Hoe financieel gezond is Nederland?
2022 was een roerig jaar met ingrijpende economische en maatschappelijke gebeurtenissen die impact hebben gehad op de financiële gezondheid van Nederlandse huishoudens. De gevolgen van deze ontwikkelingen zien wij weerspiegeld in de resultaten van het onderzoek. In 2021 waren Nederlandse huishoudens nog redelijk gelijk verdeeld over vier gezondheidsniveaus; waarbij de grootste groep financieel Gezond was (27 procent). Dit jaar steken de financieel Kwetsbare én de financieel Ongezonde huishoudens er met beide 30 procent bovenuit. Daarmee is 60% van de Nederlanders financieel Ongezond of Kwetsbaar. Vorig jaar was dit nog 50%.
Om inzicht te krijgen in de financiële gezondheid van Nederland heeft Deloitte voor de tweede keer onderzoek uitgevoerd onder 5.000 Nederlandse huishoudens. Naast een beeld van de huidige situatie kunnen we dit keer ook zien hoe de financiële gezondheid zich in Nederland heeft ontwikkeld.
Opvallende resultaten uit het onderzoek
- Slechts de helft (54%) van de Nederlandse huishoudens kan alle rekeningen zonder problemen betalen. Bijna 1 op de 5 Nederlandse huishoudens had het afgelopen jaar moeite met het betalen van de noodzakelijke kosten voor levensonderhoud.
- De leeftijdsgroep 18 tot 25 jaar is bovengemiddeld hard geraakt. Was in 2021 30% hiervan financieel Ongezond, in 2022 steeg dat percentage naar 45%. Zij hebben kenmerken die hen meer financieel kwetsbaar maken. Zo zijn Jongeren meer dan gemiddeld gefocust op de korte termijn.
- Er zijn nog steeds grote verschillen tussen mannen en vrouwen als het aankomt op financiële gezondheid. Maar liefst 65% van de vrouwen valt in het gezondheidsniveau Kwetsbaar of Ongezond, versus 55% van de mannen. In beide gevallen is dit een toename van ruim 10% ten opzichte van de vorige editie van het onderzoek.
- De onzekerheid neemt toe. Bijna 1 op de 4 huishoudens is (zeer) onzeker over het kunnen doen van grotere uitgaven (tegen ruim 1 op de 6 in 2021). Aanzienlijk minder huishoudens zijn er zeker van dat zij hun hypotheek op tijd kunnen aflossen (66% in 2021 t.o.v. 44% in 2022).
Financiële gezondheidsschaal
In het rapport brengt Deloitte de financiële gezondheid van Nederlandse huishoudens in kaart. Hiervoor heeft Deloitte met haar partners een methodiek ontwikkeld om financiële gezondheid te meten. Als resultaat hiervan kunnen Nederlandse huishoudens worden gescoord op een financiële gezondheidsschaal met bijbehorende gezondheidsniveaus. De schaal is bedoeld om nieuwe inzichten te bieden, maar ook om Nederlanders zelf aan te zetten tot verandering en organisaties in staat te stellen hen daar zo goed mogelijk bij te ondersteunen. Op die manier wil Deloitte bijdragen aan het verbeteren van de financiële gezondheid van alle Nederlanders.
Deloitte heeft de financiële gezondheid van Nederlandse huishoudens onderzocht door hen te vragen naar hun situatie, gedrag, houding en gevoelens als het gaat om de onderliggende domeinen Inkomen, Uitgaven, Sparen, Lenen en Planning, en de balans daartussen. Ook hun kennis van financiële zaken en hun algehele financiële houding is daarbij meegenomen.
Samen werken aan herstel van balans
Nederland financieel gezonder maken is belangrijker dan ooit en een continu proces. Deloitte kan en wil hierbij aanjager zijn. In ons rapport doen wij aanbevelingen om te komen tot een financieel gezonder Nederland:
- Meer samenwerking binnen het financiële ecosysteem: financiële gezondheid is een gedeelde verantwoordelijkheid van alle organisaties die het financiële gedrag van Nederlanders kunnen beïnvloeden. Deloitte, ING en SchuldenlabNL hebben samenwerking tot stand gebracht met de lancering van de NCFG (Nationale Coalitie Financiële Gezondheid), een brede coalitie van werkgevers om financiële problemen en schulden op de werkvloer aan te pakken. Inmiddels telt de NCFG ruim 30 organisaties. Een goed begin, maar er is veel meer mogelijk!
- Meer inzicht in financiële gezondheid: het ontbreken van financiële basiskennis en vaardigheden draagt niet bij aan een financieel gezond leven en (zelf)redzaamheid. Zij moeten daarom een integraal onderdeel worden van het onderwijs, zowel op basisscholen als op middelbare scholen en vervolgonderwijs. Bij voorlichting aan volwassen zien we veel mogelijkheden voor ecosysteempartners om bij te dragen. Zelf heeft Deloitte voor budgetvoorlichter Nibud de Nibud Financiële Gezondheidscheck ontwikkeld. De check geeft Nederlanders inzicht in hun financiële gezondheid, plus tips om deze te verbeteren.
- Meer nadruk op preventie: op de lange termijn zou preventie voorop moeten worden gesteld bij het verbeteren van financiële gezondheid. Vanuit het ecosysteem zou de focus daarom moeten liggen op het structureel vergroten van de (zelf)redzaamheid van Nederlandse huishoudens. Hierdoor komen er op de langere termijn meer ruimte en middelen beschikbaar om die huishoudens te ondersteunen die niet zelf de mogelijkheden en de middelen hebben om hun financiële gezondheid te verbeteren.
In het komende jaar wil Deloitte verdere stappen zetten op basis van deze en andere aanbevelingen in dit rapport. Ook krijgt het onderzoek weer een vervolg.
Bron: Deloitte
