Digitalisering is hoogstwaarschijnlijk de belangrijkste trend van de afgelopen jaren. Hoe zal de digitalisering zich de komende jaren voortzetten? Deels bepalen de grillige maatschappelijke ontwikkelingen de toekomst, deels zijn dit de veel voorspelbaarder technologietrends. Hoe dan ook, de toekomst komt voort uit het heden, zoals het heden uit het verleden voortkomt. Daarom: een blik op de toekomst van de digitalisering aan de hand van het verleden en het heden.
Terug naar het verleden om het heden beter te begrijpen: dat is wat Marty McFly (Michael J. Fox) doet in de klassieke speelfilm ‘Back to the Future’. Hierin leert hij zijn ouders kennen toen ze jong waren – écht kennen, dus – en moet hij zorgen dat ze op elkaar verliefd worden, anders zal hij nooit worden geboren.
Deel één van de ‘Back to the Future’-trilogie gaat er niet dieper op in, maar waarschijnlijk dat McFly aan zijn reis naar het verleden ook enige kennis van de toekomst overhoudt. In elk geval kun je stellen dat het heden voortkomt uit het verleden en de toekomst uit heden – en dat wie het verleden beter kent, het heden beter begrijpt en dus ook de toekomst. Vandaar dat het zinvol is het verleden te bestuderen als je de toekomst wilt kennen. Dit geldt zeker voor technologietrends, die een hoge mate van voorspelbaarheid hebben – denk aan de bekende Wet van Moore, die stelt dat de snelheid van de chips in onze computers elke twee jaar verdubbelt. Maatschappelijke ontwikkelingen en andere trends mogen dan onverwachte wendingen vertonen, de ontwikkelingen in de technologie lijken zich veel regelmatiger te ontwikkelen. Razendsnel, dat wel, maar volgens een vaste richting. Verleden, heden en toekomst liggen in elkaars verlengde.
Als het gaat om de acceptatie van de technologie, vertoont die lijn tussen tussen heden, verleden en toekomst uiteraard de nodige rare kronkels, aangezien allerlei sociale krachten zich laten gelden. Maar ook dan geldt: bestudering van het verleden biedt inzicht in de ontwikkelingen die daarna zijn gekomen en nog moeten komen.
Digitalisering in vogelvlucht (2005 – nu)
De belangrijkste ontwikkeling is uiteraard de steeds verdergaande digitalisering, waarvoor met de opkomst van internet de kiem is gezaaid. Al heeft de digitalisering pas aan het begin van dit millennium een hoge vlucht genomen, na het uiteenspatten van de internetbubble in 2000. Of zelfs pas daarna, zo rond 2004 of 2005, zeggen Dirk Hagener (Director Strategy and Corporate Development Atradius) en Tom Kaars Sijpesteijn (Algemeen Directeur Atradius Nederland).
Waarom pas zo’n vijftien jaar geleden? Hagener en Kaars Sijpesteijn zien zeker vier oorzaken:
- Visie zonder praktisch inzicht
“Tot dan toe zag je veel bedrijven die hun tijd ver vooruit waren. Te ver”, zegt Hagener. En dat is meteen ook de oorzaak dat ze geen wezenlijke bijdrage aan de digitalisering hebben kunnen leveren. “Ze hadden weliswaar goed inzicht in de mogelijkheden die internet bood, bijvoorbeeld op het gebied van e-commerce. Maar ze geloofden dat ze op eigen kracht afnemers konden bedienen, of marktplaatsen vormen. Ze onderschatten stelselmatig de investeringen die het kost om zoiets werkelijk voor elkaar te krijgen, vandaar dat uit die tijd slechts een enkele aanbieder zoals Amazon en Bol.com het hebben overleefd.”
- Minder data
Een tweede oorzaak dat de digitalisering pas zo laat op stoom kwam is de geringe beschikbaarheid van data tot aan 2005. “Tot dan toe waren consumenten helemaal niet zo scheutig met persoonsgegevens en andere data, en hadden bedrijven slecht overzicht over wat ze allemaal aan data in huis hadden doordat alles in aparte ‘silo’s’ werd verwerkt en opgeslagen. Pas met de komst van platforms zoals Facebook en betere technieken voor datamining is hier verandering in gekomen. Al lijkt de pendule nu juist de andere kant op te slingeren. De angst voor schendingen van privacy en de komst van de Algemene Verordening Gegevensbescherming kunnen wel eens een dam opwerpen voor de verdere toestroom van data.” Al zal dit geen terugkeer betekenen naar de tijd van voor 2005, voegt Hagener toe.
