In het schuldendomein zoeken we naar oplossingen om schulden duurzamer en tegen lagere kosten op te lossen. Minister Schouten concretiseert die doelstelling door te streven naar een halvering van de armoede in 2030 (Aanpak geldzorgen, armoede en schulden, juli 2022). In zijn notitie ‘Incasso-industrie: kapot duur’ voert partijgenoot van minister Schouten, Don Ceder een aantal belangrijke verbeterpunten aan zoals het verbeteren van het bestaansminimum, aanmerken van alle Buy Now Pay Later-diensten als consumentenkredieten en een socialere rol van de deurwaarder. Schrijfster en budget-expert Annemarie van Gaal gaat in haar column van 7 mei jl. in de Telegraaf een stap verder en pleit voor 1 centrale sociaal incasseerder. In deze column reageert Michaël Brouwer, gerechtsdeurwaarder en CEO van Syncasso, op deze stelling.
Eén aanspreekpunt is absolute noodzaak
Op dat laatste punt bedanken we mevrouw van Gaal en nemen we het stokje graag over. Eén centraal aanspreekpunt voor de burger is een absolute noodzaak! De informatie over schulden is nu versnipperd. In de praktijk zijn daardoor incassobureaus, gerechtsdeurwaarders en overheid tegelijkertijd bezig met het innen van schulden. Dat sluit allesbehalve aan bij huishoudens die problematische schulden hebben en geen geld kunnen missen. Juist zij hebben behoefte aan overzicht en duidelijkheid. Daarom is het noodzakelijk dat er één centrale regiehouder komt die het bestaansminimum bewaakt, informeert en doorverwijst.
Deurwaarder aangewezen instantie
De afgelopen jaren heeft de deurwaardersbranche zich ingezet om het bestaansminimum te verbeteren via de Beslagvrije Voet, waarvoor een nieuw wettelijk kader is geïntroduceerd begin 2021. De beslagvrije voet garandeert bij een loonbeslag het bestaansminimum zodat mensen met betaalachterstanden genoeg geld overhouden voor huur, gas, water, licht en levensonderhoud. Deurwaarders stellen deze voet bij wet vast bij burgers met een betalingsachterstand. Hoe reëler de beslagvrije voet is, hoe groter de kans is dat de afbetaling kan worden volgehouden. Waar het oude verhaal vertelt dat deurwaarders en mensen met schulden tegenover elkaar staan, weet de branche al veel langer: alle partijen willen schulden oplossen, tegen zo laag mogelijke kosten.
Een ander voorbeeld waarin wordt gewerkt aan het verlagen van incassokosten is de Geregistreerde Schuldenregeling. Deze regeling voorkomt straks dat er onnodige kosten worden gemaakt bij een loonbeslag én dat er regelingen tot stand komen waardoor betrokkene onder de beslagvrije voet uitkomt. Inmiddels is er een motie in de Tweede kamer over aangenomen.
Gerechtsdeurwaarders komen al aan de deur, zijn gewend aan moeilijke gesprekken. Ze hebben een geheimhoudingsplicht en zijn expert in het werken met vertrouwelijke data. Met een goed overzicht én het juiste wettelijke kader kunnen ze hun werk doen. Naast invorderen is dat zeker ook signaleren en helpen waar nodig. Maar dat laatste gebeurt nu op vrijwillige individuele basis want het is nog niet vastgelegd in de Gerechtsdeurwaarderswet (GDW). De wettelijke basis voor het functioneren van de gerechtsdeurwaarder. Het is eigenlijk hetzelfde als met AI (Artificial Intelligence), als je ‘prompt’ van hoge kwaliteit is dan is je output dat ook. Met andere woorden, als we echt willen veranderen dan is het nodig om de daad bij het woord te voegen en de deurwaarder de sociale rol bij wet te geven.
Ketenpartners: stel gegevens beschikbaar aan burger
Een andere belangrijke voorwaarde om burgers vanuit die centrale rol van dienst te kunnen zijn, is dat alle ketenpartijen de incassogegevens van de burger beschikbaar stellen aan hen. Ik doel hierbij op de voltooiing van de diverse platforms waarop de burger de eigen incasso informatie kan inzien. Zo werkt de NVVK (de grootste branchevereniging voor schuldhulp en financiële dienstverlening) aan het Schuldenknooppunt en de gerechtsdeurwaardersbranche aan ‘Schuldenwijzer’. Ook de incassobranche moet deze informatie beschikbaar stellen aan de mensen op wie zij schulden verhalen. Alleen dan kan een centrale sociale deurwaarder zijn of haar werk naar behoren doen.
Michaël Brouwer, CEO Syncasso
