Terwijl recente economische ontwikkelingen relatief gunstig zijn, constateert het FSC in haar vergadering van 17 februari dat markten onvoldoende rekening lijken te houden met nog altijd aanwezige macro-economische en geopolitieke onzekerheden. Wanneer de inflatie- en renteontwikkelingen tegenvallen ten opzichte van de huidige marktverwachtingen, kunnen zich een schoksgewijze aanpassing van activaprijzen en periode van verhoogde volatiliteit voordoen.
Daarnaast heeft het FSC gesproken over een onderzoek naar potentiële liquiditeitsrisico’s bij pensioenfondsen. Het FSC vindt het belangrijk om opvolging te geven aan dit onderzoek en doet daarom een aanbeveling aan DNB en de AFM om risicogebaseerd en daarmee vooral gericht op grote pensioenfondsen en betrokken uitvoerende vermogensbeheerders liquiditeitsrisico’s nader in kaart te brengen en – indien nodig – maatregelen te laten nemen om deze te beheersen. Tot slot heeft het FSC een verkennende bespreking gehouden over de beschikbare instrumenten en onderlinge samenwerking als zich uitzonderlijke schokken in het financieel systeem zouden voordoen.
Actuele ontwikkelingen en risico’s financiële stabiliteit
De Nederlandse economie toont zich verrassend veerkrachtig en het sentiment op financiële markten is in toenemende mate positief. Financiële instellingen zijn vooralsnog voldoende weerbaar gebleken en laten goede resultaten zien. Mede door de sterke stijging van de hypotheekrente vindt momenteel een omslag plaats op de huizenmarkt die steviger lijkt te verlopen dan eerder geraamd. Dit leidt echter niet direct tot risico’s voor financiële stabiliteit doordat de uitgangspositie van huishoudens en kredietverstrekkers beter is dan bijvoorbeeld tijdens de financiële crisis van 2008/2009. Vanuit het belang om de komende jaren ook meer aanbod van woningen te creëren uit het FSC wel zorgen over het eventueel stilvallen van investeringen en het achterblijven van nieuwbouwproductie.
De gasprijs is afgelopen maanden sterk gedaald. Voor komend jaar blijft energieschaarste echter een risico en kunnen prijzen ook weer snel oplopen. De wholesale energiemarkt functioneert goed. Niettemin blijft waakzaamheid geboden. Maatregelen die ingrijpen op de vrije totstandkoming van prijzen kunnen ten koste gaan van een adequaat functioneren van markten en daarmee uiteindelijk ook averechts uitwerken op de ordentelijke afwikkeling van onderliggende derivatenposities.
Door de daling van de energieprijzen zal ook de headline-inflatie afnemen. De kerninflatie zal echter niet in hetzelfde tempo dalen, omdat prijsstijgingen zich al breder hebben verspreid in de economie. Markten lijken er onvoldoende rekening mee te houden dat verdere verkrapping van financiële condities noodzakelijk kan zijn, zolang het inflatiebeeld niet voldoet aan de doelstelling van 2% op middellange termijn.
Onderzoek liquiditeitsrisico’s pensioenfondsen
Nederlandse pensioenfondsen en de betrokken uitvoerende vermogensbeheerders beschikken over een goede liquiditeitspositie. Dit neemt niet weg dat ze in uitzonderlijke omstandigheden kwetsbaar kunnen zijn, vooral als de geldmarktrente in korte tijd sterk stijgt en marktpartijen niet zoals gebruikelijk via repomarkten voor korte tijd en tegen onderpand liquiditeit aan kunnen trekken.
DNB en de AFM hebben een onderzoek uitgevoerd naar de liquiditeitsrisico’s bij pensioenfondsen. Het FSC vindt het belangrijk om opvolging te geven aan dit onderzoek en doet daarom een aanbeveling aan DNB en de AFM om risicogebaseerd en daarmee vooral gericht op grote pensioenfondsen en betrokken uitvoerende vermogensbeheerders nader in kaart te brengen welke liquiditeitseffecten zich kunnen voordoen in uitzonderlijke situaties van stress. Het doel is om op basis hiervan good practices te ontwikkelen voor een beheerste bedrijfsvoering en adequaat risicomanagement en – indien nodig – preventieve of mitigerende maatregelen te laten nemen om potentiële liquiditeitsrisico’s te beheersen.
Interventiemogelijkheden bij extreme schokken in het financieel systeem
Tot slot heeft het FSC een verkennende bespreking gehouden over de beschikbare maatregelen en de samenwerking tussen de toezichthouders, centrale bank en overheid als zich uitzonderlijke schokken in het financieel systeem zouden voordoen (zogenoemde staartrisico’s). Het FSC erkent het belang om de bestaande afspraken regelmatig te herijken.
Bron: DNB
