Duurzaam, betaalbaar en comfortabel wonen voor iedereen: dat is de missie van Expeditie Gratis Wonen, een initiatief van AM, BAM Woningbouw, Bouwinvest, Eigen Haard en TBI WOONlab. Sinds november zijn in Amsterdam vier projectteams bezig om dit innovatietraject handen en voeten te geven.
Het is een veel geziene trend in verschillende technische sectoren: de gevestigde orde innoveert niet voldoende en wordt uiteindelijk links en rechts ingehaald door nieuwe initiatieven, veelal start-ups die erin slaagden out of the box te denken. Kijk naar Spotify, Uber of Airbnb.
Ook aan wonen is de afgelopen honderd jaar weinig veranderd, zegt Rick van den Bos, projectleider van Expeditie Gratis Wonen. “We bouwen nog steeds woningen van bakstenen en beton. Met Expeditie Gratis Wonen krijgt bedrijfsoverstijgend innoveren een grote impuls en een duidelijke focus: het gaat om het fundamenteel betaalbaarder maken van wonen, zowel voor huurders als kopers.”
Innovatietraject
Expeditie Gratis Wonen is een initiatief van AM, BAM Woningbouw, Eigen Haard, Bouwinvest en TBI WOONlab. Bij deze bedrijven liepen al verschillende individuele innovatietrajecten, maar de realisatie bestond dat het effectiever zou zijn om de krachten te bundelen. Hierin fungeert ‘gratis wonen’ als rode draad, maar dat moet niet te letterlijk genomen worden, zegt Bouwinvest-directeur Allard van Spaandonk. “Gratis is een stip op de horizon. Het gaat in eerste instantie om betaalbaarder wonen, of meer bieden voor hetzelfde geld.”
In de vijf organisaties werden thema’s geformuleerd die meer sturing moesten geven. Twee vergelijkbare thema’s werden samengevoegd. Rond elk thema werd een team gevormd door zeven of acht mensen van de vijf bedrijven, in gemengde samenstelling en met verschillende expertises.
Ontdekkingsreis
De thema’s komen voort uit bestaande initiatieven, de expertise van de teamleden of trends in de markt en zijn zeer uiteenlopend. Zo verkent een team de mogelijkheden van smart homes en de data die dat oplevert, een ander hoe bouw efficiënter kan met slimme materialen en methoden, en houden andere teams zich bezig met de mogelijkheden van flexibele vestiging, diensten, energie en mobiliteit.
De gids die de teams gebruiken en die het traject sturing moet geven, is de innovatiemethode VOORT. Deze is ontwikkeld door innovator Gijs van Wulfen en bestaat uit de fases Vertrekken – Ontdekken – Ontwikkelen – Reflecteren – Terugkeren. Vandaar ook de ‘ontdekkingsreismetafoor’ in de naam Expeditie Gratis Wonen. In november begonnen de teams met de eerste twee fases van hun ‘ontdekkingsreis’. Er werd gesproken met een groot aantal partijen uit uiteenlopende branches voor een zo breed mogelijke oriëntatie.
Creativiteit
Het idee is dat de teams werken als start-up en daarmee fungeren als een ontwrichtende concurrent in de markt – behalve dat de teams natuurlijk geen echte concurrent van de vijf initiatiefnemende bedrijven zijn. Van Den Bos: “ Start-ups zorgen voor de meeste innovaties. Wij willen diverse innovaties met elkaar integreren. Hierbij gaat het niet alleen om partijen uit de bouw- en vastgoedsector. We zoeken actief naar partijen uit bijvoorbeeld de tech-, new materials- en mobiliteitssector.”
De opdrachtgevers van de bedrijven bemoeien zich zo weinig mogelijk met de teams. “Innovatie is niet hiërarchisch te sturen en controleren”, licht Van Spaandonk toe. “Daarmee sla je de creativiteit plat. Daarom beschouw ik mijzelf meer als een mentor voor mijn team. Na elke fase krijg ik terugkoppeling, daag ik het team uit en zet ze even op scherp. Maar ik geef geen sturing in het eindresultaat.”
Concreet einddoel
Een concreet einddoel hebben de teams nog niet: de Vertrekken- en Ontdekken-fases zijn net afgerond. In de volgende fase zal gewerkt worden aan het uitwerken van de bevindingen tot nu toe. Uiteindelijk moet het leiden tot vier businessplannen voor concrete producten of diensten, waar al dan niet alle vijf de bedrijven wat aan hebben. Van Spaandonk: “We zien al dat de teams – deels tot eigen verbazing – na twee fases toch tot een aantal nieuwe inzichten komen. Het is nu zaak tot iets concreets te komen. Dit moet geen theoretische exercitie worden.”
Expeditie Gratis Wonen moet zijn afgerond in maart 2017. En aangezien een open vizier het uitgangspunt is, willen de initiatiefnemers dan ook iedereen uitnodigen om te helpen mee te denken over duurzaam, betaalbaar en comfortabel wonen in Nederland. Daarvoor kan iedereen terecht op het platform Expeditie Gratis Wonen.
Bron: Bouwend Nederland
