Eind maart 2019 hadden Nederlandse banken in totaal voor 527 miljard euro aan hypotheken uitstaan. Per saldo daalde de hypotheekverstrekking door banken die maand met 650 miljoen euro (-0,1%), mede als gevolg van de krapte op de woningmarkt. De jaar-op-jaar groei bleef licht positief (+0,1%), maar vlakte door de daling af ten opzichte van de maanden daarvoor. Ook in historisch perspectief blijft de groei al enige tijd achter.
Groei hypotheekverstrekking door banken in maart 2019 afgenomen
De jaar-op-jaar groei van de binnenlandse hypotheekverstrekking door Nederlandse banken aan huishoudens kende een dieptepunt in maart 2014 (-1,4%) en het duurde tot januari 2017 voordat de groei weer positief was. Door de verder aantrekkende huizenmarkt, de dalende hypotheekrente en de stijging van het reële inkomen groeide sindsdien de vraag naar, en verstrekking van hypotheken gestaag. Sinds december 2017 schommelde de groei rond 0,4%, maar die zakte in maart 2019 terug naar 0,1%, onder andere als gevolg van de krapte op de huizenmarkt. Er staan steeds minder woningen te koop en door de stijgende huizenprijzen staat de betaalbaarheid onder druk. Hierdoor worden potentiële kopers, met name starters, ontmoedigd om een woning te kopen. Daarnaast blijven huizenbezitters actiever aflossen op hun hypotheek en brengen huizenkopers meer eigen geld in vanwege de beleidsmaatregelen om de hypotheekschulden te verminderen en de lage rente op spaargeld. Tot slot ervaren de banken concurrentie van niet-bancaire hypotheek
verstrekkers zoals verzekeraars, pensioenfondsen en beleggingsinstellingen (zie ook DNBulletin januari 2019).
Groei blijft achter in historisch perspectief
Tegen de achtergrond van de positieve groei van de Nederlandse economie, de stijgende huizenprijzen en de relatief lage hypotheekrente blijft de ontwikkeling van de hypotheekverstrekking van Nederlandse banken al enige tijd achter bij het langjarige gemiddelde. Dit wordt inzichtelijk gemaakt door een nieuwe langjarige reeks voor de uitstaande hypotheekschuld, die DNB uit historische bronnen heeft samengesteld en vanaf deze maand op haar Statistiekwebsite publiceert.
Tussen 1957 en 1980 schommelde de jaargroei van door Nederlandse banken verstrekte hypotheken tussen de 9% en 27% (gemiddeld 20%). Na de tweede oliecrisis in 1979 en de economische krimp in 1981 en 1982 stabiliseerde de groei tot het begin van de jaren ’90 rond een gemiddelde van 6% per jaar, om vervolgens weer fors aan te trekken tot de aanvang van de financiële crisis in 2007. Tijdens en na de crisisperiode vlakte de groei af en kromp de hypotheekverstrekking (jaar-op-jaar) voor het eerst in ruim 50 jaar. Door de beleidsmaatregelen om de hypotheekschulden te verminderen, de relatief lage rente op spaargeld en de toegenomen concurrentie van niet-bancaire hypotheekverstrekkers bleef de groei van de hypotheekverstrekking door banken de afgelopen jaren beperkt.
DNB werkt aan het vergroten van het gebruiksgemak en de toegevoegde waarde van haar statistieken. In dit kader worden sinds enige tijd (historische) statistische gegevens gepubliceerd die gecorrigeerd zijn voor reeksbreuken en worden data ook beschikbaar gesteld via https://data.overheid.nl.
Meer informatie
- Woninghypotheken verstrekt door Nederlandse banken
- Kernindicatoren Monetaire statistieken
- DNBulletin januari 2019
Bron: DNB