Sowieso kunnen bedrijven beschikken over veel meer data dan een jaar of vijftien geleden. En kunnen ze betere beslissingen nemen, mits het gaat om goede data natuurlijk. Bedrijven hebben dat goed in de gaten, constateren Hagener en Kaars Sijpesteijn. Als het gaat om beslissingen waarbij ze krediet- en andere handelsrisico’s lopen, maken ze bijvoorbeeld gretig gebruik van de data van leveranciers als Graydon, het in 2017 door Atradius overgenomen handelsinformatiebedrijf. Met deze data kan Atradius haar klanten inzicht bieden in risico’s en kansen die zakendoen in bepaalde landen of sectoren met zich meebrengt, en nog specifieker over bepaalde bedrijven waar ze al dan niet mee in zee willen gaan. “Voor ons was dat een verbreding van onze dienstverlening”, aldus Kaars Sijpesteijn. “Voor de credit managers onder onze klanten betekende het dat ze via ons aan nog betere informatie konden komen om risico’s te beperken. Indachtig ons motto ‘managing risk, enabling trade’.”
- AI: pas sinds een jaar of twee een krachtig instrument
Nog een verschil met 15 jaar geleden is de komst van zeer geavanceerde technologieën zoals kunstmatige intelligentie oftewel artificial intelligence (AI). De opkomst hiervan is zeer recent, iets van de laatste twee, drie jaar. Hagener en Kaars Sijpesteijn hebben de afgelopen tijd ook binnen Atradius kunnen constateren hoe razendsnel kunstmatige intelligentie zich ontwikkelt.
Atradius werkt bijvoorbeeld met Watson, het bekende AI-systeem van IBM. Watson is een ster in het doorspitten van stapels ongestructureerde data zoals jaarverslagen en andere publicaties van en over een bedrijf en kan deze in een oogopslag samenvatten en op grond hiervan schatten of voor zakelijke partners van het bedrijf in kwestie de kredietrisico’s zijn toegenomen. Het systeem kan veel sneller documenten doornemen dan mensen, wat ertoe leidt dat de underwriters van Atradius veel meer informatie en bronnen in hun beslissingen mee kunnen nemen. Ooit zal Watson zelfs zo veel inzicht hebben in allerlei risico’s, dat het advies kan geven aan een bedrijf dat een kredietverzekering aanvraagt, verwacht Hagener, maar zo ver is het nog lang niet. “De eerstkomende jaren is Watson een dankbare versterking van de mensen die kredietrisico’s in kaart moeten brengen. En daarmee uiteraard van onze klanten, voor wie wij tenslotte werken: zij krijgen mede dankzij Watson ook sneller en beter inzicht. Uiteindelijk zijn onze mensen echter nog steeds de doorslaggevende factor; alleen zij kennen, mede door persoonlijke contacten, de exacte context van een klant en kunnen gebaseerd daarop afwijken van wat er uit Watson rolt.”
Een ander voorbeeld is Logical Glue, een toonaangevende aanbieder van zogenoemde Self- explaining Artifical Intelligence (XAI). Logical Glue zal met zijn technologie helpen om de eigen datamodellen van Atradius te verbeteren. Het grote voordeel van Self-explaining Artifical Intelligence (XAI) is, dat deze modellen precies uitleggen waarom ze welke beslissingen genomen hebben, wat natuurlijk ontzettend belangrijk is voor de credit manager.
- Toenemende gebruikersvriendelijkheid
Een laatste oorzaak dat de digitalisering pas recent zo’n hoge vlucht heeft genomen is dat de technologie ook pas sinds kort zo gebruikersvriendelijk is. Denk aan de komst van ‘mijn-omgevingen’ en portals waar gebruikers terecht kunnen voor allerlei elektronisch dossiers en handige overzichten en waar zij transacties kunnen verrichten. Zoals de portal Atradius Atrium, dat is opgebouwd met de (potentiële) debiteur – ‘de klant van de Atradius-klant’ – als uitgangspunt. Hier kunnen klanten informatie over hún (potentiële) klanten opvragen, risicobeoordelingen inzien en kredietverzekeringen afsluiten.
