De afgelopen maanden werd Nederland overspoeld door een golf van faillissementen van bekende winkelketens.
Onder andere Perry Sport, Manfield, Dolcis, Invito, Paradigit, Macintosh, Miss Etam, DA en last but not least V&D legden het loodje. Ook bekende namen als Blokker en de Hema zitten in zwaar weer. Wat zijn de achtergronden van deze retailcrisis? En hoe ziet de toekomst van de Nederlandse winkelstraat eruit? De Credit Manager vroeg dit aan Nicki Albers, Directeur Risk Services Nederland, Azië, Oceanië en Global Programs, en Kock de Vries, hoofd Bijzonder Beheer (Special Risk Management). Beiden zijn werkzaam bij Nederlands grootste kredietverzekeraar Atradius.
Op welke manier is Atradius betrokken bij de crisis in de retailsector?
Nicki Albers: ‘Atradius is marktleider in Nederland en wereldwijd de tweede grootste kredietverzekeraar. In die hoedanigheid verzekeren we ook veel toeleveranciers in de retail tegen wanbetaling. In Nederland hebben we bijvoorbeeld veel klanten in de consumentenelektronica en textiel. Wij beoordelen voor elke afnemer van onze klant het betalingsrisico. Dit doen we voor de retail met een team van risicoacceptanten die zich volledig hebben gespecialiseerd in deze sector. We hebben regelmatig contact met de bedrijven waarop we risico accepteren, om te zorgen dat onze analyse up-to- date blijft. Zo zitten we dus heel dicht op de markt en kunnen we ingrijpen als we zien dat een bedrijf minder goed gaat presteren.’
Kock de Vries: ‘Op dat moment komt mijn Special Risk Management team in actie. Wanneer zich een serieuze verslechtering van de situatie voordoet, nemen wij een dossier over van de reguliere risicoacceptanten, Aanwijzingen hiervoor kunnen bijvoorbeeld zijn aanhoudende verliezen, verslechterende solvabiliteit of een negatieve kasstroom, met als gevolg betalingsachterstanden en liquiditeitsproblemen. Ons doel is om snel in contact te treden, om samen te bekijken hoe we het bedrijf, in samenspraak met de andere ‘stakeholders’ zoals de banken, door de moeilijke tijd heen kunnen helpen. Hierbij helpt onze grote marktpositie in Nederland, waardoor wij vaak namens een groot aantal toeleveranciers bij de afnemer aan tafel komen. Wij proberen altijd hoor en wederhoor toe te passen, en zo goed mogelijk in kaart te brengen hoe en op welke termijn het bedrijf in kwestie denkt de problemen op te lossen. Wij hebben inzicht nodig in de huidige en toekomstige financiering, en willen ook weten hoe de aandeelhouders en andere belangrijke stakeholders bijdragen aan het herstel. Vervolgens is het belangrijk nauwgezet de voortgang van het traject te volgen. Dus worden de afspraken binnen de gezette tijdslijnen en marges gehaald.’
Hoe gaan jullie hierbij te werk?
Nicki Albers: ‘Ons streven is altijd om aanknopingspunten te vinden om leveranties van onze klanten te blijven verzekeren. Zo maak je het namelijk voor de afnemer mogelijk om door te gaan met zijn business en uit de problemen te komen. Het is voor Atradius van essentieel belang dat we op de hoogte zijn van de laatste stand van zaken bij een bedrijf. Daarom verzamelen we niet alleen jaarcijfers, maar werken we veel met interim-cijfers, soms per kwartaal of zelfs per maand. Verder zitten we midden in het netwerk van toeleveranciers, brancheorganisaties en afnemers, waardoor we vaak al in een zeer vroeg stadium op de hoogte zijn van problemen bij een bepaald bedrijf of binnen een sector. En, zoals Kock al uitlegde, staan we met bedrijven die in zwaar weer verkeren in nauw contact.’
