“In het 1e kwartaal van 2020 is de kans op een nieuwe recessie reëel. De afname van de economische groei volgend jaar is hiervan de vooraankondiging. Het is raadzaam dat ondernemers nu de juiste maatregelen nemen om de klap over anderhalf jaar op te kunnen vangen.” Dat zegt Johan Geeroms, Hoofd Risk Underwriting Euler Hermes Nederland.
Geeroms baseert zich op een mix van factoren. “Het is een optelsom. Brexit, de afbouw van het ECB-opkoopprogramma in combinatie met stijgende rente, de handelsoorlog die lijkt te escaleren, de toenemende onevenwichtigheid tussen dollar en euro, de oplopende loonkosten, de zwakke Zuid-Europese banken; noem maar op. Dit alles kan op termijn zorgen voor een felle negatieve escalatie.”
Wat Geeroms betreft is ‘onzekerheid’ het kernwoord. “Een ondernemer wil weten waar hij aan toe is. Is de trend neerwaarts? Prima, dan kan hij daarop inspelen. Wat een ondernemer níet wil, is extreme volatiliteit zoals nu; een niet te volgen lijn die op en neer gaat in hele korte tijd. Het ene moment is er onrust, op het andere moment is het koek en ei. Daar is geen plan op af te stemmen. Uiteindelijk doen ze niks. Geen voorzorgsmaatregelen. Hopen dat het goed blijft gaan. Uiteindelijk krijgen ze de pin op de neus.”
Factoren op een rij
Geeroms benoemt de belangrijkste factoren die de wereldwijde economie het komend jaar in een neerwaartse spiraal kunnen trekken:
– Europees monetair beleid
“De ECB stopt het opkopen van obligaties. Veel bedrijven zijn verslaafd geraakt aan het goedkope geld. Die kraan gaat dicht. Volgens de Bank of America zijn 9% van alle niet-financiële bedrijven met een beursnotering in Europa zombie-bedrijven. Dit houdt in dat de operationele winst onvoldoende is om aan de renteverplichtingen te voldoen. Laat staan dat ze hun schulden kunnen terugbetalen.” Het einde van het opkoopprogramma van de ECB kan volgens Geeroms een stroom aan faillissementen veroorzaken. “Vooral bedrijven die het goedkope geld verkeerd besteed hebben, kunnen hard geraakt worden.”
– Amerikaans monetair beleid
“De FED verhoogt stapsgewijs de rente. Dat heeft grote gevolgen voor onder meer de Zuid-Amerikaanse landen die met een enorme schuldenlast (in dollars) zitten opgescheept. Feitelijk zegt de FED net zoals Trump: ‘Niks mee te maken. America First’. Vooral obligaties in veel emerging markets die in lokale valuta zijn uitgegeven, dalen door de duurdere dollar enorm in waarde. Internationale beleggers trekken zich massaal terug.” Geeroms wijst erop dat veel grondstoffen in dollars noteren. “Emerging markets die het daarvan moeten hebben, zoals veel Latijns-Amerikaanse landen, worden dubbel geraakt.”
– Renteverhoging
Al eerder waarschuwde het IMF dat de huidige economische opleving vooral te danken is aan het vele krediet dat is verleend. Bedrijven met hoge schulden kunnen in de problemen komen als de rente stijgt. “Vlak voor de financiële crisis uitbrak, bedroeg de wereldwijde schuldgraad 2,7 keer het wereldwijde bbp. Dat is nu 3,2 keer. De Amerikaanse rente loopt op en ook in Europa zien we een voorzichtige stijging. Veel ondernemingen krijgen hierdoor grote problemen met het herfinancieren van hun schulden. Ook is het de vraag of overheden voldoende buffers hebben om mogelijke schokken op te vangen.”
– Handelsbelemmeringen
“De vrijhandel glijdt af. Wereldwijd wil de politiek niet voor elkaar onder doen. Na Trumps importbeperkingen kunnen Europa en China eenvoudigweg niet achterblijven. De ene reactie roept de andere op. Dit is pas het begin. Het is economische oorlogsvoering. Voor de wereldeconomie uitermate schadelijk.”
– Brexit
“Hoe het vertrek van de UK ook wordt geregeld, nu al is de schade enorm. De onzekerheid is bijzonder groot. Ik voorzie in de supply chain grote problemen waarbij heel wat bedrijven zelfs nog moeten starten met een Brexit-scenario.. Op allerlei onderdelen van producten zitten straks heffingen waar ondernemers nu helemaal geen weet van hebben.” De schade van de Brexit alleen al voor de UK wordt geschat op € 450 miljard. De Rabobank becijferde dat het ons land de komende tien jaar €25 tot €30 miljard kost.
– Effectenbeurzen
“Veel grote concerns zijn overgewaardeerd. Met het oog op de globalisering willen zij kost wat kost mondiaal uitbreiden. Hoe doen deze overgewaardeerde bedrijven dat? Door andere overgewaardeerde bedrijven over te nemen. Ik zie het als een piramidespel. Vaak gaat het om fusies door aandelenruil. Die zeepbel spat een keer uit elkaar. Daarom verwachten wij een zeer forse correctie op de effectenbeurzen.”
Disrupties alom
Samenvattend schetst Geeroms een economische omgeving waar veel disrupties plaatsvinden door technologische ontwikkelingen die steeds sneller gaan. “Elk bedrijf moet hierop inhaken. Dat kost veel grote concerns, maar ook veel MKB-bedrijven, de grootste moeite. Bedrijven bereiken hierdoor versneld de laatste fase van hun levenscyclus. Dit alles gebeurt in een tijd die uiterst explosief is. Alles bij elkaar opgeteld is onze conclusie dat de kans op een recessie begin 2020 erg groot is.”
Bron: Euler Hermes
