De schuldhulpverleningsorganisatie PLANgroep en incasso- en deurwaardersorganisatie Flanderijn hebben de handen ineen geslagen om iets te doen aan de explosieve groei van problematische schulden bij particulieren.
Samen hebben ze de nieuwe onderneming DebtSupport opgericht. Zo snel mogelijk ingrijpen als er schulden dreigen te ontstaan, is de aanpak waar DebtSupport voor kiest. Een vorm van vroegsignalering dus. Zo’n aanpak is hard nodig. Nederland telt ongeveer zes miljoen huishoudens. Een op de zes daarvan loopt gevaar om in de problematische schulden te raken.
Inmiddels is DebtSupport met een aantal pilots gestart. Klanten van woningbouwcorporaties, hypotheekverstrekkers, zorgverzekeraars en energiebedrijven worden op allerlei manieren door de medewerkers van DebtSupport benaderd zodra er een schuldensituatie dreigt te ontstaan. De resultaten zijn tot nu toe veelbelovend.
Michel van Leeuwen is als directeur van incasso- en gerechtsdeurwaardersorganisatie van Flanderijn medeverantwoordelijk voor DebtSupport. Tevens was hij bestuurslid van de Koninklijke Beroepsorganisatie van Gerechtsdeurwaarders (KBvG). Op 7 november zal hij tijdens de negende editie van Credit Expo in het Nieuwegein Business Center de eerste resultaten van de werkwijze van DebtSupport presenteren.
Wat is het idee achter DebtSupport?
“Traditioneel worden wij als deurwaarder pas ingeschakeld als de schuldeiser zelf al de nodige inspanningen heeft gedaan om zijn vorderingen te innen. Dat geldt ook voor professionele schuldhulpverlening, die vaak pas wordt ingeschakeld als er een hoge, problematische schuld is ontstaan. Incasso en de schuldhulpverlening gaan nu hun krachten en expertise bundelen. Daarvoor hebben we DebtSupport opgericht. Wij willen nu veel eerder in het traject waarin schulden ontstaan ingrijpen en zo escalatie te voorkomen.
Zal ik een voorbeeld geven? Meneer Jansen betaalt altijd keurig op de eerste dag van de maand zijn huur. Dan betaalt hij ineens een keer niet. De gebruikelijke gang van zaken is dat er dan een sommatie wordt gestuurd en daarna nog een. Eventueel volgt daarna telefonisch contact. Als er dan nog niet wordt betaald, geeft de woningbouwcorporatie de zaak uit handen aan een incassobureau of gerechtsdeurwaarder.
Debt Support pakt dat nu anders aan. Op een moment dat zo’n achterstand ontstaat, grijpt Debt Support direct in. Zij krijgen de gegevens van meneer Jansen van de opdrachtgever, de woningbouwcorporatie. Als meneer Jansen altijd keurig op de eerste dag van de maand betaalt en nu ineens niet, neemt Debt Support al op de vierde of vijfde dag na het verzuim telefonisch contact met hem op. Ze vragen dan wat er aan de hand is. Het kan dan blijken dat hij plotseling zonder werk zit, en op dat moment kun je uitzoeken hoe je kunt helpen zonder dat er direct allerlei kosten bijkomen. Denk hierbij ook aan budgetbegeleiding of budgetbeheer. Maar iemand kan ook een geldige reden hebben om de huur niet te betalen, bijvoorbeeld ernstige mankementen aan de woning. Dan kunnen wij overleggen met de woningbouwcorporatie. Het belangrijkste is dat wij eerder inzicht krijgen in de reden waarom er niet wordt betaald, zodat de opdrachtgever daar haar werkwijze op kan aanpassen.
Als meneer Jansen kán betalen, doet hij dat gewoon keurig aan de woningbouwcorporatie. Als hij niet wil betalen of niet mee wil werken, kan er een incassoprocedure worden gestart. Ze koppelen dat direct terug naar de opdrachtgever, die op elk moment mee kan lezen wat DebtSupport aan het doen is. Er zijn corporaties en hypotheekverstrekkers die dat ook zelf kunnen, omdat ze daarvoor de mensen en expertise in huis hebben. Andere hebben die mogelijkheden niet en doen een beroep op DebtSupport.”
Wat zijn de voordelen van vroegsignalering voor de schuldenaar?
“Door op tijd in te grijpen willen we voorkomen dat een crediteur in een problematische schuldensituatie terechtkomt, met alle gevolgen van dien. Het gevaar om een problematische schuld te krijgen schuilt voornamelijk in het feit dat je iets op zijn beloop laat, of er niet direct aan gaat werken. Juist door op tijd in te grijpen kun je voorkomen dat de zaak onnodig voor de rechter komt.”
En als meneer Jansen een hypotheek heeft en blijkt dat hij die niet langer kan betalen?
