Het was fraai voorjaarsweer vorige week maar gelukkig is er één wakkere publicist die niet wegdoezelde in de zon. Columnist Robert Jan Blom bestudeerde een aantal pas verschenen rapporten en schrok zich een hoedje: bij een derde van alle faillissementen in Nederland blijkt sprake te zijn van fraude. Blom roept de overheid op om nu eens eindelijk werk te maken van de aanpak van de vele duizenden malafide ondernemers.
Trump als onbehouwen deurwaarder
Vorige week heb ik het er op deze plek nog over gehad: slechte en niet-betalende klanten kunnen de ondergang zijn van je bedrijf, zelfs als dat bedrijf NAVO heet. Ik sprak daarbij mijn bewondering uit voor Donald Trump die tenminste één goede daad verricht door wanbetalende leden op hun betalingsverplichting te wijzen. Weliswaar gedroeg de president zich als een onbehouwen deurwaarder maar hij heeft wel een punt: ook het nagelnieuwe NAVO-hoofdkwartier kan niet alleen door Washington worden opgehoest. De baas van America Inc. is niet de enige die lijdt onder klanten die bestellingen doen zonder daar ooit voor te betalen. Talloze ondernemers hebben daar last van. Wat is er tegen te doen?
Kredietwaardigheid checken
Bij diverse bureaus kun je de kredietwaardigheid van je klanten laten checken maar ja, dat kost geld en de meeste leveranciers denken het wel zonder controle af te kunnen. Als het misgaat, komen ze er tot hun verbazing en ergernis achter dat Justitie geen vinger uitsteekt naar de boosdoeners. Om mij volstrekt duistere redenen maken de gezagsdragers een onderscheid tussen het stelen van een duur horloge en het kopen van producten die je nooit zult betalen. Wordt er bij een juwelier ingebroken, dan snelt de politie met gillende sirenes naar de plaats van de misdaad. Plaatst de Firma List & Bedrog een grote bestelling zonder ooit te betalen, dan is diezelfde politie niet eens bereid een proces-verbaal op te maken. Zo zit ons ‘degelijke landje’ in elkaar.
Fiscaalvriendelijke geitenpaadjes
De essentie van het verhaal blijft dat tienduizenden ondernemers niet kredietwaardig zijn, toch spullen bestellen en die nooit betalen. Als de politie er nou eens echt werk van zou maken, kunnen er nog een paar honderd gevangenissen bijgebouwd worden: deze oplichters horen natuurlijk in de cel thuis. Misschien kan er ergens in de polder zelfs een heus penitentiair stadje uit de klei worden gestampt want met de oplichters die ik zojuist noemde, zijn we er nog niet. Vorige week publiceerde de FNV een rapport waaruit blijkt dat Nederlandse bedrijven op grote schaal de belasting ontwijken. We kunnen ons wel kwaad maken om de fiscale trucs die Starbucks en Apple uithalen maar laten we ook eens naar onze eigen Ahold, G-Star en reisgigant BCD kijken, zo luidt de portee van deze studie. Niet alleen via de Curaçao-route lekken er miljoenen aan belastinggelden weg, ook Hongarije en Zwitserland bieden fiscaalvriendelijke geitenpaadjes waar de gewiekste accountants van de bv Jatten Maar hun toevlucht toe nemen. En dan heb ik nog niet eens over het verdienen en witwassen van zwart geld, het kunstmatig verlagen van de brutowinst en andere minder bekende kunstgrepen die worden toegepast in de onderwereld van het ondernemerschap.
Fraudekraan staat wagenwijd open
Het toch al bezoedelde blazoen van de ondernemer werd vorige week nog verder besmeurd door niemand minder dan professor Tineke Hilverda. Op een symposium ter gelegenheid van haar afscheid als hoogleraar Faillissementsfraude aan de Radboud-universiteit, blies zij nog een keer flink in de bus. Bij een derde van alle faillissementen in Nederland is sprake van fraude, aldus Hilverda. ‘Er zijn meer dan veertig bekende veelplegers-netwerken in Nederland, en die ‘fraudekraan’ staat dagelijks wagenwijd open. Het kost de samenleving vele honderden miljoenen per jaar. Ongelooflijk dat we daar als samenleving zo weinig aan doen.’ Om dit ‘grote en ondermijnende probleem’ aan te pakken, heeft de hoogleraar een ‘Landelijke Leidraad afwikkeling (fraude)-faillissementen’ (artikel op “Mr.”, niet de leidraad zelf) ontwikkeld dat curatoren praktische handvatten moet geven om fraude sneller te traceren.
Curatoren melden fraude niet
Ik hoop van harte dat de leidraad het beoogde resultaat gaat opleveren. Enkele jaren geleden deed ik zelf onderzoek naar faillissementsfraude. Het viel mij op dat de curatoren de door hen opgespoorde fraude niet eens meldden aan Justitie. Waarom niet? Omdat Justitie er toch niets aan deed, wat had het dan voor zin om hen van de fraude in kennis te stellen? Zonder dat er een haan naar kraait, denken de oplichters thuis onder het genot van een pizza en een pilsje rustig na over hun volgende misdaad. Ze kunnen kiezen uit spullen bestellen zonder die ooit te betalen, bedrijven oprichten en toch de belasting op afstand houden of een firma het faillissement in helpen en ondertussen spullen en tegoeden laten verdwijnen. Is het verwonderlijk dat zich in een land met bijna twee miljoen ondernemers duizenden jatteneurs bevinden? Natuurlijk niet! Ook in een land met merendeels eerlijke en hardwerkende mensen wonen schooiers, dieven, oplichters, fraudeurs en ander bedenkelijk tuig. Alleen, in een ordentelijk land worden die eerlijke mensen beschermd tegen deze criminelen. En dat laatste gebeurt te weinig. Bij ons zegt de overheid: ‘Voor het oppakken, vervolgen en straffen van dit tuig, hebben we geen tijd, geen mensen, te weinig geld.’ Als je een horloge jat, wordt je opgepakt maar wanneer je als ondernemer je facturen onbetaald in de prullenbak gooit, de Belastingdienst op afstand houdt en alles uit je bedrijf laat verdwijnen en vervolgens failliet gaat, kom je er vanaf zónder een dag cel, zónder boete, zónder uitsluiting. Ook dát is Nederland, helaas.
Bron: FaillissementsDossier.nl
