Bijna een op de drie Nederlandse consumenten (29 procent) maakt in het dagelijks leven weleens gebruik van generatieve AI-tools. Ongeveer de helft van deze groep maakt hier minstens één keer per maand gebruik van. ChatGPT is veruit de bekendste en meest gebruikte generatieve AI-tool. Dit blijkt uit de Deloitte Digital Consumer Trends Survey 2023 , waarin inzichten worden gedeeld over consumentengebruik van digitale technologieën en diensten. Het onderzoek schijnt daarnaast licht op de houding van Nederlandse consumenten ten aanzien van digitale ontwikkelingen, duurzaamheid en privacy.
Nederlandse consumenten gebruiken generatieve AI-tools overwegend voor privédoeleinden (65 procent). In mindere mate worden generatieve AI-tools ingezet voor werk (35 procent) of studie/school (27 procent). De meest gebruikte generatieve AI-tool is ChatGPT (studenten: 68 procent, werknemers: 43 procent), op enige afstand gevolgd door Snapchat’s ‘My AI’ (studenten: 38 procent, werknemers: 10 procent).
Bewustzijn over betrouwbaarheid van generatieve AI-tools is vrij laag
Vier op de tien Nederlandse consumenten (45 procent) geeft aan dat de resultaten die voortkomen uit generatieve AI-tools niet altijd feitelijk juist zijn. 39 procent van de Nederlandse consumenten trekt ook de objectiviteit van de gegenereerde resultaten weleens in twijfel.
Een op de vijf Nederlandse consumenten trekt de betrouwbaarheid en objectiviteit van generatieve AI-tools nooit in twijfel. 21 procent vertrouwt erop dat de gegeven antwoorden altijd feitelijk juist zijn. 22 procent twijfelt nooit aan de objectiviteit van resultaten gegenereerd door generatieve AI-tools.
Nederlanders waakzaam voor impact van AI op arbeidsmarkt
Nederlandse consumenten zijn waakzaam voor de mogelijke impact van generatieve AI op de arbeidsmarkt. Bijna de helft van de werkende Nederlandse consumenten (46 procent) voorziet dat er in de toekomst banen zullen verdwijnen door generatieve AI. 30 procent vreest dat generatieve AI ook hun eigen rol op het werk zal verkleinen. Jongere werknemers (18-24 jaar) maken zich hier het meeste zorgen (43 procent) over. Werknemers tussen de 55 en 64 jaar maken zich hierover het minste zorgen (19 procent).
Vier op de tien consumenten deelt abonnement op streamingsdienst
44 procent van de consumenten met een abonnement op streamingsdiensten Netflix, Disney+ en/of Amazon Prime deelt het account met iemand buiten het eigen huishouden. Als hier in de toekomst extra kosten voor in rekening worden gebracht, is slechts 37 procent bereid deze te betalen. 24 procent zou advertenties accepteren, als de abonnementskosten daarmee gelijk blijven. Ruim acht op de tien (82 procent) ziet niets in een tweede account tegen de volledige prijs.
“Het delen van abonnementen buiten het eigen huishouden is al jaren een doorn in het oog van streamingsdiensten. De stevige concurrentie in de streamingsmarkt met als gevolg beperkte winstgevendheid dwingt aanbieders om abonnementsvormen aan te passen, waarmee de balans gezocht wordt tussen groei van de aanbieders en kosten voor consumenten”, aldus Jan-Piet Nelissen, Partner Consulting bij Deloitte.
Nederlandse consumenten terughoudend met delen van privacygevoelige data
Meer dan de helft van de Nederlandse consumenten is niet bereid om hun zoekgeschiedenis (53 procent) of een digitale opname van hun gezicht (54 procent) te delen met de overheid als daar een betere bescherming tegen online fraude tegenover staat. 46 procent ziet het delen van locatiedata van de telefoon niet zitten.
Ook het delen van gezondheidsdata met een arts, zoals hartslaggegevens geregistreerd door een smartwatch, ziet ruim een op de drie consumenten (38 procent) niet zitten. Opvallend is dat met name vrouwelijke consumenten terughoudend zijn; slechts 29 procent van de vrouwen is comfortabel met het delen van deze privacygevoelige data, tegenover 44 procent van de mannen.
Helft van Nederlandse consumenten wil inzicht in CO2-voetafdruk digitale apparaten
Een kleine meerderheid van de Nederlandse consumenten (52 procent) vindt dat bedrijven de CO2-voetafdruk van de apparaten die zij verkopen moeten vermelden. Met name jongeren tot 25 jaar (56 procent) zijn hier voorstander van. Deze jonge consumenten hebben er ook het meest vertrouwen in dat techbedrijven eerlijke cijfers over de CO2-voetafdruk zullen delen (37 procent). Oudere consumenten zijn sceptischer; slechts een op de vijf consumenten boven de 45 jaar (45-54 jaar: 21 procent, 55-64 jaar: 20 procent, 65-70 jaar: 20 procent) heeft er vertrouwen in dat techbedrijven eerlijke cijfers over de CO2-voetafdruk van apparaten zullen delen.
Drie op de tien Nederlandse consumenten (30 procent) is bereid extra te betalen voor een apparaat met een lagere CO2-voetafdruk, een lichte stijging ten opzichte van een jaar eerder (2022: 26 procent). Met name consumenten jonger dan 35 jaar (35 procent) zijn hiertoe bereid. Opvallend is dat slechts een op de vijf Nederlandse consumenten (19 procent) duurzaamheid momenteel noemt als topprioriteit bij de aanschaf van een nieuwe mobiele telefoon. Consumenten kijken, los van de prijs, vooral naar aspecten als batterijcapaciteit (36 procent) en gebruiksgemak (32 procent).
Onderzoeksverantwoording
Het Deloitte Digital Consumer Trends Survey is een jaarlijks onderzoek in meerdere landen naar mobiel consumentengedrag over de hele wereld. Het onderzoek uit 2023 omvat ongeveer 36.000+ respondenten in 21 landen en 4 continenten. Het onderzoek omvat een breed spectrum aan onderwerpen en zoomt in op trends in het gebruik van digitale diensten zoals abonnementsdiensten, AI-impact en sociale impact van technologie.
De genoemde gegevens zijn gebaseerd op een landelijk representatieve steekproef van 2000 Nederlandse consumenten in de leeftijdscategorie 18-70 jaar. De steekproef volgt een landspecifieke quota op het gebied van leeftijd, geslacht, regio en sociaaleconomische status. De dataverzameling vond plaats in augustus 2023 en werd online uitgevoerd door Ipsos MORI, een onafhankelijk onderzoeksbureau, op basis van een vragenset van Deloitte.
Bron: Deloitte
