De aanpak van problematische schulden moet beter. Te weinig mensen vinden hun weg naar hulp en de trajecten duren vaak te lang. De cijfers zijn ontluisterend: naar schatting 1,4 miljoen huishoudens hebben risicovolle schulden of betalingsproblemen (RVS, Van schuld naar schone lei, 2022). Dit aantal zal alleen maar toenemen nu de stijging van de consumentenprijzen voor de meeste mensen ver boven de stijging van hun inkomen ligt.
Hoe kunnen invordering en schuldhulpverlening elkaar versterken?
De bestaande minnelijke en wettelijke praktijk die is gegroeid sinds de invoering van de Wsnp in 1998 blijkt niet effectief. Hoe kan het beter? Over deze vraag laten sprekers hun licht schijnen op het congres “Schulddienstverlening in de steigers” dat op 8 juli in Slot Zeist plaatsvindt. Zij delen met u hun visie over een integrale schulddienstverleningsketen, waarin invordering en schuldhulpverlening elkaar aanvullen en versterken om schulden op te lossen en problematische schulden te voorkomen.
Van eigen belang naar gezamenlijk belang
mr. André Moerman, Manager Hulp bij geldzaken, Bindkracht10 en Eigenaar Schuldinfo.nl
Bij problematische schulden werken de systemen niet goed. Schuldeisers gaan door met invorderen, rechters blijven vonnissen produceren en schulden blijven maar verder oplopen. Schuldhulpverlening zou perspectief moeten bieden maar daar komt maar een klein deel van de debiteuren terecht. Er zijn inmiddels grote stappen gezet om te komen tot een betere bescherming van het bestaansminimum bij de invordering van schulden. Maar hoe nu verder? Wat kunnen de werelden van ‘invordering’ en ‘schuldhulpverlening’ van elkaar leren en hoe kunnen ze elkaar versterken?
Randvoorwaarden voor een effectieve aanpak van schulden
dr. Nadja Jungmann, Lector Schulden en Incasso, Hogeschool Utrecht
Om fundamentele veranderingen in de schulddienstverleningsketen te realiseren, moeten de randvoorwaarden waarbinnen we momenteel functioneren veranderen. Er liggen politieke vragen en het is belangrijk dat stakeholders de balans opmaken in hoeverre zij het eigen of publieke belang centraal stellen. Hoe belangrijk is bestaanszekerheid van burgers die niet (meer) kunnen rondkomen door inflatie en energiekosten? En waar zitten gaten in onze kennis? Hoe gaan we om met het spanningsveld tussen privacy en vroegsignalering? Kunnen we volstaan met een oprecht gedeeld commitment om sociaal verantwoord te incasseren? Hoe groot is onze bereidheid om ons verlies te nemen? Of moet de overheid dat gaan afdwingen met regels en sancties?
Prikkels voor een effectieve schulddienstverleningsketen
prof. dr. Pieter Jansen, Directeur, Wetenschappelijk bureau, Flynth Adviseurs & Accountants Hoogleraar Controlling, Rijksuniversiteit Groningen
De samenwerking tussen de organisaties die betrokken zijn bij gezinnen met schulden is niet optimaal. De huidige manier waarop de organisaties worden bekostigd is ook niet stimulerend voor de noodzakelijke optimalisatie van de samenwerking in de schulddienstverleningsketen. De bekostigingsproblematiek is vooral gebaseerd op de betaling van verrichtingen door organisaties in de keten. Een beter functionerende schulddienstverleningsketen kan problemen die samenhangen met schulden (zoals armoede, gezondheidsproblemen en functioneren op de arbeidsmarkt) deels voorkómen en dus een groot maatschappelijk rendement hebben. Voor de verdere ontwikkeling van die sociale taken is een herijking van het verdienmodel in de schuldhulpverleningsketen noodzakelijk.
Geketend of ontketend in de schulddienstverlening: de meerwaarde van een ketenperspectief
prof. dr. Manda Broekhuis, Hoogleraar Professional Service Chains, Rijksuniversiteit Groningen
Het gebruiken van een ketenperspectief heeft zich bewezen in traditionele productie omgevingen. Recent onderzoek laat zien dat ook professionele dienstverlening meerwaarde kan halen uit het toepassen van een ketenperspectief, ondanks de complexiteit en uniekheid van de professionele en dienstverlenende setting. Wat is het ketenperspectief? Hoe is het van meerwaarde in professionele dienstverlening? Wat zijn de meest waardevolle inzichten vanuit verschillende professionele settings? Hoe vertaalt dat zich naar kansen voor de schulddienstverleningsketen?
Naar een integrale wet voor de schuldenproblematiek
em. prof. mr. Nick Huls, Emeritus hoogleraar rechtssociologie, Universiteit Leiden en Erasmus Universiteit Rotterdam
De volgende fase van de brede schulden aanpak van het kabinet moet gericht zijn op een drietal verbeteringen van het stelsel: vereenvoudiging van de wetgeving, overbruggen van de tegenstelling tussen de hulp bij en inning van schulden en een royalere weg naar de schone lei voor burgers met een te grote schuldenlast.
Een nieuw verhaal voor de schulddienstverleningsketen
Michaël Brouwer CEO, Syncasso
De organisatie en inrichting van onze schulddienstverleningsketen is gebaseerd op wetgeving en moraliteit uit een tijd toen schuld nog een financieel-administratieve kwestie was. Zelfredzaamheid en eigen verantwoordelijkheid van burgers waren uitgangspunt voor beleid. We zien nu dat schulden leiden tot sociale uitsluiting, gezondheidsproblemen, lage arbeidsparticipatie en hoge maatschappelijke kosten. Professionals in de schulddienstverleningsketen proberen dat ieder voor zich binnen het eigen aandachtsgebied te verbeteren met de ene na de andere pilot. Maar daar redden we het niet mee. Er is een nieuw verhaal – een systeemverandering – nodig om het volledige potentieel van de schulddienstverleningsketen te ontsluiten en meer mensen duurzaam te helpen.
Dagvoorzitter is Sander Schimmelpenninck, Journalist en programmamaker
Kijk voor meer informatie over het congres “Schulddienstverlening in de steigers” op www.kerckebosch.nl
