De Duitse bondskanselier Angela Merkel haalde tijdens het World Economic Forum in Davos stevig uit naar de VS vanwege de vele protectionistische maatregelen. Zelf waste ze haar handen in onschuld: “We geloven niet dat afscherming ons verder brengt”. Ook stelde Merkel er niets voor te voelen om een “muur om het land” te zetten. Maar wat blijkt uit eigen onderzoek van Euler Hermes, Duitsland staat op de 4e plaats (!) op de lijst van landen die de meeste protectionistische maatregelen hanteren. 4e na de VS, India en Rusland.
Wat ik meteen moest denken: wat zijn de (mogelijke) gevolgen voor Nederland hiervan? En vooral voor onze landbouwsector. Want van al onze export is de handel van agrifood-producten richting Duitsland de grootste post. Ik moest ook denken aan Klaas Knot. Volgens de president van De Nederlandsche Bank draait de Nederlandse economie uitstekend en houdt de groei voorlopig aan. “Maar op termijn wordt de groei wel bedreigd door handelsbelemmerende ontwikkelingen”. Hij doelde op de VS en de Brexit. Of misschien ook op Duitsland?
Eerst de feiten uit het onderzoek van Euler Hermes: in 2017 zijn wereldwijd 467 nieuwe protectionistische maatregelen afgekondigd. Dat zijn er beduidend minder dan in 2016. Verrassend, want je zou denken -als je de media mag geloven- dat er juist steeds meer maatregelen worden genomen. De volgende verrassing was de ranking per land. Duitsland op de 4e plaats (en Zwitserland op de 6e plaats).
Zonder dat het opvalt is Duitsland al een tijd op de protectionistische toer. Nederland mag dat niet negeren. We zijn bij uitstek een exportland. Hoe meer barrières, hoe slechter. Jaarlijks exporteren Nederlandse bedrijven voor zo’n 425 miljard aan goederen. Ongeveer een derde van het nationale inkomen hangt samen met handel. Er zijn 2 miljoen banen mee gemoeid.
Kijken we naar Duitsland: voor meer dan €100 miljard per jaar leveren we aan goederen, waarvan een kwart aan landbouwproducten. Hebben we last van handelsbeperkingen die Duitsland oplegt? Niet veel zou je denken. In vergelijking met het recordjaar 2016 was er vorig jaar opnieuw sprake van een flinke verbetering van de landbouwexport naar Duitsland: +5%.
Zoomen we in op het soort maatregelen dat Duitsland neemt dan blijkt dat vooral de dienstensector wordt afgeschermd. Dat zegt onder meer Marcel Fratzscher, de voorzitter van het Duitse Instituut voor Economisch Onderzoek (DIW) en hoogleraar macro-economie aan de Humboldt Universiteit in Berlijn. Hij stelt dat de hoge handelsoverschotten van Duitsland onder meer zijn toe te schrijven aan Duits protectionisme in veel dienstensectoren. “Die zijn sterk gereguleerd en dus moeilijk toegankelijk voor buitenlandse concurrenten”, aldus Fratzscher.
Volgens eigen onderzoek van Euler Hermes bevoordeelt de Duitse overheid belangrijke sectoren zoals Transport, Machinery & Equipment en de Metaalindustrie met protectionistische maatregelen. Het soort maatregelen kan variëren van tol tot handelsfinancieringsbeleid.
Wil ik u bang maken? Nee. De groeicijfers bewijzen dat de handelsrelatie tussen Nederland en Duitsland onverminderd vruchtbaar is. Maar vanzelfsprekend is dit succes niet. Hoe vertrouwd de relatie met Duitsland ook is, we zullen wakker moeten blijven en goed moeten inspelen op omstandigheden die veranderen. Het spook van protectionisme waart rond. Voor je het weet laat het ook ons schrikken.
Bron: Euler Hermes Knowledge Centre – blog
