In zijn vergadering van 5 maart 2019 heeft het Financieel Stabiliteitscomité (FSC) uitvoerig stilgestaan bij de Brexit. Daarnaast heeft het comité gesproken over de Nederlandse huizenmarkt en de agenda voor de financiële sector van het kabinet.
Brexit
De onderhandelingen over het uittreden van het VK uit de EU bevinden zich in een cruciale fase. Er is op dit moment nog geen zicht op een akkoord en het risico op een onordentelijke Brexit is onverminderd groot. In de afgelopen maanden zijn maatregelen genomen die de risico’s van een no-deal Brexit voor financiële markten verminderen. Het comité stelt daarnaast vast dat veel onder toezicht staande financiële instellingen de nodige voorbereidingen treffen voor de Brexit. Hierdoor kunnen belangrijke klifeffecten worden voorkomen.
Desondanks kan niet worden uitgesloten dat een no-deal Brexit gepaard gaat met frictie in de financiële sector of dat zich bij individuele instellingen problemen voordoen. Marktpartijen achten de kans op een no-deal Brexit klein. Hierdoor is het denkbaar dat zich forse marktschommelingen voordoen wanneer het onverhoopt toch tot een no-deal Brexit komt. Deze schommelingen kunnen worden versterkt door een verminderde marktliquiditeit. Ook kunnen zich onvoorziene effecten voordoen.
Omdat de uitkomst van de politieke onderhandelingen nog steeds onzeker is, roept het comité financiële instellingen op om in aanloop naar 29 maart hun voorbereidende werkzaamheden onverminderd voort te zetten, en in hun contingency planning rekening te blijven houden met een no-deal Brexit.
Beleidsopties Nederlandse huizenmarkt
De Nederlandse huizenmarkt wordt nog altijd gekenmerkt door sterke prijsstijgingen en een beperkt aanbod. Naar verwachting komt de betaalbaarheid in 2019 verder onder druk en houdt de oververhitting aan, met name in de stedelijke regio’s. Met het oog hierop benadrukt het FSC het belang van structurele maatregelen om de sterke schommelingen in de huizenmarkt te verminderen. Dit kan bijvoorbeeld door een groter en beter passend woningaanbod, lagere fiscale subsidies en stabiele en strenge leennormen.
Het FSC is daarnaast van mening dat de kwaliteit en onafhankelijkheid van woningtaxaties moet worden verbeterd. Uit onderzoek van DNB blijkt dat sprake is van systematische overwaardering bij woningtaxaties en dat taxateurs zich te vaak laten leiden door de koopsom. Dit heeft een prijsopdrijvend effect doordat taxaties prijsstijgingen niet afremmen. Het FSC verwelkomt de inspanningen van het ministerie van BZK om maatregelen te nemen die de kwaliteit en onafhankelijkheid van taxaties verbeteren.
De hoge schulden van huishoudens vormen een belangrijke kwetsbaarheid. De afbouw van de hypotheekrenteaftrek draagt bij aan de vermindering daarvan. Daarnaast vindt het FSC het van belang dat leennormen niet worden verruimd. In dit kader vraagt het FSC aandacht voor de gevolgen voor de financiële stabiliteit van nieuwe financieringsmogelijkheden ten behoeve van de verduurzaming van woningen. Financiering van verduurzaming dient consistent te zijn met de geldende hypothecaire leennormen en dient gepaard te gaan met voldoende waarborgen ten aanzien van de gerealiseerde energiebesparing.
Het FSC heeft de maatregelen besproken die DNB kan nemen om de schokbestendigheid van banken te vergroten in reactie op toenemende systeemrisico’s. De contracyclische kapitaalbuffer is een generieke maatregel, en daarom op dit moment minder opportuun om de risico’s vanuit de huizenmarkt te adresseren. Een maatregel die zich specifiek richt op hypothecair krediet ligt volgens DNB meer voor de hand. In dat kader doet DNB nader onderzoek naar de risicoweging van hypotheken bij banken.
Agenda financiële sector
Het FSC heeft gesproken over de agenda voor de financiële sector, die de minister van Financiën in december 2018 aan de Tweede Kamer heeft gestuurd. Het comité onderschrijft de prioriteiten en maatregelen die daarin worden gepresenteerd. Het FSC hecht met name aan de inzet van het kabinet voor Europese afspraken over hogere buffers en voor maatregelen om de verwevenheid tussen overheden en banken te verminderen. Daarnaast is in het kader van een effectieve aanpak van witwassen, fraude en andere delicten van belang dat financiële instellingen voldoende mogelijkheden hebben om informatie over klanten te delen, met inachtneming van de Europese regelgeving.
In het Financieel Stabiliteitscomité (FSC) spreken vertegenwoordigers van de Autoriteit Financiële Markten, De Nederlandsche Bank en het ministerie van Financiën over ontwikkelingen op het gebied van de financiële stabiliteit in Nederland. Het Centraal Planbureau neemt als externe deskundige deel aan de vergaderingen. Bij de bespreking over de Nederlandse huizenmarkt was ook een expert van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties aanwezig.
Bron: DNB
