken de Chinezen woekerwinsten op, marges van 50% tot 70% op hun omzet. Zo biedt China Angola een krediet aan van 2 miljard dollar voor de bouw van een brug waarvan de kostprijs 800 miljoen bedraagt. De kredietverlening aan Afrika is de commerciële hefboom waarmee de Chinezen contracten binnenhalen.
Bron: www.creditexpo.nl