“Dan maken we als DebtSupport een afspraak bij hem thuis en bespreken de situatie. We brengen zijn financiële positie in kaart. Met een landelijk werkende taxateur maken we een taxatie van de woning. Vervolgens kunnen we een totaalplaatje aanbieden aan de bank, die daarmee zelf kan beslissen wat de geëigende methode is om de zaak op te lossen. De bank kan dan bijvoorbeeld beslissen om de rentebetalingen of de aflossing een tijdje stop te zetten, totdat meneer Jansen weer op het financiële rechte pad komt. Wij zijn dus als het ware de derde partij die de hele situatie in kaart brengt. We noemen dat een financiële foto. Op grond daarvan kan bijvoorbeeld hypotheekverstrekker of een corporatie een beslissing nemen over een vervolgtraject. Maar er kan ook uitkomen dat iemand budgetcoaching nodig heeft om beter met geld te leren omgaan.”
Wat is het verschil tussen budgetcoaching en budgetbeheer?
“Bij budgetbeheer beheert DebtSupport de inkomsten en uitgaven van de schuldenaar. Al zijn geld gaat naar een budgetbeheerder, die ervoor zorgt dat de vaste lasten worden betaald en hij leefgeld krijgt. Wat overblijft gaat naar de schuldeiser. De schuldenaar draagt vrijwillig wat van zijn bevoegdheden over.
Bij budgetcoaching of -training krijg je advies hoe je jouw zaken moeten aanpakken en het binnenkomende geld moet beheren. Maar je blijft zelf verantwoordelijk voor je inkomsten en uitgaven. Budgetcoaching is puur begeleiding.”
De incasso- en gerechtsdeurwaardersbranche en de schuldhulpverlening stonden nog niet zo lang geleden lijnrecht tegenover elkaar. Tegenwoordig is dat veel minder. Hoe verklaart u dat?
“Dat is inderdaad de afgelopen vier, vijf jaar sterk veranderd. Vanuit de KBvG hebben we heel nadrukkelijk de samenwerking gezocht met de schuldhulpverlening. Zowel schuldhulpverleners als gerechtsdeurwaarders zijn allebei professionals die zich bezighouden met het oplossen van schulden. Wij hebben dan wel een iets andere pet op, maar we komen elkaar wel steeds tegen.
Maar er zijn natuurlijk ook verschillen. Wij werken in opdracht van de schuldeiser, en de schuldhulpverlening over het algemeen in opdracht van de schuldenaar, Maar we werken steeds meer samen. Zo zijn we gestart met het geautomatiseerd uitwisselen van gegevens. Als ik als deurwaarder een dagvaarding ga uitbrengen in Rotterdam, vraag ik bij de kredietbank in Rotterdam of die schuldenaar daar bekend is. Als dat zo is, hebben we als principe afgesproken dat we de zaak even bevriezen, in afwachting van het schuldhulpverleningstraject.
Een ander voorbeeld: in Groningen werkt een collega-gerechtsdeurwaarder heel nauw samen met de Stadsbank. Ze zitten bijna wekelijks bij elkaar aan tafel om individuele dossiers te bespreken. Dit soort werkafspraken komen steeds meer voor en is echt een ontwikkeling van de laatste vijf jaar. Voor die tijd was de term ‘natuurlijke vijanden’ wel van toepassing. Het was in ieder geval aanmerkelijk anders toen. We hadden toen echt duidelijk andere belangen. Onze belangen lopen nog steeds niet helemaal parallel, maar we hebben inmiddels gezien dat je met samenwerking veel meer voor elkaar krijgt.
Als iemand niet kan betalen omdat hij geen geld heeft, kan ik daar als deurwaarder weinig tot niets mee. Als het mij lukt om met behulp van iemand van de schuldhulpverlening een deel van de vordering tóch te laten betalen, is dat alleen maar een pluspunt. Dat is dan ook in het belang van die schuldeiser.”
Hoe is het gesteld met het imago van de gerechtsdeurwaarder in het algemeen?
“Dat is aan het veranderen. De deurwaarder moet tussen de opdrachtgever en de schuldenaar instaan. Daar zijn steeds meer collega’s zich van bewust Gerechtsdeurwaarders zijn veel oplossingsgerichter dan vroeger. Zonder resultaten het vel over de neus trekken van de schuldenaar heeft geen zin. Dan houd je per saldo alleen maar een gefrustreerde schuldeiser en een nog meer gefrustreerde schuldenaar over. Veel opdrachtgevers willen een klantvriendelijke aanpak.”
Is vroegsignalering de methode van de toekomst? Gaan andere bedrijven straks ook zo werken?
“Ik weet niet of dit de toekomst is. Het zal wel steeds belangrijker worden voor incassobureaus en gerechtsdeurwaarders om op deze manier de samenwerking met de schuldhulpverlening te zoeken. Ik denk wel dat de gerechtsdeurwaarder zich niet met schuldhulpverlening moet bezighouden. In de praktijk zie ik gebeuren dat er altijd een deel van de mensen is dat gewoon niet wil betalen of andere prioriteiten stelt. Daar is vroegsignalering niet voor bedoeld. Daar zul je gewoon moeten incasseren.”
Wat zijn uw eerste ervaringen met deze nieuwe aanpak?
“De pilots lopen nu. De opdrachtgevers dragen nu zaken over om de hele procedure fijn te slijpen. Straks volgen er meer zaken. Het cliëntvolgsysteem waarin we afspraken vastleggen is klaar en we merken gewoon dat het werkt!”
Bron: www.creditexpo.nl
