De huidige crisis eist haar tol op de Europese arbeidsmarkten, waar de sinds 2000 bereikte groei van de werkgelegenheid nu wordt tenietgedaan. Dit blijkt uit het verslag Werkgelegenheid in Europa 2009, dat vandaag is gepubliceerd. Mannen, jongeren, laaggeschoolden en werknemers met een tijdelijk contract hebben het meest te lijden van de dalende werkgelegenheid.
Het aantal arbeidsplaatsen in de EU is sinds het begin van de crisis met meer dan 4 miljoen gekrompen, hoewel het effect enigszins getemperd werd door de inzet van arbeidstijdverkorting en andere regelingen. Maar deze kortetermijnmaatregelen zijn – hoewel belangrijk – op zichzelf niet voldoende om met succes uit de crisis te komen. Het werkgelegenheidsbeleid moet gericht zijn op de voorbereiding van de overgang naar een lagekoolstofeconomie.
Vladimír Špidla, Europees commissaris voor Werkgelegenheid, sociale zaken en gelijke kansen, zei: “Dit verslag laat zien hoe belangrijk het is om onze kortetermijnreactie op de crisis af te stemmen op onze structurele hervormingen op langere termijn. Deze hervormingen zijn essentieel om de economie en de arbeidsmarkten van de EU uit het dal te halen en terdege op de toekomstige uitdagingen voor te bereiden, met name de overgang naar een lagekoolstofeconomie.
Tegen de achtergrond van deze uitdaging gaat de 21 e versie van de verslag Werkgelegenheid in Europa dieper in op twee belangrijke kwesties voor het toekomstige EU-arbeidsmarktbeleid: de dynamiek van de arbeidsmarkt en de gevolgen van de klimaatverandering voor de banenmarkt.
De arbeidsmarkten van de EU zijn dynamischer dan vaak wordt gedacht, maar langdurige werkloosheid blijft een ernstige bedreiging
De Europese arbeidsmarkten zijn de laatste jaren zeer dynamisch gebleken: elk jaar verandert ongeveer 22% van de Europese werknemers van baan. Deze dynamiek blijft niet beperkt tot landen die doorgaans als ‘flexibel’ worden beschouwd, zoals het VK of Denemarken, maar betreft alle EU-landen, hoewel de cijfers variëren van 14% van de werknemers in Griekenland en 16% in Zweden tot meer dan 25% in het VK, Finland, Spanje en Denemarken. Dit wijst op een aanhoudende stijging, sinds eind jaren ’90, van het aantal mensen in de EU die inactiviteit en werkloosheid inruilen voor een baan, hetgeen wijst op een fundamentele structurele verbetering van onze arbeidsmarkten.
Toch hebben niet hebben alle werknemers evenveel van deze positieve tendens geprofiteerd. Hoewel het aantal langdurig werklozen sinds de jaren ’90 is gedaald, blijft dit een ernstig probleem. De laatste jaren duurde bijna 45% van de gevallen van werkloosheid in de EU meer dan een jaar, tegenover ongeveer 10% in de VS.
De aanpak van dit probleem is sinds het begin van de crisis nog dringender geworden. Beleid waarmee de overgang van werknemers naar een baan volgens de beginselen van flexizekerheid wordt bevorderd, is doorslaggevend voor een verlaging van langdurige werkloosheid en het behoud van inzetbaarheid.
Het lagekoolstofbeleid zal de werkgelegenheidsstructuren van de EU sterk veranderen
De overgang van de EU naar een concurrerende lagekoolstofeconomie zal een belangrijke stimulans voor de arbeidsmarkt worden. Hoewel het aantal arbeidsplaatsen netto niet veel zal toenemen – aangezien het ontstaan van nieuwe “groene” banen en de “vergroening” van bestaande banen gedeeltelijk wordt tenietgedaan door een verlies van bestaande banen – zullen de onderliggende structurele veranderingen tot een herverdeling van werknemers over de economische sectoren en vaardigheidstypes leiden.
De klimaatverandering en de daarmee samenhangende beleidsmaatregelen zullen daarom in de toekomst een grote weerslag op de vraag naar vaardigheden hebben. Door de nieuwe bekwaamheden die voor de lagekoolstofeconomie nodig zijn, zullen, althans in het begin, vooral de hooggeschoolde werknemers worden bevoordeeld.
Naarmate de nieuwe technologieën meer ingang vinden op de markt, zullen ook lager geschoolde werknemers de kans krijgen om de nieuwe banen in te nemen – mits zij een passende opleiding krijgen. Daarom zijn een op vaardigheden gericht beleid – om de overgang naar nieuwe banen te vergemakkelijken en tekorten aan vaardigheden te beperken – en een doeltreffende sociale dialoog de belangrijkste voorwaarden om de overgang naar een lagekoolstofeconomie te vergemakkelijken.
Het Verslag Werkgelegenheid in Europa vormt de analytische basis voor het gezamenlijk verslag over de werkgelegenheid, waarvoor de Commissie haar voorstel op 9 december wil presenteren. Het gezamenlijk verslag is de werkgelegenheidsanalyse en het rapporteringsgedeelte van de EU-strategie voor groei en werkgelegenheid.
Bron: Europa.eu
