Het innen van openstaande rekeningen is voor de kleine ondernemer vaak een helse klus. Machtsmisbruik van grote opdrachtgevers, hoge griffiekosten en gebrek aan financiële vaardigheden maken de positie van het MKB als schuldeiser er niet beter op.
In een rondetafelgesprek schetsen MKB-schuldhulpverlener Jacqueline Zuidweg, Hans Biesheuvel, initiatiefnemer van ONL voor Ondernemers en Flanderijndirecteur Teunis Nieuwpoort – allen ondernemer met hart en ziel – het grote belang van efficiënt en consequent debiteurenbeheer.
Niet betalende klanten; iedere ondernemer kent het verschijnsel. En de tijdrovende, administratieve rompslomp die dat met zich meebrengt. Niet de meest uitdagende klus voor bevlogen ondernemers, die het liefst alle tijd in hun vak steken.
De MKB’er moet bovendien steeds de afweging maken: hoe ver moet ik gaan om openstaande facturen te innen? En wegen de kosten nog wel op tegen het te incasseren bedrag? Het midden- en kleinbedrijf schrijft jaarlijks grote bedragen aan openstaande rekeningen af, blijkt uit economisch onderzoek. Omdat klanten niet betalen, maar ook omdat met name kleine ondernemers zelf hun debiteurenbeleid niet goed op orde hebben.
,,Debiteurenbeheer is niet sexy, ingewikkeld en vervelend. Een onderdeel van het ondernemerschap dat wordt beschouwd als noodzakelijk kwaad”, zegt Jacqueline Zuidweg, ondernemer en oprichter/ directeur van Zuidweg & Partners. ,,Voor de meeste ondernemers geldt: ze zijn een kei in hun vak, maar meestal niet op het financieeladministratieve terrein.”
Het gaat vaak al mis bij het opstellen van een simpele herinnering, zegt Teunis Nieuwpoort, directielid en gerechtsdeurwaarder bij Flanderijn. ,,Zo had ik vorige week nog een factuur op mijn bureau met de vermelding ‘eerste herinnering’. Dan weet je dus dat er nog een tweede achteraan komt. Zoiets zet natuurlijk niet bepaald aan tot snel betaalgedrag. Veel kleine ondernemers hebben nooit geleerd om een consequent debiteurenbeheer op te zetten. Ze zouden daar eigenlijk meer begeleiding bij moeten hebben.”
ZELFBEWUST
Hans Biesheuvel van ONL voor Ondernemers merkt wel een duidelijke omslag bij jonge, aanstormde ondernemers. ,,Die zijn heel zelfbewust bezig met financiering, omdat ze weten dat kredietverstrekking door de banken niet meer vanzelfsprekend is. Ze zijn ook mondig genoeg om met afnemers goede afspraken te maken over betaling.”
Positief nieuws is volgens Biesheuvel ook dat bedrijven onderling voor het eerst in jaren weer beter betalen. ,,Alleen de Rijksoverheid, die sinds jaar en dag te boek staat als trage betaler, blijft achter. Dat geldt ook voor veel gemeenten. Zaak is inderdaad om er goed bovenop te zitten. Voordat je het weet, verkeer je als ondernemer in de gevarenzone.”
Ondernemers denken vaak dat het alleen bij grote bedragen interessant is om vorderingen aan Flanderijn over te dragen, zegt Nieuwpoort. ,,Maar als je al die kleine facturen bij elkaar optelt, gaat het om enorme bedragen. Wij incasseren kleine vorderingen veelal op no cure no pay-basis, dus het kan alleen maar geld opleveren. Zonder kostenrisico.”
,,Onze medewerkers zijn getraind om kleine zelfstandigen te wijzen op het belang van incasseren en goed uit te leggen wat daarbij de mogelijkheden zijn. Neem een garagehouder, die staat de hele dag aan auto’s te sleutelen en houdt zich liever niet bezig met factureren, laat staan met gerechtelijke stappen.”
ARROGANTIE
Doorn in het oog van de tafelgenoten is de machtspositie van het grootbedrijf ten opzichte van het MKB. Niet ongebruikelijk is dat de kleinere ondernemer drie maanden moet wachten op zijn geld. Nieuwpoort: ,,Pure arrogantie van grote bedrijven. Ze weten dat een MKB’er ze graag als klant wil behouden en dus niet al te zeer zal dwarsliggen bij het opstellen van de voorwaarden.”
,,In de ondernemersboekjes staat dik gedrukt: zorg dat je als ondernemer nooit te afhankelijk wordt van een grote opdrachtgever”, zegt Zuidweg. ,,Maar ik begrijp het wel. Als het gaat om een geweldige opdracht van een gerenommeerd bedrijf zeg je als MKB’er niet: ‘Nee, dank u’.” ONL voor Ondernemers heeft samen met het CDA een initiatiefnota opgesteld om het zogenoemde ‘leverancierskrediet’ aan banden te leggen. Kern is dat er van rechtswege een rente gaat gelden indien een betalingstermijn de 60 dagen overschrijdt.
Biesheuvel: ,,Nu staan er geen sancties op een betalingstermijn van 90 dagen. Vaak wordt die afgedwongen door grote bedrijven onder het motto ‘take it or leave it’. Wat doe je dan als MKB’er, als je 30 tot 50 procent van je omzet haalt uit zo’n klus?”
Het voorstel is een effectieve en eenvoudige manier om te zorgen dat MKB-ondernemers gewoon op tijd betaald krijgen, legt Biesheuvel uit. ,,Het afwentelen van de kosten op het MKB is slecht voor de Nederlandse economie als geheel. Het MKB heeft meer moeite om zich te financieren ten opzichte van het grootbedrijf. Late betalingen hebben een keteneffect en zetten de liquiditeitspositie van het MKB verder onder spanning. Er wordt door grote bedrijven misbruik gemaakt van de uitzonderingsclausules in de huidige wet. Het voorstel zorgt ervoor dat dit misbruik in ieder geval niet meer financieel rendabel is.”
