Huiseigenaren en werknemers komen bij inkomensterugval te laat en onvoldoende in actie. Zij onderschatten de ernst van hun financiële situatie of overschatten het effect van hun eigen getroffen maatregelen bij inkomensterugval.
Wat deze nieuwe schuldenaren doen zodra ze te maken krijgen met inkomensterugval, is ‘lukraak’ besparen. Maar doordat ze geen idee hebben van hun vaste lasten, kosten deze besparingen vooral veel energie. Ze laten kansen liggen en bereiken zo niet het optimale effect. Dit blijkt uit interviews en analyses die het Nibud heeft gedaan voor het onderzoek ‘Nieuwe schuldenaren – huiseigenaren en werkenden‘.
Vier stappen grip op geld 
Het Nibud maakt zich zorgen om het feit dat betalingsachterstanden niet adequaat worden aangepakt en dat veel van de nieuwe schuldenaren zelfs niets verandert aan zijn financiële gedrag. Het instituut adviseert de schuldenaren daarom om gestructureerd met het Nibud-stappenplan ‘4 stappen grip op geld‘ aan de slag te gaan. Zo wordt meer effect behaald en wordt hun situatie niet onnodig erger.
Nieuwe schuldenaren dachten niet na over inkomensterugval
Uit het onderzoek ‘Nieuwe schuldenaren: huiseigenaren en werkenden’ blijkt dat een meerderheid van deze nieuwe groep schuldenaren nooit heeft nagedacht over een mogelijke inkomensterugval. Actie om deze mogelijk terugval op te vangen bleef dan ook uit, zelfs bij degenen die wel eens over inkomensterugval na hadden gedacht. Zowel de huiseigenaren als de werknemers geven aan dat ze van tevoren de gevolgen van inkomensterugval en betalingsachterstanden onderschat hebben. Toen de inkomensterugval zich voordeed, zijn de schuldenaren slechts lukraak gaan besparen. Veel zijn zelfs niks anders gaan doen.
Het Nibud ziet dat door het onderschatten van de situatie en het uitblijven van (gestructureerde) actie, hun financiële situatie nodeloos verergert. Het Nibud raadt deze groep dan ook dringend aan om systematisch met hun financiën aan de slag te gaan. Juist bij een ‘life event’ is het van groot belang niet alleen naar bijvoorbeeld een nieuwe baan te kijken, maar ook je financiën te herstructureren.
Meer aanmeldingen schuldhulpverlening
Het percentage aanmeldingen voor de schuldhulpverlening door mensen met een koopwoning is in 2014 gestegen tot 14 procent. Van alle aanmeldingen voor schuldhulpverlening is het percentage werkenden dat zich aanmeldt 49%. Waren het voorheen vooral mensen met lage inkomens of een uitkering die tot de risicogroep behoorden, nu betreft het ook hogere inkomensgroepen waarin mensen hun baan verliezen terwijl ze een hoge hypotheek hebben.
Het Nibud vindt het belangrijk aandacht te hebben voor de groeiende groep nieuwe schuldenaren en neemt om die reden deel aan de rondetafelbijeenkomsten waar het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid in samenwerking met de NVVK, gemeenten en geldverstrekkers mee is gestart. Deze hebben als doel de dienstverlening voor huiseigenaren met betalingsachterstanden te verbeteren.
Geen grip en geen orde in administratie
Een groot deel van de cliënten met hypotheekachterstanden kan nog winst behalen op administratie en overzicht. Zij hebben allemaal redelijk tot slecht overzicht. Huiseigenaren met financiële problemen, houden hun administratie slechter bij dan huishoudens zonder problemen. Door de betalingsachterstanden geeft bijna de helft van de huiseigenaren aan matig of geen grip te hebben. Bij het overgrote deel is het gevoel van grip in de afgelopen jaren veranderd door een inkomensterugval. Het merendeel van de huiseigenaren geeft aan niet precies te weten wat zijn vaste lasten zijn. Het Nibud wil er dan ook op wijzen dat het hebben van overzicht van groot belang is om vervolgens de financiële zaken goed aan te pakken.
Veel werknemers met financiële problemen hebben naar eigen zeggen grip op hun geld. Maar ook bij hen blijkt dat het overgrote merendeel de administratie niet volledig op orde heeft en geen goed overzicht heeft over de financiën. Het kost een organisatie tijd en energie om de administratieve zaken van een werknemer met financiële problemen of loonbeslag af te handelen. Daarnaast zorgt ook de verminderde arbeidsproductiviteit van de werknemer voor overlast.
Het Nibud is blij dat werkgevers steeds vaker de weg naar de Nibud-coach weten te vinden en zo werk maken van de gevolgen van financiële problemen op de werkvloer. Ook het nieuwe Startpunt Geldzaken is een tool die werkgevers op weg kan helpen bij de ondersteuning van hun werknemers.
Bron: Nibud
