De Nederlandse economie blijft ook in 2018 flink groeien. ING verwacht voor Nederland een groei van bijna 3%. Consumenten blijven de portemonnee trekken, de export groeit en meer uitgaven van de overheid geven een extra zetje. Een rem op de economische groei is het personeelstekort dat momenteel ontstaat in alle sectoren en dat de komende jaren een probleem dreigt te worden. Dit staat in het rapport Outlook 2018 van het ING Economisch Bureau dat vandaag is gepubliceerd. Nu de groei structureel doorzet is het noodzakelijk dat in het bedrijfsleven de investeringen toenemen: in mensen, in technologie en in de energietransitie, zo stelt ING zijn vooruitzicht voor 2018 voor het Nederlandse bedrijfsleven.
Economische groei robuust
Nederland profiteert volgens het ING Economisch Bureau van het feit dat de economie van het eurogebied steeds beter is gaan draaien. Maar de groei komt in toenemende mate uit het binnenland, doordat consumenten flink meer blijven besteden, bedrijven nu weer meer investeren, maar ook omdat het regeerakkoord extra overheidsuitgaven in 2018 voorziet. De overheid geeft in 2018 extra uit aan onder meer het onderwijs, onderzoek & ontwikkeling, infrastructuur, openbaar bestuur en defensie. Dit geeft een extra impuls aan de economie.
Alle sectoren groeien
Kijkend naar het Nederlandse bedrijfsleven, verwacht het ING Economische Bureau groei in alle sectoren, waarbij vooral de sectoren transport, toerisme, zorg, de bouw en de zakelijke dienstverlening in 2018 een bovengemiddelde groei gaan laten zien.
Oplopende personeelstekorten zijn pas het begin
Door de aanhoudende groei beginnen ook aanbodfactoren te knellen. De eerste voortekenen van krapte op de arbeidsmarkt zijn te zien in specifieke sectoren, met name in de bouw, ICT en in de industriesector. Volgens de ING-economen is dit pas het begin. “Een op de zes bedrijven ervaart inmiddels een tekort aan personeel, en dat loopt snel op”, stelt Marieke Blom. “Het is dan ook belangrijk dat bedrijven hun productiviteit verhogen door zowel te investeren in mensen als in technologie. Bedrijven die dit niet doen dreigen daarmee groeikansen te missen, zeker als de arbeidsmarkt krapper en krapper wordt. Dat zou ook de groei in Nederland kunnen schaden, terwijl Nederland nu juist bezig is met een conjuncturele inhaalslag ten opzichte van andere Europese landen”, stelt Marieke Blom.
De krapte is volgens Blom nog niet te vergelijken met 2008. “Dit zal zich daarom ook maar geleidelijk vertalen in hogere lonen. De prijsdruk neemt daardoor ook pas op termijn toe. In 2018 blijft in Nederland de inflatie voor consumenten laag en komt uit op 1,5%.”
Bedrijfsleven begint weer te investeren
“Het bedrijfsleven is dit jaar weer begonnen met investeren”, zegt Annemein Kolk, directeur Grootzakelijke klanten bij ING. “Wij zien de investeringsaanvragen over alle sectoren toenemen, de meeste sectoren met een forse stijging van meer dan 10% ten opzichte van vorig jaar. Het gaat dan om investeringen in zowel capaciteitsuitbreiding als in productiviteitsverhogende technologie zoals machines en software. Daarnaast is ook consolidatie in de meeste sectoren een thema.” Kolk vervolgt: “Het is een goed teken dat ondernemers de crisis nu achter zich lijken te laten en vertrouwen tonen in de toekomst en plannen die al een paar jaar in de kast liggen nu eindelijk ten uitvoer te brengen. Het is nu ook zaak dat men de urgentie van investeren inziet want juist de technologische transities vragen blijvend investeringen van bedrijven om voorop te kunnen blijven lopen. Juist technologie kan helpen de snel oplopende personeelstekorten op te vangen, een fenomeen dat we breed over alle sectoren zien komen en nu een rem op onze groei lijkt te gaan worden.”