MINNELIJK INNEN
Groot probleem waar de politiek zich volgens Nieuwpoort ook over zou moeten buigen: de hoge griffierechten, die betaald moeten worden om een gerechtelijke procedure te kunnen starten. ,,De griffierechten zijn zo hoog dat veel MKB’ers niet meer het risico durven nemen om hun recht te halen. Als er geprocedeerd moet worden, haken ze af en kiezen ze ervoor de vordering af te boeken. Onze insteek is om vorderingen zo veel mogelijk op de minnelijke manier te innen. Pas als het echt niet anders kan, gaan we naar de rechter. Maar opdrachtgevers willen dan wel graag een onderbouwd advies.”
Bij ONL staan de griffierechten dit najaar hoog op de prioriteitenlijst, zegt Biesheuvel. ,,We gaan er de komende tijd weer hard tegenaan in Den Haag om die absurde verhoging van tafel te krijgen. Tot nu toe houdt de politiek er halsstarrig aan vast. We gaan een nieuwe poging doen om de Kamer ervan te overtuigen dat de maatregel averechts werkt en rechtsongelijkheid uitlokt.”
Alternatief voor ondernemers die als gevolg van niet-betalende klanten in geldnood komen, zijn zogeheten ‘opkopers’ van vorderingen, zegt Zuidweg. ,,Je ziet daarin steeds meer initiatieven opkomen. De ondernemer krijgt snel zijn geld en de opkoper int vervolgens de vordering, in ruil voor een percentage van het openstaande bedrag. Als een ondernemer op korte termijn geld nodig heeft, kan dat een goed alternatief zijn.” Nieuwpoort: ,,De vraag is of ondernemers het aandurven om hun vorderingen te verkopen. Het is namelijk maar de vraag hoe zo’n bedrijf, dat immers ook aan zo’n constructie moet verdienen, vervolgens met jouw klanten omgaat. Ondernemers is er veel aan gelegen de relatie met hun klanten in stand te houden.”
ZEKERHEID
Een dienst die MKB’ers de gehele facturering uit handen neemt, zou volgens Zuidweg ideaal zijn. ,,Dat kost misschien 5 of 10 procent van het openstaande bedrag, maar geeft de zekerheid dat de zelfstandige zich bezig kan houden met de dingen waar hij écht goed in is.”
Vanuit het MKB is er inderdaad steeds meer vraag naar ondersteuning, zegt Nieuwpoort. ,,Er is behoefte aan dienstverlening op het gebied van facturatie, juridisch advies, hulp bij het opstellen van algemene voorwaarden en trainingen op het gebied van debiteurenbeheer.”
Slecht debiteurenbeleid kan een van de problemen van de MKB’er in nood zijn die bij Zuidweg & Partners aanklopt. ,,Kern is dat zo’n ondernemer veel te laat in actie komt. Vaak is er dan al sprake van achterstanden bij de bank en de Belastingdienst en beslag op de inboedel.”
De ondernemer die vastloopt gaat eerst door een fase van ontkenning en schaamte, zegt Zuidweg. ,,Als je faalt als zelfstandige ben je voor de buitenwereld óf een slechte ondernemer, óf een oplichter. Er is geen tussenweg. En als hem het water dan echt aan de lippen staat, weet hij niet waar hij terecht kan.”
Kleine ondernemers die in de problemen komen worden min of meer aan hun lot overgelaten, zegt Nieuwpoort. ,,Behoorlijk wat ondernemers leven onder de armoedegrens. Terwijl ze keihard werken en alles aan elkaar knopen om het hoofd boven water te houden. Dat gaat me echt aan het hart.”
MKB DOORSTART
Wellicht dat deurwaarders en schuldhulpverlening in de toekomst de handen nog ineen kunnen slaan binnen de stichting MKB Doorstart, waarvan Zuidweg een van de initiatiefnemers is, zo wordt aan tafel voorzichtig geopperd. ,,MKB Doorstart organiseert sinds vorig jaar vroegsignalering van (financiële) problemen in het MKB en wil die ondernemers hulp bieden om hun bedrijf te behouden, te versterken of te laten groeien”, legt Zuidweg uit. ,,Zo’n 370 ondernemers hebben inmiddels gebruik gemaakt van deze dienstverlening.”
Biesheuvel juicht het initiatief toe. ,,Prima als voorkomen kan worden dat bedrijven die nog levensvatbaar zijn failliet gaan. De hulpverlening voor MKB’ers is enorm versnipperd en enige stroomlijning daarin is zeer welkom. Ondernemers worden alleen maar gefrustreerd van die wirwar aan instanties. Maar we moeten ook geen wonderen verwachten van zo’n doorstartloket. Er zijn nu eenmaal altijd ondernemingen die niet levensvatbaar zijn, bijvoorbeeld omdat ze opereren in een markt met veel te veel aanbieders.”
Het gaat nadrukkelijk niet om ondernemers in zwaar weer, zegt Zuidweg. ,,Naast matchmaking met de juiste financier verwijst MKB Doorstart ondernemers zo nodig door naar dienstverleners die ze een duwtje in de rug kunnen geven. Van financiële of juridische ondersteuning tot ondernemerscoaches. Onze missie is het behoud van ondernemerschap en werkgelegenheid.”
Dit artikel is eerder verschenen in JUIST een uitgave van gerechtsdeurwaardersorganisatie Flanderijn
Bron: Flanderijn.nl
