Meer dan negen op de tien zzp’ers die hun eigen arbeid aanbieden, werken voor meer dan één opdrachtgever. Deze zelfstandige professionals voelen zich ondernemer en ze denken dat ze aan de criteria van de wet DBA voldoen. Opdrachtgevers worden onzekerder volgens deze zzp’ers en vragen zzp’ers vaker om hun werk te doen in een payroll- of uitzendconstructie. De modelovereenkomsten worden in ruim een kwart van de gevallen al gebruikt. Bijna een vijfde zegt nooit een modelovereenkomst te gaan gebruiken en ruim een derde gaat het alleen doen als de opdrachtgever erom vraagt. Dit staat in het rapport Zzp’ers en hun opdrachten, dat de Kamer van Koophandel (KvK) op 13 februari heeft gepubliceerd.
Om haar voorlichting aan ondernemers goed vorm te geven deed de KvK in december 2016 met het KvK Ondernemerspanel onderzoek naar zelfstandige professionals en hun opdrachten. Zelfstandige professionals bieden vooral eigen arbeid, kennis en vaardigheden aan bedrijven en hun opdrachtgevers aan, tegen een vooraf afgesproken vergoeding, meestal een uur- of dagtarief (in het onderzoek worden ze ‘zzp’ers eigen arbeid’ genoemd). Het gaat om ruim 77% van alle zzp’ers. Naast zelfstandige professionals zijn er zzp’ers die hoofdzakelijk producten verkopen (‘zzp’ers producten’). Deze ‘zzp’ers producten’ zijn niet meegenomen in dit onderzoek.
Meer opdrachtgevers
95% van de zelfstandige professionals heeft meer dan één opdrachtgever. 33% heeft zelfs meer dan 10 opdrachtgevers. Gemiddeld besteden deze zzp’ers 41% van hun tijd aan de grootste opdrachtgever. Ondernemers met 2 tot 5 opdrachtgevers besteden gemiddeld 56% van hun tijd aan de grootste opdrachtgever, voor ondernemers met 6 tot 10 opdrachtgevers is dit 37%. De zelfstandige professionals met meer dan 10 opdrachtgevers besteden gemiddeld 20% van de tijd aan de grootste opdrachtgever. Ondernemers hebben dus vaak minimaal één grote opdrachtgever en enkele kleinere opdrachtgevers ernaast.
Uit het onderzoek blijkt ook dat meer dan 90% van deze zzp’ers zich ondernemer voelt, weet welke eisen de Belastingdienst stelt aan ondernemerschap en denkt dat ze aan deze eisen voldoen.
Verkrijgen van opdrachten
Bijna drie op de tien zelfstandige professionals gaan nooit op zoek naar nieuwe opdrachten omdat opdrachtgevers hen benaderen (20%) of omdat zij al genoeg opdrachtgevers hebben (8%). Bijna een kwart (23%) van deze zzp’ers gaat alleen op zoek naar nieuwe opdrachten als dat noodzakelijk is. Bijna een derde (31%) besteedt er regelmatig aandacht aan en 14% zoekt continu naar nieuwe opdrachten. 3% neemt alleen opdrachten aan via een tussenpersoon, waardoor ze zelf niet op zoek hoeven naar nieuwe opdrachten.
Bij het vinden van nieuwe opdrachten spelen het formele netwerk (83%) en eerdere tevreden klanten (74%) de grootste rol, gevolgd door collega-ondernemers (48%), het informele netwerk van familie en vrienden (43%) en sociale media (41%).
Gebruik modelovereenkomsten
Van de zelfstandige professionals heeft 79% in het verleden weleens een VAR-verklaring aangevraagd. 21% heeft dit nog nooit gedaan, omdat ze de VAR niet nodig hadden om te laten zien dat ze zelfstandig ondernemer zijn. De situatie na de invoering van de wet DBA ziet er als volgt uit.
- Van degenen die in het verleden weleens een VAR-verklaring hadden aangevraagd, gebruikt 28% nu een modelovereenkomst, een vijfde is er nog mee bezig (8%) of is het van plan (12%), 35% gaat dat alleen doen als opdrachtgevers er om vragen. De rest (17%) is het niet van plan.
- Van de groep ondernemers die nooit een VAR-verklaring heeft aangevraagd geeft bijna de helft aan niet van plan te zijn om een modelovereenkomst te gaan gebruiken. Opvallend is dat een kwart van de ondernemers die nooit een VAR-verklaring heeft aangevraagd, nu wel gebruik maakt (13%) of gebruik wil maken (7%) van een modelovereenkomst of nog bezig is om er een op te stellen (5%).
Opdrachtgevers onzekerder
Terwijl zelfstandige professionals zich zeker voelen over hun ondernemerschap, blijkt uit de antwoorden van de zzp’ers dat opdrachtgevers zich in 2016 onzekerder voelden dan in 2015. Bijna een vijfde (18%) van de zzp’ers heeft in het afgelopen jaar vaker dan het jaar ervoor meegemaakt dat een opdrachtgever liever geen zzp’ers meer inhuurt. Ze lopen vaker tegen opdrachtgevers aan die alleen nog maar willen werken via een tussenpartij, zoals een bemiddelaar, een payrollbedrijf of een uitzendbureau.
KvK Ondernemerspanel
De KvK voerde het onderzoek in december 2016 uit onder het KvK Ondernemerspanel, dat bestaat uit ruim 4.000 zzp’ers en mkb-ondernemers. Op 14 december 2016 zijn alle 1.629 zzp-leden van het panel uitgenodigd om de vragenlijst in te vullen. In totaal vulden 804 deelnemers de vragenlijst in, een respons van 49%. Van de 804 deelnemers bieden 580 zzp’ers vooral eigen arbeid aan. Deze zzp’ers zijn actief in allerlei sectoren maar hoofdzakelijk in de sector advisering, onderzoek en overige specialistische zakelijke dienstverlening (52%). Andere veel voorkomende sectoren zijn informatie en communicatie (8%), verhuur van roerende goederen en overige zakelijke dienstverlening (8%) en bouwnijverheid (6%). De respondenten in dit onderzoek zijn gemiddeld 55 jaar oud, tien jaar ondernemer en besteden gemiddeld 41 uur per week aan het bedrijf.
Handhaving wet DBA uitgesteld
Het kabinet heeft de handhaving van de wet DBA – behalve in het geval van evidente kwaadwillenden – uitgesteld tot in ieder geval 1 januari 2018. De komende tijd neemt het kabinet de arbeidswetgeving onder de loep: hoe kunnen onder andere de criteria ‘gezagsverhouding’ en ‘verplichting tot persoonlijke arbeid’ concreter of anders ingevuld worden? Deze criteria zijn belangrijk bij het bepalen of er sprake is van loondienst. Het kabinet maakt hier haast mee en hoopt voor een volgend regeerakkoord met resultaten te komen.
Bron: Kamer van Koophandel (KvK)
Gerelateerde artikelen op KvK.nl:
Omzet groeit van bijna de helft van alle zzp’ers en het mkb
Webinar ‘Eigen bedrijf starten vanuit de WW’ voorziet in grote behoefte: 5000 kijkers
