Uit het recente CPB-onderzoek “Een betere kijk op studieschulden” blijkt dat de hoogte van studieschulden sterk varieert tussen studenten. Er zijn duidelijke verschillen tussen mbo-, hbo- en wo-studenten te zien. Bovendien heeft de invoering van het leenstelsel in 2015 de gemiddelde schuld aanzienlijk verhoogd. Dit heeft niet alleen geleid tot een grotere schuld per student, maar ook tot een toename van het aantal studenten met een schuld.
Studieschulden variëren per opleidingsniveau
De gemiddelde studieschuld verschilt aanzienlijk per opleidingsniveau. Voor mbo-studenten die binnen vier jaar een diploma behaalden, ligt de schuld gemiddeld op 900 euro. Bij hbo- en wo-studenten is dit respectievelijk 6.300 en 12.500 euro. Deze cijfers gelden voor studenten die tussen 2010 en 2017 aan hun opleiding begonnen. De schuldenlast neemt verder toe naarmate studenten langer over hun studie doen of geen diploma behalen, omdat zij hun ontvangen studiefinanciering moeten terugbetalen.
Leenstelsel leidde tot forse toename studieschulden
De invoering van het leenstelsel in het studiejaar 2015/2016 had grote gevolgen voor de financiële situatie van studenten. De basisbeurs werd afgeschaft, waardoor studenten vaker en meer moesten lenen. Hbo-studenten die in 2015 begonnen, hadden een gemiddelde studieschuld van 21.300 euro, bijna 8.000 euro meer dan hun voorgangers een jaar eerder. Bij wo-studenten liep het verschil op tot bijna 10.000 euro. Het aandeel hbo-studenten met een schuld steeg van 49% naar 65% door de invoering van het leenstelsel.
Spreiding in studieschulden en invloed van ouderlijk inkomen
Binnen de groep studenten die leenden, bestaan grote verschillen in de uiteindelijke studieschuld. Zo heeft 25% van de wo-studenten die binnen zes jaar een masterdiploma behaalden, een schuld van 47.000 euro of meer, terwijl een kwart een schuld heeft van 15.600 euro of minder. Studenten met ouders uit lagere inkomensgroepen hebben vaker hogere schulden. Dit komt deels doordat zij recht hebben op een aanvullende beurs, die terugbetaald moet worden als ze geen diploma behalen.
Leenstelsel vervangen na kritiek
Het leenstelsel werd in september 2023 afgeschaft na aanhoudende kritiek. Veel studenten vonden dat de schuldenlast te zwaar drukte op hun financiële toekomst. Hoewel er een compensatie werd geboden aan de studenten die onder het leenstelsel vielen, was deze voor velen onvoldoende.
Conclusie: toename schuld door invoering leenstelsel
De invoering van het leenstelsel heeft geleid tot een aanzienlijke toename van de financiële druk op studenten. Het CPB-onderzoek biedt waardevolle inzichten in de uiteenlopende schuldenlasten en benadrukt de invloed van het beleid op de financiële situatie van studenten en hun gezinnen. Dit onderstreept het belang van doordacht beleid rondom studiefinanciering.
Bron: CPB
