“Het feit dat ik eens zal sterven, bewijst dat ik leef”, zei een filosoof wiens naam ik op dit moment kwijt ben. “Het feit dat het niet nakomen van een contract mogelijk is, bewijst dat er een contract is”, zeg ik. En bedenk hierbij dat een contract ook kan worden nagekomen. Maar de vraag is, wat meer zegt over een contract: het wel of juist het niet nakomen hiervan?
Credit managers en juristen doen er veel aan om contracten waterdicht te maken. Wanprestatie wordt onmogelijk of ten minste onwaarschijnlijk gemaakt. Maar in feite is deze bezigheid zinloos. Het nakomen van een contract is niet afhankelijk van boetebedingen die er in zijn opgenomen maar van de goede wil van partijen om de gemaakte afspraken na te komen.
Reciprociteit
In elke overeenkomst is sprake van ‘balancing rights and obligations’ (Conway en Briner, 2005) en hiermee van reciprociteit. Hij of zij die levert, heeft recht op ontvangen. En hij of zij die betaalt, heeft recht op levering. Maar het rekenen op deze reciprociteit, deze wederkerigheid, is nauwelijks meer dan het geven aan de ander van een volmacht tot het plegen van wanprestatie.
Elk contract, hoe zorgvuldig ook gevuld met voorwaarden en bepalingen, hoe waterdicht geacht, laat de mogelijkheid van contractbreuk in stand. Er is nu eenmaal een contract nodig om contractbreuk te kunnen plegen. In de rapportages van onder meer Intrum Justitia zien we dat wanprestatie aan de orde van de dag is en erg veel voorkomt.
What’s in a word
Contractbreuk is volgens Van Dale het niet nakomen van een contract. Cheshire, Fifoot en Furmston (1989) stellen dat contractbreuk het niet helemaal perfect nakomen is van de regels, of een van de regels, van het contract. Robinson en Rousseau (1994) menen dat een partij in de contractrelatie ervaart dat de ander nalaat aan diens toegezegde verplichting(en) te voldoen.
We mogen uit een en ander, denk ik, wel afleiden dat het tegendeel van contractbreuk het nakomen van het contract is. Hebben we het dan over de nakoming van de overeenkomst, dan bedoelen we het tegengestelde van contractbreuk. Ook leiden we uit het bovenstaande af, dat contractbreuk subjectief, dit wil zeggen een subjectieve ervaring en de reactie hierop is. Partijen hebben hun verwachtingen, hun eigen beeld van reciprociteit, van hun rechten en verplichtingen en die van de ander. Of ze hebben geen beeld van de inhoud en uitwerking van het contract in rechten en plichten. Nog een mogelijkheid: een of alle partijen zijn onverschillig ten aanzien van hun rechten en/of plichten, of die van de ander.
Breuk – breuken
Hoe meer artikelen het contract inhoudt, hoe meer vormen van contractbreuk mogelijk zijn. Contractbreuk is een paraplu-begrip voor de verschillende typen van breuken. Veelal zal het paraplu-begrip verwijzen naar het feit dat de ‘andere partij’ de rekening niet betaalt. Wat daar achter zit komt zelden aan het licht omdat er geen, althans te weinig onderzoek naar wordt gedaan. Zo’n onderzoek kan wellicht ook antwoord geven op de hierboven gestelde vraag: wat zegt meer over een contract, het nakomen hiervan of de contractbreuk, door wie, waarom, wanneer of hoe, de maar plaatsvindt.
Het toepassen van rechtsregels en van instrumenten van credit management maken een contract nooit waterdicht. Een onderzoek naar de redenen en oorzaken van contractbreuk en de uitkomsten hiervan, kan helpen om overeenkomsten beter op papier te zetten. Zeker bij langlopende contracten kan het geleerde voorzien in een voortdurende bewaking van de tevredenheid over de balans tussen de rechten en de plichten van partijen. Mits vanzelfsprekend hierover voor het aangaan van het contract goed is gecommuniceerd.
Bron: www.creditexpo.nl
