Het CBS publiceert ieder jaar op Verantwoordingsdag de Monitor Brede Welvaart & de Sustainable Development Goals (SDG’s). Dit gebeurt op verzoek van de Tweede Kamer. In 2022 ontwikkelde het CBS bij wijze van proef voor vier departementen (OCW, J&V, LNV, SZW) Factsheets bij hun begrotingen. Deze Factsheets richten het vizier op begrotingsthema’s van de verschillende departementen. Ze maken de ontwikkelingen op het gebied van brede welvaart en SDG’s per beleidsterrein beter zichtbaar. Om tegemoet te komen aan de wens van de Tweede Kamer om brede welvaartsindicatoren een centrale positie te geven in de departementale begrotingen zijn in opdracht van het ministerie van Financiën deze Factsheets doorontwikkeld, in samenspraak met alle departementen. Het CBS presenteert op Prinsjesdag voor het eerst voor elk ministerie een eigen Factsheet Brede Welvaart.
Breder perspectief
De Monitor Brede Welvaart en de SDG’s 2023 gaan over veel meer dan hoe het hier en nu met ons gaat. Ze gaan ook over wat de gevolgen zijn van onze huidige wijze van leven voor de volgende generaties die in Nederland zullen wonen (later) en voor de mensen in andere landen (elders). Het in beeld brengen van dat bredere perspectief is complex, maar ook belangrijk. ‘Het leeft enorm in de samenleving en in de politiek,’ zegt Chantal Blom van het CBS. Blom is projectleider van het Factsheets Brede Welvaart project en heeft samen met haar team voor alle ministeries (behalve Algemene Zaken, vanwege de aard van dat ministerie) de Factsheets Brede Welvaart uitgewerkt. Die worden op Prinsjesdag aangeboden.
Duurzaamheidsdoelen
Blom: ‘Na de presentatie van de vier Factsheets van 2022 hebben we meerdere gesprekken met alle ministeries gevoerd om te kijken welke brede welvaartsindicatoren passen bij de beleidsterreinen van elk departement. SDG’s scharen wij onder brede welvaart. Zo wordt bijvoorbeeld inzichtelijk welke departementen vanuit eigen beleidsdomeinen aan internationale duurzaamheidsdoelen werken. We hebben 26 nieuwe indicatoren toegevoegd aan de dataset voor de Factsheets Brede Welvaart 2023.’
Brede welvaartsbegrip
‘Deze Factsheets op departementaal niveau zijn een mooi nieuw instrument van het CBS om per departement inzicht te krijgen in belangrijke indicatoren op de verschillende beleidsterreinen. Een mooie aanvulling voor de toekomst zou het zijn om meer inzicht te krijgen in mogelijke onderlinge verbanden tussen beleidsterreinen,’ zegt Natasha Stroeker. Zij is teamleider kenniscoördinatoren bij de Tweede Kamer. Beleidslijnen lopen heel vaak door de verschillende departementen heen, belangrijke thema’s stoppen niet bij de grenzen van een ministerie. De behoefte aan inzicht in het brede welvaartsbegrip bestaat al langer. In 2015 heeft de tijdelijke commissie breed welvaartsbegrip daar al onderzoek naar gedaan onder leiding van Rik Grashoff.
Miljoenennota
Lammert van Raan van de Partij voor de Dieren vroeg in 2018 middels een motie (34 298-24) om integratie van het brede welvaartsbegrip in de algehele besluitvorming. Ook heeft dit thema op de kennisagenda van de vaste Kamercommissies van OCW, Financiën en EZK gestaan waarbij onder andere verknoping van de monitor aan de begrotings- en verantwoordingscyclus aan de orde kwam. Naast het CBS werken ook het Sociaal Cultureel Planbureau (SCP), het Centraal Planbureau (CPB) en het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) gezamenlijk aan verankering van brede welvaart in de begrotingssystematiek. Met de motie Hammelburg c.s. (35 925-88) lag de concrete vraag op tafel om brede welvaartsindicatoren een centrale positie te geven in de Miljoenennota en andere politieke verantwoordingsstukken. Stroeker: ‘Het is goed dat de Factsheets er nu zijn. We hebben steeds meer data en daarmee steeds nauwkeuriger in beeld wat de gevolgen van beleidskeuzes zijn. We kunnen nu zien wat keuzes betekenen voor de lange termijn (later) en voor mensen ergens anders (elders). Ze tillen de effecten en gevolgen van beleid boven de actualiteit uit. We hebben de morele plicht om over eigen grenzen heen te kijken.’
Bron: CBS