Urgentie energietransitie nog onderbelicht
De digitale transitie staat bij grotere bedrijven volgens Kolk hoog op de agenda. “Minder urgentie lijkt er bij het MKB nog te zijn voor investeringen in de energietransitie. Dit is cruciaal voor Nederland omdat veel van onze economie nu nog gericht is op olie en chemie”, aldus Kolk. “We zien op dit vlak, behalve in de food en agri sector of in het vastgoed, nog weinig investeringsactiviteit, terwijl het niet-tijdig investeren in deze transitie een risico vormt voor de Nederlandse economie. De agrarische sector, een grote energieverbruiker, zien wij bijvoorbeeld veel investeren in verduurzaming, zoals met het gebruik van aardwarmte.”
Citaten
Al met al gaat het economisch goed met Nederland. Die constatering wordt echter vaak omgezet in de vraag: ‘hoelang gaat het nog goed’? Zowel consumenten als bedrijven zijn een beetje getraumatiseerd door de lange crisis die we achter de rug hebben. Begrijpelijk, maar de groei is breed gedragen en er is nog geen sprake van oververhitting.” De angst voor zeepbelvorming in de huizenmarkt is niet reëel. Met uitzondering van Amsterdam zie ik eerder een normalisering dan een zeepbel op woningmarkt, door inbreng van veel eigen geld en meer vraag dan aanbod van woningen. Sterker nog, ik zie een normalisatie van de brede economie. De groei heeft robuuste fundamenten. Dat betekent dat we nog een aantal jaren door kunnen groeien. Een op de zes bedrijven ervaart inmiddels een tekort aan personeel, en dat loopt snel op. Het is dan ook belangrijk dat bedrijven hun productiviteit verhogen door zowel te investeren in mensen als in technologie. Bedrijven die dit niet doen dreigen daarmee groeikansen te missen, zeker als de arbeidsmarkt krapper en krapper wordt. Dat zou ook de groei in Nederland kunnen schaden, terwijl Nederland nu juist bezig is met een conjuncturele inhaalslag ten opzichte van andere Europese landen.
Marieke Blom – Hoofdeconoom van het ING Economisch Bureau
Het bedrijfsleven is dit jaar weer begonnen met investeren. Wij zien de investeringsaanvragen over alle sectoren toenemen, de meeste sectoren met een forse stijging van meer dan 10% ten opzichte van vorig jaar. Het gaat dan om investeringen in zowel capaciteitsuitbreiding als in productiviteitsverhogende technologie zoals machines en software. Daarnaast is ook consolidatie in de meeste sectoren een thema. Het is een goed teken dat ondernemers de crisis nu achter zich lijken te laten en vertrouwen tonen in de toekomst en plannen die al een paar jaar in de kast liggen nu eindelijk ten uitvoer te brengen. Het is nu ook zaak dat men de urgentie van investeren inziet want juist de technologische transities vragen blijvend investeringen van bedrijven om voorop te kunnen blijven lopen. Juist technologie kan helpen de snel oplopende personeelstekorten op te vangen, een fenomeen dat we breed over alle sectoren zien komen en nu een rem op onze groei lijkt te gaan worden. Minder urgentie lijkt er bij het MKB nog te zijn voor investeringen in de energietransitie. Dit is cruciaal voor Nederland omdat veel van onze economie nu nog gericht is op olie en chemie. We zien op dit vlak, behalve in de food en agri sector of in het vastgoed, nog weinig investeringsactiviteit, terwijl het niet-tijdig investeren in deze transitie een risico vormt voor de Nederlandse economie. De agrarische sector, een grote energieverbruiker, zien wij bijvoorbeeld veel investeren in verduurzaming, zoals met het gebruik van aardwarmte.
Annemein Kolk – Directeur Grootzakelijke klanten bij ING
Bron: ING
