De huidige geopolitieke spanningen en de verstoorde toeleveringsketens laten de nadelen zien van de globalisering die afgelopen decennia hoogtij vierde. Bedrijven zoeken nu leveranciers dichter bij huis. Maar dat wil niet zeggen dat het afgelopen is met globalisering. Het verandert.
Er doen zich tegenstrijdige trends voor. Aan de ene kant worden handelsbelemmeringen opgeworpen (China, Rusland) maar elders worden nieuwe betrekkingen aangeknoopt. Per saldo zijn de handelsbelemmeringen in 2022 afgenomen (!). Deze tegenstrijdige trends laten zien dat de wereldhandelsstromen zich aan de ene kant aanpassen aan de verschillende schokken (zoals corona en de oorlog in Oekraïne) en ook reageren op veranderingen in de wereldeconomie (terugval van Chinese economie). De algehele globalisering lijkt op pauze te staan, maar neemt niet af.
VS versus China
Meest in het oogspringend zijn de handelsspanningen tussen de VS en China die onder Trump tot een hoogtepunt kwamen. De import van Chinese producten in de VS is flink teruggelopen. Deels zijn hiervoor Aziatische buurlanden als leverancier voor in de plaats gekomen.
Sectoren die het meest geglobaliseerd zijn en waarbij de afhankelijkheid van China het grootst is, zijn: computers, telecom, elektronica, huishoudelijke apparaten, metalen, auto’s, transport, chemicaliën en machines en apparaten. Samen zijn ze goed voor meer dan 50% van de wereldhandel. Het aanbod van China aan de rest van de wereld varieert van 6% (voor auto’s en transportapparatuur) tot 27% (voor computers, telecom, elektronica, huishoudelijke apparaten) van de wereldwijde productie in deze sectoren
Aan de vraagzijde is de traditionele export van de wereld naar China beperkt (0,8% van de wereldwijde productie). Aan de aanbodzijde is China in absolute termen veruit de grootste ‘leverancier’ ter wereld. Het land produceert voor bijna USD3,4 biljoen aan producten voor wereldwijde waardeketens. Met de VS op ruime afstand als tweede met USD1,8 biljoen en Duitsland als derde met USD1,4 biljoen.
Dominantie China
Ook op een andere manier blijkt de dominantie van China. Het land is de ‘cruciale leverancier’ voor 276 soorten goederen voor de VS en 141 soorten goederen voor de EU. Omgekeerd is de VS een cruciale leverancier aan China voor slechts 22 soorten goederen en de EU voor 188 soorten goederen. Dit betekent dat, in een extreem scenario waarin de handelsbetrekkingen tussen de VS en China en de EU en China volledig worden verbroken, de VS en Europa meer te verliezen hebben. De kritische afhankelijkheid van de VS en de EU van China manifesteert zich vooral in de volgende sectoren: computer &telecom, elektronica, huishoudelijke apparatuur, textiel, chemicaliën en metalen.
Globalisering verandert
Wat overall vooral opvalt is niet zozeer de (beperkte) afname van de globalisering alswel de verandering die gaande is. Zowel geografisch als ook op sectoren-niveau. Een lange termijn-trend is bijvoorbeeld de toename van de intraregionale handel als aandeel van de totale handel, zoals in Azië-Pacific en Afrika. Soms als gevolg van regionale handelsovereenkomsten. Maar ook door sectorale specialisaties in wereldwijde toeleveringsketens. Ook wordt globalisering gedreven door de ontwikkeling van bepaalde technologieën en sectoren.
Alternatieven
Welke landen komen het meest in aanmerking voor de VS en Europa als ‘vervanger’ van China? Volgens onze onderzoekers zijn Mexico, Zuid-Korea, Japan, Vietnam, Indonesië, Brazilië en Maleisië hiervoor het best gepositioneerd. Ook zouden de VS en de EU de samenwerking kunnen opvoeren.
Bron: Allianz-trade
