De Taskforce Maatschappelijk Verantwoord Datagebruik, waartoe KVK (Kamer van Koophandel) afgelopen maart het initiatief nam, gaat in de komende maanden een aantal concrete initiatieven verder uitwerken. Het gaat om een gedragslijn, een checklist voor datakwaliteit, een prijs voor transparant datagebruik en een paper met casuïstiek.
Op 14 maart 2019 werd tijdens de KVK Data Summit het startsein gegeven voor de Taskforce Maatschappelijk Verantwoord Datagebruik. In de afgelopen maanden zijn circa veertig verschillende publieke en private partijen uit meer dan tien verschillende sectoren aan de slag gegaan met oplossingen voor breed gedragen datadilemma’s op het gebied van veiligheid, gebruiksgemak, rechtszekerheid en privacy. De uitkomsten moeten ervoor zorgen dat ondernemersdata op zo’n manier worden gebruikt dat grote én kleine ondernemers er beter van worden.
Eerste resultaten
Aan een aantal tafels is de afgelopen maanden gewerkt aan verschillende oplossingsrichtingen die toepasbaar zijn op verschillende plekken in de ‘dataketen’. Dus vanaf het moment dat gegevens bij KVK beschikbaar komen totdat de eigenaar van die gegevens (de ondernemer) daar iets van merkt. Een groep handelsinformatiebedrijven is bezig met de ontwikkeling van een gedragslijn voor het gebruik van persoonsgegevens van zzp’ers. Hiermee moet de overlast die zzp’ers door ongewenste marketingactiviteiten ervaren minder worden.
- Organisaties die (ondernemers)data van derden kopen willen er zeker van zijn dat ze hier ook echt mee mogen werken. Zij kunnen binnenkort met een checklist datakwaliteit nagaan wat de bron van die data is, welke bewerkingen hebben plaatsgevonden en of de data actueel zijn. Zo weten zij beter wie zij voor bepaalde doeleinden mogen benaderen en dit moet ongewenste commerciële benadering tegengaan. De komende tijd wordt de checklist getest bij verschillende bedrijven.
- Bij het ontwikkelen van nieuwe producten en diensten stellen organisaties zichzelf de vraag wat kan en wat mag met data maar ontbreekt vaak een ethisch afwegingskader. Oftewel: wat willen we met deze data? Daarom heeft een aantal bedrijven een scan ontwikkeld die helpt om daar een antwoord op te formuleren en zo verantwoorde keuzes te maken.
- Een andere groep gaat aan de slag met een paper met cases over ethische dilemma’s rond datagebruik uit de publieke sector. Deze cases moeten organisaties ondersteunen bij het maken van keuzes op het vlak van datagebruik en hoe zij ondernemers en burgers hierover informeren.
- Tot slot komt er een prijs voor organisaties die het meest transparant communiceren over hoe zij met persoonsgegevens omgaan. Er worden objectieve criteria opgesteld (bijvoorbeeld: is het privacy statement makkelijk te vinden) en er komt een jury- en publiekselement. Doel van de prijs is om goede voorbeelden zichtbaar te maken en aan de hand daarvan organisaties te helpen met duidelijke communicatie over hoe zij met privacy en data omgaan.
De oplossingsrichtingen worden in de komende maanden uitgewerkt zodat ze concreet in gebruik genomen kunnen worden. Naar verwachting is de uitwerking eind 2019 klaar.
Grijs gebied
Alle organisaties lopen tegen vergelijkbare dilemma’s op het gebied van datagebruik aan, blijkt uit de vele gesprekken van de afgelopen maanden. Zij zijn vaak extra voorzichtig omdat ze zich aan de wet willen houden, terwijl dit soms juist ten koste gaat van hun dienstverlening. Rodrique Engering, CCOO van KVK: “Voldoen aan privacy wet- en regelgeving staat hoog op de agenda in het bedrijfsleven en de publieke sector. We zien echter een grijs gebied waarin overheden en bedrijven dingen doen die misschien wél mogen maar niet goed voelen of juist andersom. Wat de taskforce oplevert gaat ons allemaal helpen om betere afwegingen te maken in het belang van grote en kleine ondernemers.” Jaap May van Univé, een van de deelnemers aan de taskforce: “Het gebruik van persoonsgegevens is van alle tijden; het is de techniek die de impact enorm heeft vergroot. In die snelle ontwikkeling moeten we onszelf steeds blijven afvragen: kan dit, mag dit en willen we dit?”
Over de Taskforce Maatschappelijk Verantwoord Datagebruik
De Taskforce bestaat uit een bredere vertegenwoordiging van bedrijven en publieke organisaties die veel gebruik maken van data uit uiteenlopende sectoren: banken, verzekeraars, overheden, uitzendorganisaties, telecom, handelsinformatiebedrijven, logistiek en retail. Onder meer APG, ANWB, NN, Univé, Kadaster, Aegon, CIBG, Sligro, Gemeente Amsterdam en Randstad Groep doen mee. De oplossingsrichtingen waar de taskforce mee komt zullen worden voorgelegd aan een klankbordgroep waarin MKB Nederland, ZZP Nederland, FNV Zelfstandigen, het Rathenau instituut, Platform voor informatieSamenleving en DDMA zijn vertegenwoordigd.
Bron: KVK
