De exportprestaties van Nederland zijn recent erg volatiel. In nieuwe data constateert ING Research dat het sentiment van het Nederlandse bedrijfsleven niet aantrekt. Integendeel, de zorgen over de concurrentiepositie nemen toe. Verwachtingen voor de vraag uit zowel Europa als China blijven gematigd, en ook ontwikkelingen in de VS bieden weinig optimisme voor de Nederlandse exportsector. Er zijn dan ook redenen genoeg voor een neerwaartse bijstelling van de groeiverwachting voor de Nederlandse export en economie.
Volatiele Nederlandse goederenexport blijft achter bij wereldhandel
Ongeveer een derde van de Nederlandse economie is afhankelijk van de vraag uit het buitenland. Sinds de tweede helft van 2023 wisselen krimp en groei elkaar elk kwartaal af in de export. Waar de dienstenexport gestaag groeit, blijft de goederenexport met horten en stoten achter. De correctie op de goederenhausse tijdens de coronaperiode, de Europese energiecrisis en aanpassing van voorraadniveaus hebben bijgedragen aan een dalende vraag, waardoor de Nederlandse goederenexport achterblijft bij de wereldwijde handel.
Prijsconcurrentiepositie buiten Europa verder verslechterd volgens exporteurs
Door de hogere koers van de euro en inflatie in Nederland heeft de exportsector de afgelopen anderhalf jaar moeilijkheden ondervonden. Nederlandse bedrijven tonen in enquêtes een negatiever beeld over hun concurrentiepositie buiten de EU, aldus indicatoren van ING Research, gebaseerd op gegevens van onder andere CBS, EIB, KvK, MKB-Nederland en VNO-NCW. De industrie en transportsector zijn met name negatief over hun concurrentiepositie.
Ook verslechterde concurrentiepositie binnen Europa
Binnen de EU nam de concurrentiepositie van Nederlandse bedrijven ook af. Vooral de landbouw en industrie zijn pessimistisch en de industrie noteerde een historisch laag sentiment. Sinds de start van metingen in 2012, was het sentiment slechts één keer eerder, in juli 2020 tijdens de coronacrisis, zo negatief over de concurrentiepositie in het buitenland.
Buitenlandse omzet blijft volgens exporteurs achter bij de verwachting
Nederlandse exporteurs verwachtten lange tijd een stabiele, gemiddelde exportomzet, maar recente cijfers laten zien dat deze verwachting te optimistisch was. Dit kan veroorzaakt zijn door te hoge verwachtingen over verkoopprijzen en exportvolumes. In de afgelopen kwartalen zijn de prijzen van Nederlandse goederenexport vaak gedaald, iets wat bedrijven niet hadden voorzien.
Tegenvallende exportorders
De verwachte exportvolumes liggen al een tijd onder het historisch gemiddelde, en de werkelijke orderpositie blijkt telkens negatiever dan verwacht. In oktober 2024, hoewel licht verbeterd, is de orderpositie volgens het Nederlandse bedrijfsleven nog steeds niet gunstig.
Gematigde en onzekere vooruitzichten voor export
Hoewel de consument meer koopkracht geniet, blijven de exportverwachtingen van Nederlandse bedrijven laag. De herverkiezing van Donald Trump, mogelijk gepaard met handelstariefverhogingen in latere jaren, biedt geen perspectief op verbetering. Daarnaast kunnen een vertragende Duitse economie en de veranderende Chinese economie de Nederlandse export negatief beïnvloeden. Door deze onzekere vooruitzichten heeft ING Research in de ramingsronde van november de raming voor de economische groei in Nederland voor 2025 en 2026 neerwaarts bijgesteld.
Bron: ING Research