Minder zichtbaar, maar misschien nog spectaculairder zijn de API’s (Application Programming Interfaces), waardoor de platforms en ecosystemen (zie 1) pas echt van de grond zijn gekomen: bedrijven die deel uit willen maken van zo’n ecosysteem, kunnen nu met hulp van hun IT vrij snel bepaalde API’s inrichten, om met andere bedrijven real time gegevens te kunnen uitwisselen. Atradius heeft bijvoorbeeld een oplossing geïntroduceerd waarmee bedrijven die Microsoft Dynamics als hun ERP-systeem gebruiken alle kredietverzekeringsfuncties in hun ERP-systeem volledig geïntegreerd hebben. Aan verdere oplossingen om bijvoorbeeld het uitstaand saldo te delen en om daarmee alle processen van de kredietverzekering (limieten, schademeldingen) te optimaliseren wordt ook met bepaalde klanten gewerkt. “In feite kan de API-technologie de weg voorbereiden, dat op lange termijn een ecosysteem met geïnteresseerde klanten ontstaat, waar ook partijen als banken en andere financiële dienstverleners (bijvoorbeeld aanbieders van boekhoudsoftware, informatiebureaus) deel van kunnen uitmaken en hun producten en services kunnen aanbieden”, aldus Hagener. Blockchain wordt overigens ook vaak genoemd als technologie om zo’n ecosysteem op te zetten, maar vooralsnog is blockchain technologie veel duurder dan API’s.
Toekomst van digitalisering: samenwerking centraal (2019 en verder)
De ontwikkelingen uit het verleden zullen zich de komende jaren voortzetten, verwachten Hagener en Kaars Sijpesteijn. Zij noemen enkele technologietrends die volgens hen de komende jaren in het bijzonder belangrijk zullen zijn, gebaseerd op het overzicht dat trendwatcher Richard van Hooijdonk tijdens Credit Expo 2019 zal presenteren en toelichten.
Hoewel het voor een aantal trends nog wel even zal duren voordat ze echt gaan lopen, voorzien Hagener en Kaars Sijpesteijn in elk geval een toenemend belang van (big) data en analytics, geheel in lijn met de trend die al rond 2005 werd ingezet. Meer data, waarop betere beslissingen kunnen worden genomen. In toenemende mate zullen die beslissingen geheel of gedeeltelijk automatisch worden genomen, dankzij de verdere ontwikkeling van AI. Diezelfde AI zal ook intern bij bedrijven een steeds belangrijkere rol gaan spelen, denk aan AI in combinatie met robotics om administratieve processen beter uit te voeren. Of denk aan AI voor ‘chatbots’, waar menselijk contact van gering belang is. “Onze business is gebouwd op menselijke interactie, klanten hebben vaak liever contact met een echte persoon”, zegt Kaars Sijpesteijn. “Maar ik kan me wel goed voorstellen dat we bijvoorbeeld een chatbot – een beetje à la Alexa – bouwen voor Atrium”.
Misschien de belangrijkste trend voor de komende jaren is de verdere opkomst van ecosystemen. Of dat nu via API’s is of via blockchain, doet er niet zo toe. Belangrijker is dat dergelijke ecosystemen de kracht van de samenwerking belichamen – de collectieve intelligentie komt er tot zijn recht. Bedrijven kunnen doordat ze informatie uitwisselen veel beter beslissingen nemen – bijvoorbeeld ‘real time’ informatie over hoe lang in een bepaalde sector facturen uitstaan en andere informatie over het betalingsgedrag of hoe groot het uitstaand saldo is. Betere informatie, waarmee de credit manager uiteindelijk ook hoogwaardiger beslissingen kan nemen.
Zoals Kaars Sijpesteijn zegt: “Het vak van de credit manager is de afgelopen jaren sterk veranderd, mede door de digitalisering. Hij is van iemand die achter dubieuze debiteuren aanzit uitgegroeid tot een volwaardige adviseur van andere financiële en niet-financiële collega’s. Iemand die kan meedenken over allerlei aspecten van de bedrijfsvoering en weet heeft van allerlei kansen en bedreigingen. Of het nu gaat om strategische vraagstukken – ‘moeten we in dat land uitbreiden?’, bijvoorbeeld, of ‘moeten we ons sterker op een bepaalde sector richten?’ – of om zuiver financiële vraagstukken – ‘wat zijn de risico’s als we met een bepaalde klant in zee gaan, hoe dekken we die af en hoe financieren we dat?’ Dankzij de toenemende collectieve intelligentie van ecosystemen kan de individuele creditmanager steeds belangrijker werk verrichten.”
Atradius is hoofdsponsor van Credit Expo 2019, die dit jaar op donderdag 7 november in het NBC in Nieuwegein zal plaatsvinden. Klik hier om u aan te melden voor een bezoek aan Credit Expo (gratis toegang als u tot de doelgroep behoort).
Bron: Creditexpo.nl