Kock de Vries: ‘Mijn team richt zich op de grotere dossiers, waar we in overleg met de klanten en de afnemers specifieke oplossingen voor bedenken. Door goede afspraken te maken, proberen we zo lang mogelijk ‘aan boord te blijven’. Pas als dat niet lukt, gaan we een traject in van afbouw van de verzekeringen en van minnelijke of in het uiterste geval juridische incasso. Hiervoor, en ook voor het minnelijk of juridisch incasseren van vorderingen die buiten de scope van Special Risk Management vallen, hebben we de reguliere incasso afdeling Atradius Collections. Deze afdeling is inmiddels actief in 25 landen met een eigen team van lokale collectors, zodat we onze klanten kunnen steunen in alle regio’s in de wereld als er betalingsproblemen zijn met debiteuren.’
Wat zijn volgens jullie de oorzaken van de crisis in de retailsector?
Nicki Albers: ‘Er zijn negatieve trends die al een aantal jaren spelen en die nu tot een serieuze crisis hebben geleid: de opkomst van het online winkelen, het probleem dat bedrijven zich te laat hebben aangepast aan de veranderende marktomstandigheden en de zwakte van het middensegment, terwijl bedrijven aan de onderkant en bovenkant van de markt wel goed presteren. Binnen Nederland zie je ook weer een verschil tussen sectoren binnen de retail: consumentenelektronica en de doe-het- zelfbranche doen het bijvoorbeeld slecht, relatief goed presteren de voedings- en de meubelbranche.’
Kock de Vries: ‘De warenhuisachtige ketens concurreren op elk onderdeel in hun assortiment met andere aanbieders/concurrenten. Gevestigde merken/ketens worden hard aangevallen door de snelle opkomst van allerlei internetspelers. Grenzen tussen on- en offline zullen steeds meer verdwijnen. Het lijkt erop dat de crisis nog niet voorbij is. Er zijn nog veel ketens die de nodige uitdagingen hebben. Er is aanpassingsvermogen van de grote concerns vereist. Maar zeker ook kleinere ketens moeten alert zijn. Dit vereist zeer specifieke kennis, aanpassingsbereidheid, soms moeilijke keuzes en vaak ook veel kapitaal om de aanpassingen te realiseren. De grotere, oudere ketens hebben vaak veel personeel op het hoofdkantoor, mensen in dienst die er al lang werken en dus een hoge overhead.
Daarnaast zie je ook nog hoge huurcontracten voor lange tijd. De nieuwkomers zijn ‘lean & mean’, hebben creatieve distributieoplossingen en dit zie je terug in zowel personeelsbestand als kortere of meer flexibele huurcontracten.’
Atradius opereert wereldwijd. Hoe zijn de vooruitzichten voor de branche in 2016?
Nicki Albers: ’In 2016 verwachten we een stijging van de wereldwijde retailverkoop met 2,7%. Azië loopt voorop, dankzij de grote vraag in China en India, maar ook op middelgrote markten zoals Indonesië en Vietnam. Wat Noord-Amerika betreft, blijven de vooruitzichten voor de Amerikaanse retailsector positief, terwijl de situatie in Canada iets moeilijker ligt. De prestaties van de Europese retailers lopen nog altijd uiteen; sommige markten zoals Duitsland doen het goed, terwijl andere markten zoals Italië en Spanje nog altijd niet het niveau van voor de crisis halen.’
Kock de Vries: ‘De marges van wereldwijde retailers blijven krap. Ondanks de algemene heropleving zijn de meeste consumenten prijsgevoelig. Dat is niet alleen een overblijfsel van de vorige recessie, maar ook het gevolg van de steeds grotere uitdaging die online retailers vormen voor de traditionele winkels. Door de transparante prijzen die online retailers bieden aan de consument, blijven de marges in heel de waardeketen onder druk staan. Net als in 2015 hangt het succes en de veerkracht van retailers steeds vaker af van hun vermogen om nieuwe strategieën toe te passen, bijvoorbeeld door online activiteiten te ontwikkelen, dit optimaal af te stemmen met de fysieke winkels of bijkomende diensten aan te bieden. Het is de vraag hoe vooral kleine spelers met hun minderweerstandsvermogen de uitdagingen in de zeer competitieve detailhandel zullen aangaan. Al met al verwachten wij dat ook 2016 weer een lastig jaar worden. Deze sector blijft een snel veranderende markt. Zorg er dus voor dat je heel goed weet met wie je zaken doet!’
Bron: De Credit Manager 2016 nummer 1
Bron: VVCM
