Op verzoek van de minister van Economische Zaken en Klimaat en de voorzitter van het Klimaatberaad heeft het Centraal Planbureau (CPB) de maatregelen uit het ontwerp-Klimaatakkoord doorgerekend (PDF, 64 pagina’s). Ook zijn enkele varianten van het kabinet doorgerekend. Het CPB presenteert de effecten van het ontwerp-Klimaatakkoord en de aanvullende varianten in samenhang met staand beleid van het kabinet dat nog in de pijplijn zit. Op deze manier wordt de totale verandering van het ene op het andere jaar voor gezinnen en bedrijven duidelijk. Ook zonder ontwerp-Klimaatakkoord liggen er budgettaire, lasten- en inkomenseffecten in het verschiet. De doorrekening geeft de effecten voor 2021, 2025 en 2030, zodat het verloop van de effecten over de tijd inzichtelijk is.
Vragen en antwoorden
Hoe verhoudt de doorrekening van het CPB zich met die van het PBL?
Het PBL en CPB hebben in nauwe samenwerking de doorrekening ter hand genomen, elk voor het eigen expertiseveld. Het PBL maakt als referentiescenario gebruik van de Nationale Energieverkenning uit 2017 (NEV); het CPB hanteert het Regeerakkoord als basispad zoals geactualiseerd in december 2018. Dit is dus inclusief het reeds ingezette klimaat- en energiebeleid (RA+). Dit leidt niet tot verschillen in het eindbeeld van de effecten, wel in de verdeling tussen basispad / referentiescenario en ontwerp-Klimaatakkoord, bijvoorbeeld rondom het sluiten van de kolencentrales (niet in NEV, wel in RA+).
In grote lijnen zijn de CPB-uitkomsten gebaseerd op hetzelfde maatregelenpakket als de uitkomsten van PBL. Maar er zijn verschillen (zie bijlage C). Allereerst zijn er maatregelen die in de beoordeling van het PBL wel een CO2-effect hebben, maar die in de analyse van het CPB niet zijn meegenomen, omdat ze volgens het CPB niet eenzijdig afdwingbaar zijn door de overheid en onvoldoende concreet uitgewerkt zijn. De invoering van de malus in de sector Industrie is hiervan een voorbeeld. Daarnaast gaat het om vijf maatregelen uit de sector Landbouw en landgebruik en één maatregel uit de sector Gebouwde omgeving. Het door het PBL berekende reductiepotentieel, waarvoor het CPB in deze notitie geen indicatie geeft van de budgettaire, lasten- en inkomenseffecten, kan hierdoor in totaal enkele megatonnen lager uitkomen. Ten tweede zijn er maatregelen zonder eigenstandig CO₂-effect die door het PBL als flankerend beleid voor het behalen van CO₂-reductie worden aangemerkt en die het CPB niet meeneemt in de analyse, opinie uw vanwege niet-afdwingbaarheid door de overheid. Ook hier ontbreekt een indicatie van de bijbehorende budgettaire, lasten- en inkomenseffecten. De door het PBL gesignaleerde omgevingsonzekerheid is niet van invloed op de CPB-ramingen. De maatvoering van maatregelen is veelal taakstellend door het CPB ingezet.
Hoe verhouden de kosten die PBL berekent zich tot die van het CPB?
Het CPB bruteert de betalingen (uitgaven, EMU-relevante lasten) tussen overheid en samenleving die bij de nationale kosten van het PBL tegen elkaar wegvallen. Het CPB brengt alle effecten in kaart afgezet tegen januari 2018. Het PBL brengt de nationale kosten van het beleid ten opzichte van de NEV 2017 in beeld. Het budgettaire en lastenbeeld van het CPB is partieel omdat het alleen mutaties ten opzichte van 2018 schetst. Het beeld van de nationale kosten van het PBL is partieel, omdat het alleen per 2018 nieuw aangekondigd beleid in kaart brengt.
Zijn de resultaten die het CPB presenteert zeker?
De gepresenteerde effecten zijn ramingen en dus onzeker. Het is niet mogelijk een betrouwbaarheidsinterval aan te geven.
Welke informatie en modellen gebruikt het CPB?
Voor de raming gebruikt het CPB standaardrekenmethoden, informatie van departementen en in een enkel geval de nationale kostenberekening van het PBL. Voor het vaststellen van de inkomenseffecten hanteert het CPB het model Mimosi, https://www.cpb.nl/publicatie/mimosi-microsimulatiemodel-voor-belastingen-sociale-zekerheid-loonkosten-en-koopkracht-2016 dat voor dit doel is uitgebreid. Zie ook het CPB achtergronddocument, https://www.cpb.nl/methodologische-verantwoording-doorrekening-inkomenseffecten-ontwerp-klimaatakkoord.
Wat neemt het CPB mee in het basispad?
Het CPB hanteert het Regeerakkoord als basispad zoals geactualiseerd in december 2018. Dit is dus inclusief het reeds ingezette klimaat- en energiebeleid (RA+). Zie ook bijlage B.
Bron: CPB
