De combinatie van snijden in de uitgaven en hervormen heeft de economie de afgelopen jaren onnodige schade toegebracht. Dit had voorkomen kunnen worden door net als andere landen minder rigide de Europese begrotingsregels na te leven. Een paar honderdduizend mensen hadden dan hun baan behouden, zonder dat daar een onhoudbare staatsschuld tegenover zou hebben gestaan. Discussie over het Stabiliteits- en Groeipact is hoognodig om bij een volgende crisis de economische schade te beperken. De focus moet op de langetermijngroei komen te liggen. Ingrijpende hervormingen hebben Nederland tegelijkertijd namelijk wel toekomstbestendiger gemaakt dan veel andere landen. Aldus het ING Economisch Bureau dat Nederlandse ingrepen en prestaties vergelijkt met zeven economische toplanden.
Nederland heeft uitgaven het hardst afgeremd
Sinds 2010 is voor zo’n veertig miljard euro gesneden in de overheidsbegroting. Marieke Blom, hoofdeconoom van ING Nederland: ‘Nederland toonde meer daadkracht dan andere landen bij het beteugelen van de uitgaven. Tegelijk werd ook zeer ambitieus hervormd: de AOW-leeftijd wordt hier sneller verhoogd dan in andere landen, en de groei van de zorguitgaven is in een uniek tempo verlaagd’.
Overheidsfinanciën op orde
Het tekort op de begroting krimpt in hoog tempo en de schatkist is op orde gebracht. Toch verliep de sanering moeizaam: de inkomsten van de Nederlandse overheid namen weliswaar toe door de lastenverzwaringen, maar veel langzamer dan voor 2010 en ook minder hard dan in de andere landen. Dat kwam doordat de economie stagneerde, zodat de belastinginkomsten tegenvielen. Nederland kon daardoor de begroting minder gemakkelijk op orde krijgen dan andere landen. Blom: ‘Naar de toekomst kijkend is de positie van de Nederlandse overheidsfinanciën goed. Maar terugkijkend weten we dat minder rigoureus snijden slimmer was geweest.’
Economische prijs hoog
Dat snijden had namelijk een hoge prijs: het leven van de gemiddelde Nederlander werd bijvoorbeeld duurder, en veel ambtenaren en werkenden in de zorg hadden minder te besteden of verloren hun baan. De Nederlandse economie bleef mede daardoor jaren achter op die in andere landen. Blom: ‘Zoals je de tuin niet moet snoeien als het vriest, moet je in de begroting niet snijden wanneer de economie krimpt. Met die wijsheid hadden waarschijnlijk een paar honderdduizend banen behouden kunnen blijven’.
Steun voor Europese afspraken in Nederland groot
Veel ingrepen vonden plaats ‘omdat het moet van Europa’. Van derespondenten op de ING Vraag van Vandaagmet een mening hierover, vindt tweederde (65%) dat Nederland met het strak naleven van de Europese begrotingsregels verstandig economisch beleid heeft gevoerd. Blom: ‘De regels mogen populair zijn, maar met de kennis van nu weten we dat ze slecht uitpakten. Ze kunnen slimmer en Nederland heeft met die ervaring Europa een les te leren. Meer aandacht voor houdbare overheidsfinanciën en economische groei op de langere termijn zijn daarbij essentieel.’
Bron: ING
