Op donderdag 11 januari verdedigde Emil Verheul, docent bij de vakgroep Privaatrecht en Notarieel recht, zijn proefschrift getiteld ‘Eigendomsvoorbehoud geen zekerheidsrecht’. Hiervoor heeft hij het judicium cum laude toegekend gekregen. Een unieke prestatie binnen de Groningse rechtenfaculteit.
Het eigendomsvoorbehoud is een belangrijke figuur in het handelsverkeer. Aan de ene kant kan een verkoper met het eigendomsvoorbehoud voorkomen dat hij zijn eigendomsrecht verliest, voordat de koper betaalt. Aan de andere kant zorgt het eigendomsvoorbehoud er ook voor dat de koper de zaak reeds voor betaling kan gebruiken en dat hij ook zonder meer eigenaar wordt, als hij de koopprijs betaalt. In de doctrine bestaan echter de nodige onduidelijkheden over het eigendomsvoorbehoud: Is het eigendomsvoorbehoud eigenlijk niet een soort zekerheidsrecht, omdat het de verkoper zekerheid biedt voor de betaling van de koopprijs? Waarom moeten partijen dan niet de eisen naleven die gelden voor de vestiging van een zekerheidsrecht en waarom gelden de regels die voor zekerheidsrechten gelden niet voor het eigendomsvoorbehoud? Wat is de positie van de verkoper en de koper in de tijd waarin nog niet duidelijk is of de koper de koopprijs voldoet?
Emil Verheul legt in zijn proefschrift (PDF, 533 pagina’s) de nadruk op de inbedding van het eigendomsvoorbehoud in de koopovereenkomst. Het beding benadrukt het ruilkarakter van de koopovereenkomst: de verkoper wil de zaak slechts overdragen, indien de koper de koopprijs voldoet; de koper wil de koopprijs slechts voldoen, indien hij eigenaar wordt van de zaak.
Daaruit blijkt dat het eigendomsvoorbehoud geen zekerheidsrecht is: de verkoper stelt simpelweg zijn verplichtingen (gedeeltelijk) uit, om zo te waarborgen dat hij zijn eigendomsrecht niet kwijt is, in het geval dat de koopovereenkomst niet wordt nagekomen.
Bron: Rijksuniversiteit Groningen (RUG), Faculteit Rechtsgeleerdheid
