De groei van de Nederlandse economie trekt de komende jaren aan, maar de geopolitieke onzekerheid is in toenemende mate een bedreiging voor onze economie. Daarnaast blijft de inflatie in Nederland de komende jaren met 3% hoger dan in het eurogebied. Dat blijkt uit de vandaag verschenen Najaarsraming van De Nederlandsche Bank (DNB).
“De ECB streeft naar een inflatie van 2%. Daar gedijt de economie goed bij. Een inflatie van 3% procent is voor even geen probleem, maar dit niveau moet zich niet verankeren in de verwachtingen van mensen en bedrijven. Want dan wordt 3% het nieuwe normaal, en dat kost ons koopkracht en holt onze concurrentiepositie uit. Bovendien wordt het dan kostbaar en pijnlijk om de inflatie alsnog van 3 naar 2% te krijgen. Omdat wij maar beperkt kunnen steunen op het monetair beleid van de ECB – de Europese inflatie daalt sneller naar 2% – moeten vakbonden, werkgevers en het kabinet samen voorkomen dat 3% inflatie structureel wordt’’, aldus Olaf Sleijpen, DNB-directeur Monetaire Zaken en Financiële Stabiliteit.
Groei trekt aan
De geraamde groei, van 0,9% dit jaar en 1,5% in 2025 en 2026, ligt iets hoger dan in de DNB Voorjaarsraming van afgelopen juni. Toen raamden we een groei van 0,5% voor dit jaar en 1,3% voor 2025 en 2026. De groei wordt vooral gedreven door de particuliere consumptie en de overheidsbestedingen. Door het herstel van de wereldhandel gaat ook de uitvoer meer bijdragen aan de economische groei.
Geopolitieke onzekerheid kan groei afremmen
De aantrekkende groei wordt echter bedreigd door geopolitieke onzekerheid. Nederland blijft als handelsland gevoelig voor ontwikkelingen in het buitenland, zoals in het Midden-Oosten en de Russische oorlog in Oekraïne.
Daar komt de dreiging van een handelsoorlog met hoge wederzijdse invoertarieven nog bij. De onzekerheid hierover is sinds de verkiezing van Donald Trump sterk toegenomen. Een handelsoorlog kan de economische groei in Nederland flink raken, zo hebben we berekend.
Groei komt uit het binnenland
De groei van de Nederlandse economie moet het vooral hebben van de binnenlandse vraag. De bestedingen van burgers namen vooral in de tweede helft van dit jaar toe, met dank aan hogere huishoudinkomens.
Doordat de loongroei hoger is dan de inflatie, stijgt het reëel beschikbaar inkomen van huishoudens dit jaar met 4,5%. Die inkomensstijging gebruiken huishoudens voor een deel om extra te sparen, onder meer om hun hypotheek af te lossen of om een woning te kopen.
Naast de consumptiegroei bij burgers, investeren bedrijven ook meer. Ook overheidsbestedingen dragen flink bij aan de groei, in een toch al gespannen economie.
Loongroei en inflatie hoger dan in eurogebied
De lonen groeien in Nederland harder dan in het eurogebied. Dit is onderdeel van evenwichtsherstel op de krappe arbeidsmarkt. Recent zien we overigens de arbeidsmarkt iets ontspannen, waardoor de loongroei langzaam afneemt.
De inflatie blijft in Nederland de komende jaren met 3% hoger dan in het eurogebied. Het verschil komt vooral door binnenlandse factoren: door het vraagoverschot in de economie, door de hoge loongroei en door de doorwerking van de inflatie in gereguleerde prijzen zoals huren. Ook de verhoging van belastingen op bijvoorbeeld tabak en hotelovernachtingen dragen bij aan de inflatie in Nederland.
Alternatief scenario: handelsoorlog schaadt onze economie
Een handelsoorlog met hogere invoertarieven zal een rem zetten op de wereldhandelsgroei. Hoewel in 2023 circa 6% van de Nederlandse goederenuitvoer naar de VS ging, kan de Nederlandse economie aanzienlijke schade oplopen door Amerikaans protectionisme. Niet alleen door een lagere uitvoergroei naar de VS, maar ook door indirecte effecten op de Nederlandse handel met andere landen die last hebben van zo’n handelsoorlog. In een alternatief scenario dat we in onze Najaarsraming doorrekenen, valt de groei van de Nederlandse economie in 2025 en vooral in 2026 flink terug. In dat jaar blijft er van de geraamde groei van 1,5% nog slechts 0,4% over.
Beleidsaanbevelingen
De risico’s voor onze economie liggen in onzekere buitenlandse ontwikkelingen, waarop Nederland weinig invloed kan uitoefenen. Een aantal dingen hebben we wel in eigen hand. Naast de al genoemde noodzaak om een structureel te hoge inflatie te voorkomen, zijn dat:
Versterk de concurrentiekracht van Europa en Nederland
De rapporten van oud-ECB-president Mario Draghi en de Italiaanse oud-premier Enrico Letta wijzen terecht op het belang van versterking van de concurrentiekracht van Europa en Nederland. Dat is cruciaal om een toonaangevende speler op buitenlandse markten te blijven. Kern is dat de productiviteitsgroei wordt bevorderd. Beide rapporten bieden beleidsmakers volop bouwstenen om hiermee aan de slag te gaan.
Wees terughoudend met invoertarieven als tegenreactie
Het scenario in onze Najaarsraming laat zien hoe kwetsbaar Nederland is voor protectionisme. Daarom is het belangrijk dat Nederland er, in Europees verband, voor pleit om de internationale handel zo min mogelijk te belemmeren. Terugslaan met eigen (Europese) handelstarieven lijkt misschien logisch, maar een escalerende tarievenoorlog leidt – zeker ook bij ons – tot minder economische groei.
Maak de overheidsfinanciën klaar voor de lange termijn
Op de korte termijn staan de overheidsfinanciën er beter voor dan we eerder raamden, maar op de lange termijn blijven de ontwikkeling van het tekort en de staatsschuld zorgelijk. Doordat het overheidstekort in 2026 oploopt tot boven de Europese 3%-tekortnorm is er weinig tot geen ruimte om via de overheidsbegroting nieuwe schokken op te vangen.
Bron: DNB
