De consument lijkt de weg omhoog weer gevonden te hebben. Daarop wijst een analyse van ING Research op basis van ING-data over het derde kwartaal. Hierin is te zien dat de waarde van de consumententransacties in Nederland is toegenomen met 1,4% ten opzichte van een kwartaal eerder. De groei zit vooral bij de uitgaven aan diensten. ING Research ziet deze stijging als signaal dat de consumptie van huishoudens na de terugval in het voorgaande kwartaal nu weer wat aantrekt.
Waarde van transacties omhoog
De consument lijkt zich weer wat te herstellen. Analyseren we de transactiedata dan zien we dat de waarde van de ‘vrije’ uitgaven van consumenten aan goederen en diensten (consumptie exclusief vaste lasten) is toegenomen het afgelopen kwartaal. De totale waarde van consumententransacties in winkels en online (pinbetalingen, geldopnames en onlinebetalingen) steeg in het derde kwartaal van 2024 met 1,4% ten opzichte van het kwartaal ervoor. Een kwartaal eerder was de waarde nog gedaald (met -0,4%).
Vooral omzetstijging bij diensten
Duiken we een slag dieper in de cijfers, dan zien we een duidelijk verschil tussen goederen- en dienstencategorieën. Bij de diensten is de omzet van de transacties veel sterker toegenomen (+2,8%). Het sterkst stegen de uitgaven in de categorie vakantie & reizen (+4,3%) en in recreatie & cultuur (+3,9%). Ook in restaurants (+1,8%) steeg de omzet in het derde kwartaal sterker dan de totale uitgaven aan goederen.
Goederen blijven achter
De uitgaven aan goederen stegen duidelijk minder hard (+0,8%) dan die aan diensten. Elektronicawinkels noteerden zelfs een flinke min (-3,3%), niet-gespecialiseerde winkels, zoals warenhuizen, hadden een kleine omzetdaling (-0,9%), terwijl bouwmarkten, woon- en tuinwinkels ook geen omzetgroei (0,0%) lieten zien. Bij drogisterijen & apotheken (+2,2%) en in supermarkten & speciaalzaken (+1,1%) rekenden consumenten wel meer af in het derde kwartaal en na een zwak tweede kwartaal steeg ook de doorgaans volatiele omzet van fashionwinkels weer (+2,6%).
Consumenten kopen ook echt meer
Dat consumenten in het derde kwartaal meer hebben uitgegeven, betekent niet per se dat zij ook meer producten en diensten hebben aangeschaft. De gestegen uitgaven kunnen ook komen door hogere prijzen. CBS-prijsindices helpen ons een beeld te vormen wat de eerdergenoemde transactiewaarden ongeveer betekenen in volumetermen. Zo zien we voedingsmiddelen (+3,0%) en accommodaties (+4,2%) sterk in prijs stijgen in het derde kwartaal. Recreatie & culturele activiteiten (+2,4%) werden ook duidelijk duurder. Bij restaurants stegen de prijzen minder snel, maar uit eten gaan werd gemiddeld toch nog 1% duurder. Tegelijkertijd bleven de prijzen voor elektronica en fashion gemiddeld nagenoeg onveranderd.
Al met al, stegen de prijzen van de ‘vrije’ aankopen van consumenten met naar schatting ruim 1% ten opzichte van een kwartaal eerder. Dit betekent dat consumenten daadwerkelijk meer hebben gekocht (zo’n +0,3%) dan het voorafgaande kwartaal, maar dat het grootste deel van de toename van de transactiewaarde (+1,4%) op het conto komt van hogere prijzen. Kennelijk vertaalt de stijging van de koopkracht van huishoudens zich het afgelopen kwartaal ook wel in iets meer consumentenaankopen. Het weer hielp hierbij mee, omdat het derde kwartaal niet zo uitzonderlijk regenachtig was als het tweede.
Consument vertoont tekenen van herstel
Transactiecijfers gebruiken we als indicatie voor hoe de vrije consumptie, ruwweg de helft van de totale consumptie van huishoudens, zich ontwikkelt. Al met al duiden onze transactiecijfers op een lichte stijging van de vrije consumptie in het derde kwartaal ten opzichte van een kwartaal eerder. Een signaal dat de consument de weg omhoog weer gevonden heeft en dat de krimp van de totale consumptie van huishoudens van het tweede kwartaal vooralsnog inderdaad tijdelijk lijkt te zijn.
Vooruitkijkend naar 2025 is ons beeld ook positief. De loonstijging overtreft dan ook nog altijd de inflatie, het momentum op de woningmarkt blijft positief en het effect van overheidsbeleid op de koopkracht voor 2025 laat eveneens een positief beeld zien. Zodoende verwacht ING Research dat de consumptie ook in volumes wat aantrekt de komende kwartalen.
Bron: ING Research
